Selçuklu Meydan Mezarlığı’nda Kazı ve Restorasyon Çalışmaları: 10 Binden Fazla Mezar Taşı Gün yüzüne Çıkıyor

Bitlis’in Ahlat ilçesindeki Selçuklu Meydan Mezarlığı’nda yürütülen kazılarla mezar sayısı 10 bini aştı. Dünyanın en büyük Türk İslam mezarlıklarından biri olan yaklaşık 210 dönümlük alanda sürdürülen çalışmalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izni ve desteğiyle devam ediyor. YYÜ Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Mehmet Kulaz’ın başkanlığındaki ekip, mezarları günışığına çıkarıyor.

Bu yılki çalışmalarda 3.400 metrekarelik alanda kazı, yüzey temizliği, seviye indirme, blokaj, restorasyon ve liken temizliği gibi işlemler yürütüldü; 310 mezar taşı restore edildi, 28 çocuk olmak üzere 63 yeni mezar ortaya çıktı. Üç yıl içinde toplamda yaklaşık 500 yeni mezar gün yüzüne çıkarılarak mezarlıkta mezar sayısı 10 bin 500’e ulaştı. Epigrafik yöntemlerle çözümlenen 1.300’den fazla kitabe, dijital ortamda kayıt altına alınarak bilimsel çalışmalara dönüştürüldü.

Mezarlıktaki çalışmaları “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında sürdüren Kulaz, AA’ya verdiği demeçte toprak altında pek çok mezarın bulunduğunu belirtti. Bu yıl 3.400 metrekarelik alanda yapılan müdahaleler sonucunda 310 taş üzerinde işlem yapıldı; 28’i çocuk olmak üzere 63 yeni mezar gün yüzüne çıktı. Çocuk mezarlarının ise %60’ı geçmiş durumda. Başta yüzeyde kalan yaklaşık 10.000 mezar taşı olmak üzere, son üç yılda toprak altından yaklaşık 500 yeni mezar keşfedildi ve toplamda 10.500 taş elde edildi.”

Kulaz, çalışmalar sürerken yeni mezarların ortaya çıkacağını şöyle özetliyor: “Genellikle seviyeye inme, restorasyon ve çevre düzenleme çalışmaları hâlâ önceliğimiz. Toprak altından çıkan taşları özgün hâline kavuşturuyor, bozulmuş parçaları blokaj yapıyor ve kırık taşları yapıştırarak birleştiriyoruz. Böylece gelecek nesillerin güvenli bir şekilde ulaşmasını sağlıyoruz. Büyük bir alan ve emek gerektirse de bu süreç, mezarlığın turizme açılmasını daha sağlam temellere oturtacak.”

Epigrafik kayıtlar açısından bugüne kadar 1.300’den fazla mezar taşı üzerinde kitabe çözümlemesi yapıldı ve bunlar yayın çalışmalarına dönüştürüldü. Bu yıl çıkan kitap, mezar taşlarına yansıyan çok sayıda göç olgusunu da gündeme taşıyor; Ortaçağ’da Orta Asya, Avrupa ve Anadolu’nun farklı bölgelerinden Ahlat’a gelen insanların izleri kitabelerde görülüyor. Kitabın yakın zamanda baskıya gireceği bilgisi paylaşıldı.