Uzman Doktordan Ailelere ‘İnternet Oyunları’ Uyarısı

İrem Çağla ZİNCİRLİ-Özenç KILIÇ/İSTANBUL – Çocukların istismarına neden olabilecek içerikler barındırdığı gerekçesiyle dijital oyun platformu Roblox’a erişim engeli getirilmesi, internet oyunları konusunu yeniden gündeme taşıdı. Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Tuncay Sandıkçı, bu oyunların çocukların ruh sağlığına olan etkilerini değerlendirerek ailelere önemli uyarılarda bulundu. Dr. Sandıkçı, “Eğer oyun, hiçbir kısıtlama ve düzenleme olmadan devam ederse, çocuklar kendilerini aşırı derecede kaptırabilirler. Özellikle uygunsuz cinsel içeriklerle karşılaşma riski, yaşlarına uygun olmayan tepkiler vermelerine neden olabilir. Bu durum, sağlık sorunları ve ruhsal problemler olarak geri dönebilir. Örneğin, çocuk uyku sorunları yaşayabilir, daha sinirli ve kaygılı hale gelebilir. Ayrıca, siber zorbalığa maruz kalma ihtimalleri de artar. Daha zayıf gördükleri çocuklara saldırgan davranışlar sergileyebilirler. Aileler, çocuklarına bu kararın nedenlerini basit ve net bir dille anlatabilir. Engelin, çocuklarda çok büyük yaralar açmayacağını düşünüyorum” dedi.

Adana Cumhuriyet Başsavcılığı Bilişim Suçları bürosu, çocuk istismarına sebep olabilecek içeriklerin bulunduğu Roblox’un yasaklanmasını talep etmişti. Bilgi İletişim ve Teknoloji Kurumu (BTK) ise 7 Ağustos Çarşamba günü Roblox oyununa erişim engeli getirildiğini duyurmuştu.

Uzman Görüşleri ve Oyunların Etkileri

Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Üsküdar Otizm Merkezi’nde görevli Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Tuncay Sandıkçı, “Roblox oyunu, içerik ve süreç açısından herhangi bir erişim engeli olmadan devam ederse tehlike arz edebilir. Özellikle hassas çocuklar, daha kaygılı, sosyal ilişkilerde zorlanan, dürtüsel davranışlar sergileyen ve dikkat sorunları yaşayan bireyler haline gelebilir” şeklinde konuştu.

Basit Oyunların Cezbetmesi

Dr. Sandıkçı, “Oyun dediğimizde, çocukların fiziksel olarak bir arada olduğu, duyularına hitap eden, sosyal becerilerinin geliştiği ve akıl yürütme becerilerini kullandıkları aktiviteleri düşünmemiz gerekiyor. Ancak sanal oyunların gerçek bir oyun olup olmadığı tartışmalıdır. Bu tür oyunlar, klasik oyunların sağladığı gelişimsel etkiyi her zaman sunamamaktadır. Ancak bu, sanal oyunların tamamen kötü olduğu anlamına gelmez. Roblox, çocuklar arasında oldukça popüler bir oyun. Kliniğimize gelen her çocuğa ‘Bugün bu oyunu oynuyor musunuz?’ diye sorduğumuzda, muhtemelen ya oynamıştır ya da yakın zamanda bırakmıştır. Oyunun piksel kalitesi düşük ve daha mekanik bir yapıya sahip olması, çocukların ilgisini daha kolay çekebilir. Ancak, hangi yaş grubunda oynandığı, nasıl oynandığı ve ne kadar süreyle oynandığı gibi faktörler önemlidir. Eğer daha büyük yaş gruplarına ait bir oyun, daha küçük yaş grubundaki çocuklar tarafından oynanıyorsa ve süreler aşılmışsa, bu durum çocuk için problemli bir oyun deneyimi anlamına gelebilir” ifadelerini kullandı.

