Santorini’de Deprem Aktivitesi ve Tsunami Riski

Santorini, Amorgos ve Ios arasında bulunan deniz alanında son üç gün içerisinde yaklaşık 550 sarsıntı kaydedildi. Bu depremlerin büyüklükleri Richter ölçeğine göre 3 ve üzerindeyken, kaydedilen en yüksek şiddet 5.2 olarak belirlendi. Depremlerin şiddetinin sürekli artması, bölgedeki halk arasında endişeye yol açıyor. Kandilli Rasathanesi, Santorini Adası ve çevresinde 31 Ocak 2025 tarihinden itibaren meydana gelen depremlerin sayısının 650 olduğunu ve bunlardan en büyüğünün 5,1 olarak kaydedildiğini açıkladı. Aynı zamanda 4 ve üzeri büyüklükteki 70 depremin yaşandığı belirtildi. Ada ve çevresi, bir deprem fırtınası döneminden geçmektedir. 15 bin nüfuslu turistik adadan, yaklaşık 8 bin kişinin ayrıldığı bildiriliyor. Ada halkı, evlerini terk etmeye devam ederken, kalanlar ise geceleri araçlarında uyumak zorunda kalıyor.

Turizm açısından büyük bir öneme sahip olan Santorini, tarih boyunca Akdeniz’in yanı sıra dünyanın genelini etkileyen volkanik faaliyetlere tanıklık etmiştir. 1955 yılında meydana gelen büyük bir deprem sonrasında adada ağır hasar oluşmuştu. Bu durum, adanın çevresindeki riskleri uzun zamandır gündemde tutuyor. Son depremler, adanın tarihi ve yapılan son araştırmalara ilişkin dikkatleri yeniden çekti. Minos patlaması olarak bilinen tarihi olayın, bölgedeki deniz tabanını şekillendirdiği belirtiliyor. Jeolojik kanıtlar, Santorini yani Thera yanardağının birkaç yüz bin yıl içerisinde sayısız kez patladığını gösteriyor. Milattan Önce 1550-1500 yılları arasında Girit’ten yaklaşık 100 kilometre (62 mil) uzaklıkta bulunan Thera adasında, kaydedilen en büyük volkanik patlamalardan biri gerçekleşti.

TSUNAMİ BÜTÜN BÖLGEYİ VURUR

Science Direct’te yayınlanan 15 Ağustos 2023 tarihli rapor, “Minos patlaması sırasında dalgalı deniz tabanı yatak biçimlerinin oluşumu” başlığı altında, Santorini’nin barındırdığı risklere dikkat çekiyor. Rapor, Santorini ve çevresinin deniz tabanının detaylı bir şekilde haritalandırılması ile hazırlandı. İçeriğinde, “Santorini, 1956 yılında meydana gelen 7.5 ve 7.2 büyüklüğündeki depremler gibi, tsunami oluşturan olaylara ev sahipliği yapan Avrupa’nın en aktif tektonik bölgelerinden biridir.” ifadelerine yer verildi. Raporda yer alan tespitler özetle şöyle:

• Santorini yapısının yakınında benzer büyüklükte bir deprem meydana gelirse, yer ivmesi, Santorini’yi çevreleyen özellikle güneybatı kanadındaki yüzey yamaç dengesizliklerini yeniden harekete geçirebilir.
• Santorini’nin güneybatı kanadındaki derin yerleşmiş deformasyonun yeniden aktif hale gelmesi, şimdiye kadar fark edilmemiş önemli bir tsunami kaynaklı potansiyele sahip olabilir.

TÜRKİYE BÖLGEYİ YAKINDAN İZLİYOR

Uluslararası raporların yanı sıra Türkiye de uzun zamandır bölgedeki risklerin farkında. Risk barındıran bu bölge, Türkiye’nin kıyılarından çok da uzakta değil. Bölgedeki depremler sonrasında Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi, Bölgesel Deprem ve Tsunami İzleme Merkezi tarafından yayınlanan bir raporda, Santorini-Amorgos fay hattının büyük yıkıcı depremlere neden olabilecek potansiyel taşıdığı vurgulandı. Ayrıca, bölgenin heyelan ve tsunami oluşturma potansiyeline dair uyarılarda bulunuldu. Kandilli Rasathanesi, Santorini adası çevresinde geçmişten günümüze meydana gelen depremlerin analizini yaparak, olası bir volkanik patlama sonrası oluşabilecek tsunami riskine dikkat çekti. Santorini’de tarih boyunca birçok volkanik patlama yaşandığı ve bazı tsunami olaylarının tetiklendiği belirtilen raporda, “1707-1711, 1866-1870 ve 2011-2012 yıllarında kaydedilen volkanik aktivite dönemleri, bölgenin sürekli bir jeodinamik hareketlilik içinde olduğunu göstermektedir.” denildi.

Raporda, Santorini Adası’nın yaklaşık 7 kilometre kuzeyinde yer alan Kolumbo Volkanı’nın “aktif bir denizaltı volkanı” olduğu vurgulanırken, “Volkandaki gaz çıkışları ve deniz tabanı deformasyonları, büyük bir jeotermal sistemin varlığını göstermektedir. 1956 yılında 7,7 büyüklüğündeki Amorgos Depremi, bölgedeki en büyük depremlerden biri olup tsunami oluşturmuştur.” bilgileri paylaşıldı.

TSUNAMİ UYARISI

Raporda Ege Denizi’nin tsunami potansiyeli hakkında şu uyarılara yer verildi: “Ege Denizi’nde bir süredir devam eden sismik aktivite, tsunami oluşumu açısından önemli riskler taşımaktadır. Depremler, özellikle deniz tabanında meydana geldiğinde, su kütlelerini yerinden oynatarak tsunamilere yol açabilmektedir. Ayrıca, aktif volkanik yapıların sebep olduğu denizaltı heyelanları da tsunami oluşumunu tetikleyebilmektedir.”

“BÜYÜK YIKICI DEPREMLERE NEDEN OLABİLİR”

Raporda, “Bölgedeki deprem aktivitesi ve deniz seviyesi değişiklikleri sürekli olarak izlenmektedir. Meydana gelebilecek depremler, heyelan gibi kaynaklarla tetiklenebilecek tsunamiye karşı gerekli önlemlerin alınması büyük önem taşımaktadır.” ifadelerine yer verildi. 1956 yılında Güney Ege’de meydana gelen Amorgos depreminde, Kilimli (Kalimnos) adasında 2.5 metre yüksekliğinde dalgalar oluşmuş, kıyıdan 1,5 kilometre içeriye su baskınları gerçekleşmiş, Ünye (İos), İncirli (Nisyros), Batnaz (Patnos), Papazlık (Tilos) ve Lipsi (Lipsos) adalarında ciddi maddi hasar gözlemlenmiştir. Tsunami dalgası Fethiye’de 1 metre yüksekliğine ulaşmış, su baskın mesafesi ise 250 metre olarak kaydedilmiştir.

Kaynak: NTV