Türkiye’de Orman Yangınlarıyla Mücadelede Yeni Dönem: Teknoloji ve Koordinasyon Üstünlüğü

Türkiye’de Orman Yangınları ve Artan Tehditler

Son dönemlerde Türkiye genelinde etkili olan aşırı sıcak hava dalgaları ve vatandaşların dikkatsizlikleri, orman yangınlarının hızla yayılmasına neden oluyor. Bu durum, ekosistemler, biyolojik çeşitlilik ve ekonomik açıdan büyük kayıplar yaşanmasına yol açarken, aynı zamanda halk sağlığını da tehdit ediyor.

İzmir, Sakarya, Bilecik, Muğla gibi pek çok ilde, doğal ortamlar ve insan yerleşim alanları yakınlarında çeşitli seviyelerde orman yangınları meydana geldi. Bu yangınlara hızlı ve etkili müdahale edilmesi amacıyla, onlarca kara ve hava aracı sahaya sürüldü ve koordinasyon sağlandı. Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Orman Genel Müdürlüğü’nün (OGM) Yangın Yönetim Merkezi, bu mücadelede merkezi bir rol üstleniyor.

Merkezin Stratejik Rolü ve Çalışma Prensipleri

Merkez, orman yangınlarına karşı 7 gün 24 saat kesintisiz hizmet vererek, kriz anında hızlı karar alıp uygulama yapmayı sağlıyor. Bu sayede, yangınların ilk anlarında müdahale edilerek, yangının kontrol altına alınması ve yayılmasının önlenmesi mümkün oluyor. Merkezi oluşturan uzmanlar, bölgeden gelen ihbarlar ve alınan veriler doğrultusunda, yangınlara en uygun müdahale stratejisini belirliyor ve uyguluyor.

Merkezin en önemli altyapılarından biri, insansız hava araçlarının (İHA) yönetildiği yüksek teknolojili kontrol odasıdır. Bu odada, İHA’lar 7/24 sürekli olarak denetleniyor ve yönlendiriliyor. Pilotlar, bu sistem üzerinden olay yerlerini havadan gözlemliyor ve gerçek zamanlı veri aktarımı yapıyorlar. Bu sayede, yangınların başlangıcı ve yayılması anlık olarak takip ediliyor.

Gelişmiş Takip ve Erken Uyarı Sistemleri

Merkezde, Meteorolojik Erken Uyarı Sistemi (MEUS) tarafından sağlanan veriler, bölge ve zaman bazında riskli hava koşullarını önceden belirleyerek, ilgili birimleri ve yerel yönetimleri uyarıyor. Bu sayede, olası bir yangın öncesinde hazırlık ve önlemler alınabiliyor.

Yangınların ani ve büyük çaplı çıkışlarında, yeni hizmete alınan Mobil Yangın Yönetim Aracı devreye giriyor. Bu araç, Ankara’daki merkezden alınan kararları olay yerine hızla taşırken, sahadaki operasyonların etkinliğini artırıyor. Ayrıca, merkezde görev yapan teknik uzmanlar ve meteoroloji uzmanları, yangın bölgesindeki gelişmeleri sürekli izliyor ve gerekli müdahale planlarını güncellemeye devam ediyor.

Yapay Zeka ve Modern Teknolojilerin Entegre Edilmesi

Yapay zeka destekli Karar Destek Sistemi sayesinde, yangınların başlamadan önce riskli alanlar önceden tespit ediliyor ve önleyici adımlar atılıyor. Bu teknoloji, yangınların olası yayılma rotalarını ve etkili müdahale noktalarını belirleyerek, zaman ve kaynak tasarrufu sağlıyor. Ayrıca, yapay zekadan yararlanan modeller, hava durumu ve bitki örtüsü analizleriyle risk seviyelerini sürekli güncelliyor.

Türkiye’nin doğal afet yönetiminde önemli bir yer tutan merkez, yalnızca orman yangınlarıyla sınırlı kalmayıp, olağanüstü durumlarda da aktif rol alıyor. 6 Şubat 2023’teki Kahramanmaraş merkezli depremler sırasında, süreç yönetimi ve koordinasyon konusunda kritik katkılar sağladı.

Rezerv Güçler ve Ulusal Koordinasyon

Yangınların büyümesi ve kontrol altına alınamaması riskine karşı, ilgili kurumlar arasında sıkı bir iletişim ve koordinasyon sağlanıyor. OGM, Cumhurbaşkanlığı ve Tarım ve Orman Bakanlığı’na düzenli bilgilendirmeler yaparken, olası afet durumlarında, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), jandarma, polis ve diğer kamu kuruluşlarından da destek talep ediliyor.

Bu kapsamda, ihtiyaç halinde, hava ve kara unsurlarından oluşan rezerv güçler devreye sokularak, yangınlara karşı mücadele güçlendirilmiş oluyor.