Sivas’ta Cumhuriyet’in İlanının Ardındaki Nadide Kareler: 102 Yıllık Arşivler Gün Yüzüne Çıkıyor

102 yıl önce Cumhuriyet’in ilanı sonrasındaki anı, Sivas Valiliği önünde toplanan kalabalığın şükran duygusuyla yansıdı. SCÜ akademisyenlerinden Öğretim Görevlisi Turgay Kural, bu değerli görüntüleri gün yüzüne çıkararak kent hafızasına kazandırdı. Kural, Cumhuriyet’in ilanını takip eden dönemi belgeleyen karelerin, bugün için de kültürel birer emanet olduğuna dikkat çekiyor ve bu fotoğrafları genişleterek arşivliyor. Eserler arasında Sivas’ın eğitim tarihine, resmi geçit törenlerine ve kentin önemli ziyaretlerine dair kayıtlar öne çıkıyor; ayrıca mülki, askeri ve idari erkanın yanı sıra halkın da törene katıldığı görülüyor.

Kural, arşivine dahil ettiği fotoğraflar üzerinde titiz bir çalışma yürütüyor. Görselleri temizleyip koruma altına alırken asitsiz muhafaza malzemelerini ve özel kağıtları kullanıyor. Böylece Sivas’ın Osmanlı dönemi ve Erken Cumhuriyet dönemiyle ilgili yazışmalar, mektuplar ve görseller güvenli bir şekilde saklanıyor.

İz bırakan kareler arasında, Ankara’dan Sivas Valiliği’ne 29 Ekim 1923 telgrafıyla ulaşan duyuru sonrası hükümet meydanında Cumhuriyet’in kutlandığı anlar öne çıkıyor. Fotoğraflarda dönemin mülki, askeri ve idari amirlerinin yanı sıra halk da birlikte görülüyor. Kural, bu iki nadide kareden birinin Cumhuriyet’in ilanını hemen sonrasını belgelemesi nedeniyle özellikle değerli olduğunu belirtiyor ve “Gün yüzüne çıkan nadir kareler” olarak tanımlıyor.

“Koleksiyonumdaki fotoğraflardan biri, Cumhuriyet’in ilanını takiben kaydedilen bir anı,” diyen Kural, kareyi şehir belleğine kazandırmanın önemini vurguluyor. 102 yıl sonra bile bu görselin, Sivas’taki mülki idari ve askeri personelin bir araya geldiği anlamlı bir kayıt olduğunu ifade ediyor. Fotoğraflarda, dönemin Sivas Valisi Süleyman Bey, Belediye Başkanı Ali Rıza Yurdakul ve Sivas Müftüsü Abdurrauf Efendi ile Emine Semiha Hanım gibi isimler öne çıkıyor. Bu kareler, Cumhuriyet’in ilan edilişinin hemen sonrasını belgeleyen önemli birer belge olarak değerlendiriliyor.

Kural ayrıca, fotoğrafı çeken kişinin film negatifinde hasar bulunmasına rağmen anın tarihsel öneminin farkında olması nedeniyle eseri olduğu gibi muhafaza ettiğini” belirtiyor. Bu yaklaşım, koleksiyonun kent kültürüne ve belleğine katkısını daha da güçlendiriyor.