Türkiye’de Doğum Hızının Düşüşü ve Gelecek Üzerine Etkileri

Türkiye’de Doğum Hızının Azalmasının Sosyal ve Ekonomik Yansımaları

Son yıllarda Türkiye’de doğurganlık oranlarının hızla düşüş gösterdiği gözlemleniyor. Bu durum, hem sosyal yapıyı hem de ekonomik gelişmeleri doğrudan etkileyen önemli bir faktör haline gelmiştir. Uzmanlar, bu eğilimin önümüzdeki yıllarda ülkemizde çeşitli zorluklar ortaya çıkarabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor. Yapılan araştırmalar, doğum oranlarındaki bu azalışın nedenlerine ve olası sonuçlarına dair detaylı analizler sunuyor.

Türkiye’de demografik dönüşüm sürecinin detayları ve bu sürecin uzun vadeli sonuçları, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. İsmet Koç tarafından kapsamlı şekilde ele alınıyor. Koç, özellikle doğurganlık hızının neden yavaşladığını sorgularken, gelişmiş ülkelerin yaşadığı demografik değişikliklerin bizlere de ne gibi ipuçları verdiğine dikkat çekiyor.

Gelişmiş Ülkelerin Deneyimlerini Gecikmeli de olsa Yaşıyoruz

İsmet Koç, Türkiye’nin yaşadığı demografik dönüşüm sürecinin, Batı Avrupa, Kuzey Amerika, Uzak Doğu ve Okyanusya ülkelerinde 1750’lerden itibaren görülen gelişmelerin gecikmeli bir kopyası olduğunu belirtiyor. Bu ülkelerin yaşadığı nüfus yapısı değişikliklerini bizler de zamanla tecrübe ediyoruz. Dolayısıyla, bu süreçlerin olası sonuçlarını önceden görmek ve gereken önlemleri almak adına, bu deneyimlerden ders çıkarmak büyük önem taşıyor.

Doğurganlık Hızının Yavaşlamasının 6 Temel Nedeni

İsmet Koç, özellikle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘üç çocuk’ söylemine ve çeşitli yasal düzenlemelere rağmen, Türkiye’de doğurganlık hızının hızla düşmesinin ardında yatan temel mekanizmaları şu şekilde sıralıyor:

• 1. Çocukların İş Gücü ve Sosyal Güvence Katkısının Azalması: Çocukların artık sadece ailelerin değil, aynı zamanda toplumların ekonomik ve sosyal yaşamında da maliyetleri ve değerleri değişiyor. Nicel yerine nitel odaklı bir yaklaşımla çocukların maliyetleri artarken, değerleri görece azalıyor.
• 2. Toplumda Çocuksuzluğa Doğru Geçiş ve Normların Değişimi: İki çocuk normunun benimsenmesinden sonra, zamanla tek çocuk ve daha sonra çocuksuz yaşam tercihleri yaygınlaşıyor. Bu durum, ‘sosyal inferilite’ olarak adlandırılan, toplumun genelinde çocuk sahibi olmama eğilimini güçlendiriyor.
• 3. Kuşaklararası Bağların Zayıflaması ve Bakım Yükünün Artması: Kırılgan aile yapıları ve çekirdek ailelerin artması, kuşaklar arası bağların kopmasına neden oluyor. Bu durum, ailelerin bakım yükünü artırırken, çocuk talebinin azalmasına yol açıyor.
• 4. İlk Doğum Yaşının Yüksek Seviyelerde Seyretmesi: Evlilik yaşlarının yükselmesi ve hayat tarzındaki değişiklikler, ilk doğum yaşını 27’ye, ilk hamilelik yaşını ise 29’a kadar erteledi. Bu da toplam doğurganlık süresini kısaltıyor.
• 5. Ekonomik Belirsizlikler ve Güvensizlikler: Gelir seviyesi, istihdam olanakları, fiyat istikrarı ve konut piyasasındaki belirsizlikler, ailelerin çocuk sahibi olma kararlarını olumsuz etkiliyor ve doğurganlığı azaltıyor.
• 6. Finansman Eksikliği ve Politika Yetersizlikleri: Geliştirilen aile politikalarının ve müdahale programlarının etkinliği, finansal destek ve stratejilerin yetersizliği nedeniyle sınırlı kalıyor. Bu da doğurganlık hızını artırmaya yönelik çabaları engelliyor.

Sonuç olarak, Türkiye’nin demografik yapısında yaşanan bu dönüşüm, uzun vadede sosyal ve ekonomik açıdan çeşitli zorluklar ortaya çıkarabilir. Bu nedenle, alınacak önlemler ve politika stratejileri, nüfus yapısını olumlu yönde etkileyecek şekilde tasarlanmalı ve uygulanmalıdır.

Kaynak: Ensonhaber