Türkiye’de Gümrük Süreçlerinde Yapay Zeka ve Blokzincir Destekli Dijital Dönüşüm

Gümrük süreçlerinde yapay zeka destekli sistemlerle yeni bir döneme giriliyor. Beyanname kontrolleri, tariffeler ve doküman işlemlerinde yapay zeka ile blokzincir teknolojileri kullanılarak hız, güven ve verimlilik artırılacak.

GÜMRÜKLERDE YENİ TEKNOLOJİ HAMLESİ AA muhabirinin 2026 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’ndan aktarılan bilgilere göre ihracatın artırılması, toplum ve çevre korunması ile kaçakçılıkla mücadelede etkinlik hedefleri doğrultusunda dijital dönüşüm adımları hız kazanacak. Uluslararası standartlara uyumlu uygulamaların sürdürülmesi planlanıyor. Ayrıca gümrüklerdeki süreçler daha şeffaf hâle getirilerek bürokrasi azaltılacak ve maliyetler düşürülecek. Bu kapsamda ikili, bölgesel ve çok taraflı ticari ilişkiler ile işbirlikleri güçlendirilecek.

Bu yılın ilk sekiz ayında kara sınır kapılarından toplamda 6 milyon 836 bin 927 araç geçiş yaptı ve 21 milyon 459 bin 109 yolcu giriş-çıkışı kaydedildi. En fazla yolcu geçişi ise Kapıkule Gümrük Kapısı’ndan gerçekleşti: 5 milyon 233 bin 685 kişi.

MODERNİZASYON VE YERLİ TEKNOLOJİ ÇALIŞMALARI Ticaret Bakanlığı’na bağlı 19 gümrük ve dış ticaret bölge müdürlüğü ile 175 gümrük müdürlüğünde modernizasyon çalışmaları sürüyor. Yasa dışı ticareti önlemek ve dışa bağımlılığı azaltmak amacıyla yerli tasarım ve imkânlarla geliştirilen Milli Araç ve Konteyner Tarama (MİLTAR) Projesi’nin üçüncü fazı devam ediyor. Ayrıca beyanname işlemleri ve eşyanın tarife, kıymet ve vergilendirilmesi süreçlerinde doğruluk oranını yükseltmek için yapay zeka destekli sistemler yaygınlaştırılacak. Bilgisayarlı Gümrük Etkinlikleri (BİLGE) Sistemi, blokzincir ve yapay zeka teknolojileriyle güçlendirilecek.

KAĞITSIZ GÜMRÜK UYGULAMALARI YAYGINLAŞACAK Kağıt bazlı süreçlerin dijital dönüşümü kapsamında ihracat ve antrepo işlemlerinde kağıtsız uygulamalara geçiş hız kazanacak. İthalatta da dijital süreçler devreye alınacak. E-ihracat kapsamında basitleştirilmiş gümrük beyanı için karekod çalışmalarına odaklanılırken, ihracat zinciri projesiyle tüm gümrük ve lojistik süreçlerinin tek bir blokzincir altyapısı üzerinden yönetilmesi hedefleniyor. Gümrük hizmetleri yeşil ve dijital dönüşüm ilkeleriyle uyumlu hale getirilecek. Dış ticaret mevzuatı, e-ihracatın gerekleri doğrultusunda güncellenerek dijitalleşmeye entegre edilecek.