YKS öncesi veli ve öğrencilere önemli uyarı

Beykent Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Süleyman Kahraman YKS öncesi, gençlere kaygı ve gerginlik yönetimi ile ilgili tavsiyeler verdi.

Sınavın doğal kaygısının yanına, salgın sürecinin getirdiği kesin olmama ve yeni yaşam tarzının, öğrencilerin ve velilerin daha çok endişe ve stres yaşamasına sebep olduğunu bildiren Dr. Kahraman, ”Yüz yüze eğitimden mahrum kalan öğrenciler sınav hazırlık süreçlerinde ya fiilen planladıkları şekilde hazırlık yapamadılar ya da yeterli hazırlık yapamadıklarını düşündüler. Hem öğrencilerin ayrıca de velilerin sınav öncesi son haftada ve imtihan esnasında stresle, kaygıya baş edebilmeleri, onları olumlu şekilde etkileyecektir.” dedi.

Öncelikle etkisini keşfetmek gerek

Kaygı ve stresle baş etmek için öğrenci ve velilere bir takım önerilerde bulunan Süleyman Kahraman, başta kaygı ve gerginlik belirtileri ve etkileri üzerine data aktardı:

”Burada ilk olarak endişe ve gerginlik belirtilerini ve etkilerini anlamanın öneminden dile getirmek istiyorum. Endişe ve gerginlik fiilen olan veya algılanan korkutma durumlarında ortaya çıkar. Fizyolojik, zihinsel, şehvetli ve davranışsal belirtileri vardır. Bu belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterse de başlıca vücudun aşırı uyarılması, odaklanmada zorluk, besin ve uyku düzenlerinde değişiklik, vücutta yaralar vs. çıkması, hafıza kaybı, dikkatsizlik, keyifsizlik, belirtilen düşüncelere fazla takılma gibi belirtiler olabilir. Etkilerine değinmek gerekirse; çoğunlukla psikolojik ve fizyolojik sağlığın aksaması, negatif duygulanımda olma, zihinsel süreçlerde aksilik öne çıkmaktadır. Sınav döneminde vesvese ve stresin öğrenme davranışlarına etkileri de odaklanmada, öğrendiğini hatırlamada, bilgiler arası senet kurmada, problem çözmede, vakit yönetiminde güçlük olarak ifade edilebilir. Öğrencilerin kendilerini gözlemlemeleri, endişe ve stresin kendilerinde nasıl yansıdığı ve neleri, nasıl etkilediğini anlamaları bunlarla baş etmek için birincil adım olabilir. Mesela odaklanmayı etkiliyorsa buna yönelik çözümler, hatırlamayı etkiliyorsa buna karşın çözümler üzerinde çalışabilirler.”

Dengeli gıda, uyku ve egezersiz

Maddesel sağlığın korunmasının keza iyilik hali ayrıca de öğrenme açısından oldukça manâlı olduğuna vurgu yapan Dr. Kahraman, ”Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur. Bunu hatırlayıp dengeli gıda, ahenkli uyku ve egzersizin fiziki ve psikolojik dayanıklılığa katkı maddesi sağladığının altını çizmek gerekir. Öğrenciler sınav öncesi son günlerde dinlenmeyi ihmalkârlık etmemeli, vitamin ve mineral açısından beslenmelerine uyarı etmeli ve tatmin edici uyku aldıklarından muhakkak olmalıdırlar.” diye konuştu.
Haber, rivayet ve paylaşımlardan uzak kalmalı
Beykent Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Süleyman Kahraman, kaygının bulaşıcı bir etkisi olduğunu da hatırlattı. Bilhassa koronavirüs (Covid-19) pandemi sürecinde, insanların kaygı seviyesinin arttığına uyarı çekerek şu ifadeleri kullandı:
”Salgın sürecinde insanların vesvese yaşamasının esas sebeplerinden birisi de budur. Bu süreçte insanların canını sıkan fazla pozitif veri, haber, söylenti, konuşma ön plana çıkmaktadır. Özellikle sosyal medyadan ulaşılan bu bilgiler öğrencilerin ve velilerin daha fazla kaygı ve gerginlik yaşamalarına sebep olabilmektedir. Öğrenci ve velilerin bu son haftada olası olduğu değin haber, söylenti, paylaşım, tavır gibi içeriklerden uzak durması önemlidir. Öğrencilerin takip ettikleri sosyal ağ platformlarına bir zaman ara vermeleri kaygının artmamasında etkin olabilir. Velilerin de duydukları, öğrendikleri endişe verici bilgi ve haberleri öğrencilerle paylaşmamaları önemlidir. Öğrenci ve velilerin sınav salonlarında alınan önemlere, dezenfekte işlemlerine ve sınav salonlarında bulunacak herkesin maske takacağına dair bilgilere odaklanmaları, bunların dışındaki bilgileri, haberleri muhtemel olduğunca görmezden gelmeleri katkı sağlayabilir.”

Yatıştırıcı senaryolar düşünmeli

Dr. Süleyman Kahraman, öğrencilere nefes egzersizi yapmalarını da tavsiye ederek, ”Vesvese ve stresle baş etmede nefes egzersizlerinin önemi ve etkisi defalarca vurgulanır. Öğrencilerin sınavda maske göstermek zorunda olmaları, nefes egzersizleri uygulamalarını zorlaştırabilir fakat sınavdan önce maske kullanmalarının gerekmediği yerlerde nefes egzersizlerini yapmaları mutlaka önerilmektedir. Hem zihinsel alıştırmalar yapmak, kaygının arttığı durumlarda insanların rahatlaması için fazla etkin olabilmektedir. Öğrencilerin kendilerini iyi hissetmelerine ve vesvese/stres belirtilerini yoklama altına almalarına katkı maddesi sağlayacak zihinsel senaryolar, alıştırmalar, hikayeler oluşturmaları ve bunlarla çalışmaları, kaygı ve stresin yönetiminde etkin olabilir.” ifadelerini kullandı.

Yalnızca soruya odaklanmalı

Öğrencilerin kendilerine daha çok güvendikleri, kendilerini daha başarılı gördükleri sorulardan başlamalarının, imtihan başında endişe ve stresin azalmasına katkı sağladığını söyleyen Dr. Kahraman. ”Bu şekilde daha süratli ilerleyerek motivasyonları artabilir. Keza; imtihan sırasında bireysel hedeflerini ve sınava hazırlık sürecinde harcadıkları emekleri göz önünde bulundurarak, soruları çözmeye odaklanmaları ve başkaca diğer düşüncelerden kaçınmaya çalışmaları önemlidir.” tavsiyesini verdi.

Otoriter ya da kayıtsız almak kötü etkiler

Dr. Kahraman, velilere de YKS öncesi fazla vesvese ve gerginlik yönetimde manâlı görevler düştüğünü ifade ederek,”Velilerin kendi kaygılarını öğrencilere yansıtmamaya çalışması epeyce önemlidir. Bu son haftada öğrencilerin dinlenmelerine ve kendilerini iyi hissetmelerine asistan olabilecek tutum ve yaklaşımları sergilemeye azami dikkat etmeleri gerekmektedir. Otoriter, mükemmeliyetçi, pervasız ebeveyn yaklaşımları birçok psikolojik değişkende olduğu gibi imtihan kaygısı açısından da öğrencileri olumsuz etkilemektedir. Bu yüzden ebeveynlerin öğrencileri sıkmadan, germeden onlara takviye olmaya çalışmaları öğrencilerin vesvese ve stresi yönetmelerine tezgâhtar olacaktır.” önerisinde bulundu.