Oyun Süresi ve Yaş Aralığı

Oyun süreleri konusunda ailelerin internet kullanımı ve oyun oynama ile ilgili genel bir bilgi sahibi olmalarının kritik olduğunu belirten Dr. Sandıkçı, “Elde ettikleri bilgileri çocuklara uygun bir dille aktarmaları oldukça mühim. Yasaklayıcı bir tutum yerine, belli kurallar öğretmek daha etkili olabilir. Öncelikle çocuklara internetin de bir dünya olduğunu, o dünyanın kurallarıyla gerçek dünyanın kurallarının benzerlik gösterdiğini anlatmak gerekir. Belli kurallar çerçevesinde oyun oynamalarına izin vermek önem taşır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 2 yaşına kadar çocukların ekran kullanmaması gerektiğini vurguluyor. 2-5 yaş arasındaki çocuklar için bir saate kadar, 5-9 yaş arasındaki çocuklar için 1-1.5 saate kadar, 9-12 yaş arasındaki çocuklar için ise 1.5-2 saat ekran süresi önerilmektedir. 12 yaşından sonraki çocuklar için bu süre daha da uzayabilir. Bu süreler aşılırsa, çocuklar kendilerini tamamen sanal dünyaya kaptırabilirler ve dikkat fonksiyonları, ruhsal sorunlar gibi problemler yaşayabilirler” dedi.

Uygunsuz İçeriklerin Etkileri

Dr. Sandıkçı, “Roblox oyunu içerisinde süreler aşılıyorsa ve çocuk kontrolünü kaybetmiş gibi hissediyorsa, bu durum tehlikeli hale gelebilir. Oyun, kontrolsüz alanlara geçiş yapılıyorsa, çocuk birçok açıdan olumsuz etkilenebilir. Örneğin, daha kaygılı ve sinirli bir çocuk haline gelebilir, uyku sorunları yaşayabilir. Uygunsuz içeriklerle karşılaşması durumunda, bu durum ruhsal zorlanmalara yol açabilir. Özellikle cinsel içerikler, çocukların yaşlarına uygun olmayan şeylerle sıkça karşılaşmalarına neden olabilir. Bu durum merak ve kaygı arasında bir çatışma yaratır. Çocuklar bazen oyunlarda siber zorbalıkla da karşılaşabilir. Yeterince başarılı olamamak, karakterin çekici olmaması veya belirli becerileri gerçekleştirememek gibi nedenlerle, diğer çocuklar tarafından zorbalığa uğrayabilirler. Bu da farklı ruh sağlığı sorunlarını beraberinde getirebilir” diye belirtti.

Ailelere Öneriler

Dr. Sandıkçı, erişim engeline bazı çocukların ve ailelerin tepkili olduğunu vurgulayarak, “Bir engel var ve bu karar alındı. Aileler, çocuklarına bu kararın gerekçelerini basit ve net bir dille açıklayabilir. Onların anlayabileceği bir dille, neyin sakıncalı olduğu ve neyin olmadığını aktarabilirler. Çocukların ruhsal ihtiyaçlarını internet ya da oyun üzerinden karşılamaktan kaçınarak alternatif aktiviteler sunmak, bu engelin büyük yaralar açmayacağını düşündürmektedir. Eğer oyun, hiçbir kısıtlama olmadan devam ederse, çocuklar kendilerini daha fazla kaptırabilir. Bu ebeveynlerin farkında olmadan ilerleyen bir süreç olabilir. Bu nedenle, ebeveynlerin çocuklarıyla sağlıklı bir iletişim kurmaları önem taşımaktadır. Uygunsuz içeriklerle karşılaşmaları, yaşlarına uygun olmayan tepkiler vermelerine neden olabilir. Bu durum, çocukların gelişimi açısından olumsuz sonuçlar doğurabilir ve sağlık sorunları ile ruh sağlığı problemleri ortaya çıkabilir” şeklinde konuştu.

Kaynak: Demirören Haber Ajansı / Sağlık