Türkiye-Azerbaycan-Özbekistan Dışişleri Bakanları Üçlü Toplantısı Sonrası Ortak Bildiri

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Özbekistan Dışişleri Bakanı Bahtiyar Saidov ve Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov’un katılımıyla Ankara’da JW Marriott Ankara Otel’de gerçekleştirilen Türkiye-Azerbaycan-Özbekistan Dışişleri, Ticaret, Ekonomi ve Ulaştırma Bakanları Üçlü Toplantısı’nın ardından kapsamlı bir Ortak Bildiri yayımlandı. Bu bildiride, katılımcı bakanların ve toplantının detaylarına dair önemli bilgiler sunulmuştur.

Toplantıda, Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan arasındaki “güçlü stratejik ortaklığın”, “karşılıklı saygı”, “güven”, “ortak çıkarlar” ve “tarihi kültürel bağlar” temelinde şekillendiği vurgulanmıştır. Ülkeler arasındaki egemenlik, toprak bütünlüğü ve sınırların dokunulmazlığına yönelik kesin destek teyit edilmiştir. Bildiride ayrıca, Birleşmiş Milletler (BM) Şartı ve uluslararası hukukun evrensel kabul edilen ilke ve normlarına bağlı kalındığı belirtilmiştir.

Toplantıda, ticaret, yatırım, sanayi, enerji, ulaştırma, lojistik, dijitalleşme ve iletişim alanlarındaki ortak projelerin geliştirilmesinin ve teşvik edilmesinin artan önemine dikkat çekilmiştir. Özellikle 2 Ağustos 2022’de Taşkent’te yapılan ilk toplantının sonuçlarının, bu alanlardaki ilişkilerin daha da derinleşmesine katkı sağladığı memnuniyetle ifade edilmiştir.

Orta Koridor’un Önemi Vurgulandı

Bildiri, üç ülkenin sınırlarından geçen Orta Koridor’un önemini yinelerken, bu koridorun Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan’ın transit potansiyelinin artmasındaki rolüne dikkat çekilmiştir.

TRACECA’nın Güçlendirilmesi

Avrupa Kafkasya Asya Ulaştırma Koridoru’nun (TRACECA) güçlendirilmesi ve faaliyetlerinin etkinliğinin artırılması gerektiği belirtilmiş, mevcut şartlarda mekanizmaların tam etkinliğinin korunmasına vurgu yapılmıştır. Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan, TRACECA dahil olmak üzere uluslararası ulaşım koridorlarının geliştirilmesine yönelik işbirliğini güçlendirme kararlılıklarını ifade etmişlerdir.

Bağlantı Projelerine Destek

Bölgesel ve uluslararası ortak çıkarlar konularında işbirliğini artırma kararlılığı yeniden vurgulanmış, devletlerin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü zedeleyecek her türlü girişime karşı ortak eylemler desteklenmiştir. Üç ülkenin, birbirlerinin toprak bütünlüğüne saygı duyduğunu ifade eden bildiri, ekonomi, ticaret ve yatırım alanlarında işbirliğinin tam potansiyelini uygulamak için ortak çabaların sürdürülmesi gerektiğini belirtmiştir.

Orta Koridor’un Kapasitesinin Artırılması

Bu işbirliğinin bölgesel refahı teşvik etmedeki kritik rolü vurgulanmış, Orta Koridor boyunca ulaşım altyapısının geliştirilmesi, dijitalleşmenin teşvik edilmesi ve ticaret akışlarının kolaylaştırılması konusundaki ortak iradenin önemi belirtilmiştir. Bu kapsamda, Bakü Uluslararası Deniz Ticaret Limanı ve Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu gibi bağlantı projelerinin ilerletilmesine destek tam olarak ifade edilmiştir.

