Tahran’da Nasreddin Hoca Anması ve Kültürel Etkinlikler

İran’ın başkenti Tahran’da düzenlenen özel programda, Anadolu’nun sevilen mizah ustası ve halk kahramanı Nasreddin Hoca anıldı. “Kültürümüzün Ortak Sesi: Nasreddin Hoca” başlıklı etkinlik, farklı kültürlerden gelen izleyicilere unutulmaz anlar yaşattı. Bu anlamlı etkinlik, toplumlar arasındaki kültürel bağları güçlendirmeyi ve Nasreddin Hoca’nın evrensel mizah anlayışını yeni nesillere aktarmayı amaçladı.

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) konferans salonunda gerçekleştirilen programa, İran ve Türkiye’den akademisyenler, öğrenciler ve çeşitli sanatseverler yoğun ilgi gösterdi. Programın başlangıcında, Tahran Büyükelçisi Prof. Dr. Hicabi Kırlangıç yaptığı konuşmada, Nasreddin Hoca’nın farklı coğrafyalarda ve kültürlerde nasıl bir efsane haline geldiğine dikkat çekti. Kırlangıç, “Nasreddin Hoca, Balkanlar’dan Türkistan’a kadar geniş bir alanda tanınıyor ve hikayeleri yüzyıllardır dilden dile dolaşıyor. Kısıtlı tarihi kayıtlara rağmen, Anadolu’da 7. yüzyıl Hicri döneminde yaşamış bir dini ve devlet adamı olarak bilinse de, şöhreti çok ötesine ulaşmış ve farklı kültürler tarafından benimsenmiştir.” şeklinde sözlerine yer verdi.

Konuşmasında, EİT üyesi ülkelerin halk kültürlerinde ve edebiyatlarında, halkın zekasını ve mizah anlayışını yansıtan efsanevi figürlerin önemli bir yer tuttuğunu belirten Kırlangıç, “Tarihsel gerçek ne olursa olsun, Anadolu’dan yayılan Nasreddin Hoca hikayeleri, Doğu İslam dünyasının ortak mizah ve zekâ mirasının en güzel örneklerindendir. Bu hikayeler, toplumların ortak değerlerini ve içtihatlarını yansıtarak, onları evrensel bir seviyeye taşımakta ve kültürler arası köprüler kurmaktadır.” diye ekledi.

Hikayelerde, toplumun karşılaştığı zorluklar, adaletsizlikler ve sosyal meselelerin mizahi bir dille dile getirildiğine vurgu yapan Kırlangıç, “Nasreddin Hoca’nın hicivleri, dönemin otorite figürleri, dini liderler, devlet yöneticileri ve zengin sınıfı hedef alarak, toplumun vicdanını ve sosyal adaletsizlikleri eleştirir. Bu hikayeler, halkın sesini ve içtwanı yansıtan önemli birer belgedir.” şeklinde konuştu.

Kırlangıç, ayrıca, Nasreddin Hoca hikayelerinin dünya genelinde toplam sayısının henüz tam olarak bilinmediğini ve bu zengin mirası kapsamlı bir külliyat haline getirmeyi arzu ettiklerini belirtti. “Bu konuda uluslararası çapta çalışmalar yapılabilir ve EİT platformu bu anlamda önemli bir rol üstlenebilir. Türkiye’nin Tahran Büyükelçiliği olarak, bu projelere akademik destek vermeye hazırız.” ifadelerini kullandı.

Programın kapanışında, Türkiye’den Gazi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Seyfullah Yıldırım, Tahran Şehid Beheşti Üniversitesi’nden Prof. Dr. Abbas Ahmedvend ve Tahran Harezmi Üniversitesi’nden Fatma Perçekani, Nasreddin Hoca’nın etkilerinin ve mirasının farklı coğrafyalardaki yansımalarını detaylandıran bir konferans gerçekleştirdi. Konferansın ardından, AA muhabirine açıklamalarda bulunan Yıldırım, Nasreddin Hoca’nın sadece Anadolu ve Türk dünyasında değil, İran ve Arap coğrafyasında da farklı isimler ve anlatımlar altında tanındığını vurguladı.

Yıldırım, “İnsanlara kendini sevdiren ve güldüren mizah anlayışıyla, Nasreddin Hoca, farklı kültürlerde ve dillerde farklı isimler almıştır. İran’da Molla Nasreddin, Türk dünyasında Hoca Nasır Efendi olarak anılan bu figür, aslında ortak bir kültürel mirasın parçasıdır. Bu etkinlik, mizah ve hicivin, coğrafya ve kültür sınırlarını aşan evrensel bir iletişim aracı olduğunu bir kez daha gösterdi.” dedi.

Program sonunda, Amerikalı tercüman Caroline Croskery tarafından, Farsçadan İngilizceye çevrilen ve Nasreddin Hoca hikayelerinin bir kısmını içeren kitap tanıtıldı. Bu kitap, farklı kültürlerden insanların mizah anlayışını ve Nasreddin Hoca’nın mizahi kişiliğini anlamaya katkı sağladı.