Santorini’nin Tarihi Volkanik Patlamaları ve Etkileri

Santorini’nin Tarihi ve Volkanik Etkileri

Üniversiteden yapılan açıklamada, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Nezih Aytaçlar, Santorini’de yaşanan tarihi büyük patlamanın bölgedeki etkilerini vurguladı. Aytaçlar, Santorini Yanardağı’nın yaklaşık 3650 yıl önce meydana gelen patlaması ile adanın şeklinin dramatik bir değişim yaşadığını belirtti. “Ada, yuvarlak bir forma sahipken, bu büyük patlama sonucunda dörtte üçünün yok olmasıyla günümüzdeki C şeklini almıştır” dedi.

Ayrıca, büyük bir tsunami dalgasının meydana geldiğini ifade eden Aytaçlar, “Bu tsunaminin izlerine ulaşabildiğimiz birkaç yerden biri, Çeşme’deki Bağlararası Höyüğü’dür. Urla Sahili’nin güneyinde yer alan tüm kıyılarda bu tsunaminin etkilerinin olduğunu tahmin ediyoruz” şeklinde konuştu.

Santorini’de gerçekleşebilecek bir başka büyük patlamanın sadece Türkiye’yi değil, tüm dünyayı etkileyebileceğine dikkat çeken Aytaçlar, şöyle devam etti: “M.Ö. 1600’lerde yaşanan eski patlama sırasında, kutuplardaki buzullaşmaların arttığını gözlemliyoruz. Kanada’daki sekoya ağaçlarının halkalarının daralması, bu ağaçların birkaç yıl boyunca yeterli güneş ışığı alamadıklarını gösteriyor. Patlama esnasında açığa çıkan sülfürler, yağmurla birlikte sülfürik asit şeklinde yeryüzüne inerek tarımı tahrip ediyor. Eğer M.Ö. 1600’lerdeki patlamaya benzer bir olay gerçekleşirse, iklimsel kriz de dahil olmak üzere ciddi tehlikelerle karşılaşma riski bulunuyor. Bu patlama, ciddi iklim değişikliklerine yol açar ve bu durum yalnızca Türkiye için değil, tüm dünya için büyük bir tehlike yaratır.”

Volkanik Patlamaların Atmosferik Etkileri

Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Fiziki Coğrafya Anabilim Dalı Doktor Öğretim Üyesi Aylin Karadaş, büyük volkanik patlamaların uzun süreli atmosferik etkilerine değindi. Karadaş, “Şiddetli bir patlama sırasında atmosfere yayılan küller, uzun yıllar boyunca havada asılı kalabilmektedir. Bu küller, güneş ışınlarının yeryüzüne ulaşmasını engelleyerek sıcaklıkların düşmesine neden olmaktadır. Santorini’nin tarihinde benzer bir patlama yaşandığını biliyoruz. Ege kıyılarında yaptığımız sondaj çalışmalarında, alüvyal sedimanlar arasında Santorini’nin eski patlamalarına ait küllere rastladık” ifadelerini kullandı.

Karadaş, Santorini’de bazı volkanik hareketlerin gözlemlendiğini, ancak henüz yüzeye yakın bir magma hareketliliğinin tespit edilmediğini belirterek, “Magma, yaklaşık 5 kilometre derinlikte etkinlik göstermekte. Şiddetli bir volkanik patlamanın gerçekleşebilmesi için magmanın yüzeye doğru yükselmesi gerekmektedir” dedi.