Ayrıca, ana lojistik merkezleri, taşıyıcıları ve istasyonları arasında işbirliğini artırmak amacıyla Haziran 2024’te kurulan Lojistik Merkezler ve Kargo Taşıyıcıları Birliği’ne duyulan güvenin teyit edildiği bildiride, bu birliğin ulaşım altyapısının gelişimine ve kamu-özel ortaklığıyla yatırım çekilmesine katkı sağlayacağı vurgulanmıştır.

TDT Ulaştırma Dernekleri Toplantısı

Türk devletlerinin ulaşım kapasitesinin artırılması ve özel ulaşım sektörünün geliştirilmesi amacıyla Mart 2024’te Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Ulaştırma Dernekleri Başkanları toplantı mekanizmasının kurulduğu kaydedilmiş, bunun bağlantısallık alanında daha ileri bir işbirliği sağlanabileceği belirtilmiştir.

Karabağ ve Doğu Zengezur’da Yeniden İnşa Çabalarına Destek

Taraflar, işgalden kurtarılan Karabağ ve Doğu Zengezur bölgelerinde altyapı, modern kamu hizmetleri ve akıllı şehir çözümlerine yatırım yaparak Azerbaycan’ın insani mayın temizleme dahil yeniden inşa ve ıslah çabalarına katkıda bulunmanın önemini vurgulamışlardır. Bu çerçevede, taraflar Azerbaycan’ın Karabağ ve Doğu Zengezur ekonomik bölgelerinde yatırım projelerine olan ilgilerini dile getirmişlerdir.

Ticaret ve Ekonomik İşbirliğine İlişkin Anlaşmalar

Bildiride, TDT bünyesinde ticari ve ekonomik işbirliğini güçlendiren yasal altyapının daha da geliştirilmesi amacıyla imzalanan belgeler memnuniyetle karşılanmıştır. Bu bağlamda, “Türk Devletleri Teşkilatı Üye Devletleri Hükümetleri Arasında Basitleştirilmiş Gümrük Koridoru Kurulmasına İlişkin Anlaşma” ve diğer ilgili belgelerin, mevcut Karma Ekonomik Komisyon mekanizmalarının işbirliğini geliştirmek için önemli katkılar sağlayacağı vurgulanmıştır.

Sanayi, Tarım ve İnovasyon Alanlarında İşbirliği

Sanayi, inovasyon ve dijital kalkınma, gıda güvenliği ve tarım alanlarında teknik işbirliğinin güçlendirilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Ayrıca, özellikle yenilenebilir enerjilere odaklanarak bölgesel enerji güvenliğini artırmaya yönelik işbirliği olasılıkları üzerinde durulmuştur.

Azerbaycan’ın COP29’a Destek

Azerbaycan’ın düzenleyeceği BM İklim Değişikliği Taraflar Konferansı (COP29) memnuniyetle karşılanmış, iklim çalışmalarının sürdürülebilir kalkınma ile uyumlu hale getirilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Trans-Afgan Demiryolu Projesi’nin Önemi

Orta Asya’da güvenliğin sağlanması ve Afgan halkına insani yardımların devam ettirilmesi için Trans-Afgan Demiryolu Projesi’nin bölgesel ekonomik ilişkilerde yeni fırsatlar yaratacağı vurgulanmıştır.

İki Devletli Çözüm Çağrısı

Gazze’deki saldırıların sona ermesi için tüm taraflara çağrıda bulunulmuş, iki devletli çözüm temelinde Filistin-İsrail çatışmasına adil bir çözüm bulunması gerektiği ifade edilmiştir. Ayrıca, BM Genel Kurulu’nun Filistin Devleti’nin üyeliğine dair karar tasarısı memnuniyetle karşılanmıştır.

Sonuç olarak, taraflar, uluslararası kuruluşlarda ortak çıkar meselelerinde eşgüdümlü hareket etme kararlılıklarını ifade etmiş, toplantının Türk tarafının organizasyonunda gerçekleştiğini ve bir sonraki Üçlü Toplantı’nın Azerbaycan’da düzenleneceğini duyurmuşlardır.