Uydu Verileriyle Türkiye’nin Kuraklık Haritası: Zonguldaklı Bilim İnsanlarının Yeni Yaklaşımı

Zonguldak’ta uydu verileriyle geliştirilen bir yazılım, Türkiye’nin kuraklık durumunu haritalandırdı. Avrupa Uzay Ajansı’nın Sentinel-2 uydularından elde edilen verileri, ünlü bir kurumun yazılımı ile birleştiren Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu ve ekibi, bitkilerin su içeriğini incelemek için yakın kızılötesi ile kısa dalga kızılötesi bantları üzerinde çalıştı. Mayıs ve haziran ayları ile Ağustos’un 20 günlük verileriyle elde edilen sonuçlar, ülkedeki kuraklık seviyesini görsel olarak ortaya koydu.

“Peyzaj alanları sararıyor, ağaçlar kuruyor” diyen Kutoğlu, bu yılın yağış açısından oldukça yetersiz geçtiğini belirtti ve ülke genelinde yağış eksikliğinin yaşam alanlarına da yansıdığını ifade etti. Uydu verileriyle Türkiye’nin mozaiğini oluşturarak kuraklığın hangi bölgelerde nasıl ilerlediğini incelemeye başladıklarını söyledi.

Geliştirilen kodlama sayesinde, mayıs ve haziran ayları ile Ağustos’un 20 gününe ait uydu görselleri üzerinde yapılan sınıflandırma ile ülkedeki kuraklık durumu haritalandırıldı. Elde edilen sonuçlarda, koyu kırmızı alanlar genellikle yangınlar sonucu zarar görmüş bölgeleri işaret ederken, beyaz bölgeler haziran ve ağustos aylarında kuraklıktan etkilenmediği alanları gösteriyor. Beyazdan kırmızıya doğru değişen pembe tonları ise su içeriğinde azalma yaşanan zeminleri ve bitki örtüsünü betimledi.

“Toprak nemini kaybetmiş durumda olan bitkiler, Türkiye genelinde su stresine giriyor.” Kutoğlu, bu durumun hem ormanlık hem de tarım alanlarında yaygın olduğunu, yağış olmadığında bitkilerin topraktan yeterince su çekemediğini vurguladı. Yaprakların kuruma eğiliminde olduğunu belirten uzman, mevcut tabloyu değerlendirdiğinde kuraklığın ülkenin genelinde hissedildiğini ifade etti.

Kuraklıkla mücadelede toplumsal ve yapısal değişikliklerin gerektiğini belirten Kutoğlu, tarım alanlarında suya duyarlı ürünlere geçilmesi, kentlerde yeşillendirme faaliyetlerinin artırılması ve su tasarruflu peyzaj uygulamalarının yaygınlaştırılması gerektiğini söyleyerek şu önerileri dile getirdi: yeşil çatı uygulamalarının zorunlu hâle getirilmesi, çatılarda yüksek yansıtıcılığa sahip malzemelerin kullanılması ve yeni binalarda beyaza yakın renklerin tercih edilmesi. Ayrıca belediyelerin yağmur suyu toplama sistemlerini zorunlu kılmasının, su yönetimi açısından önemli adımlar arasında olduğuna değindi.

İklim değişikliğiyle mücadelede insanoğlunun bu soruna karşı uzun vadeli önlemler alması gerektiğini vurgulayan Kutoğlu, “Görünen o ki iklim değişikliğini geri döndüremeyiz; buna uyum sağlamamız ve buna yönelik adımlar atmamız gerekiyor.” dedi.