Sanayi sektörü, koronavirüse rağmen ihracata rekorlarla devam ediyor

Türkiye’nin desteklediği sanayi sektörü ekimde 13 milyar 300 milyon dolarla tarihin en yüksek aylık ihracat rakamına ulaşırken, sektörün kasım ve aralıkta da aynı performansı göstermesi durumunda koronavirüs kaynaklı kayıplarının sınırlı kalacağı görülüyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, Türkiye’de de yıla iyi başlayan ve ocak ve şubat aylarında 11 milyar 100 milyon dolarlık ihracat gerçekleştiren sanayi sektörü, hastalığın ilk ortaya çıktığı mart ayında 10 milyar dolar seviyelerine geriledi. Sektörün ihracatıkoronavirüsün yayılımının engellenmesi amacıyla tedbirlerin sıkılaştırıldığı nisan ayında ise 6 milyar 200 milyon dolarla Mayıs 2009’dan bu yana en düşük seviyeye indi. Bu tarihten itibaren yükselişe geçen sanayi sektörünün ihracatı, mayısta 7 milyar 100 milyon dolar, haziranda 10 milyar 200 milyon dolar ve temmuzda 11 milyar 500 milyon dolar düzeyinde kaydedildi. Ağustos ayında yeniden 10 milyar doların altına inen sektörün dış satımı eylülde 12 milyar 300 milyon dolar düzeyinde gerçekleşirken, ekimde 13 milyar 300 milyon dolarla tarihin en yüksek aylık ihracat rakamı kaydedildi. Böylece sektörün 10 aylık dış satım hacmi de 102 milyar 200 milyon dolara ulaştı. Sanayi sektörünün geçen yılın tamamında gerçekleştirdiği ihracat 138 milyar 200 milyon dolarla Cumhuriyet tarihi rekorunu kırmıştı. Bu da yılın tamamlanmasına 2 ay kala geçen yılki seviyenin yakalanması için sektörün yaklaşık 36 milyar dolarlık bir ihracat gerçekleştirmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Tüm bu sonuçlar birlikte değerlendirildiğinde, sanayi sektörünün kasım ve aralıkta, ekim ayındakine benzer düzeyde ihracat gerçekleştirmesi halinde 10 milyar doların altında bir kayıpla 2020’yi tamamlayacağı görülüyor. Sanayi sektörü yılın 10 ayında 102 milyar 200 milyon dolarlık dış satıma imza atarken, bu rakama alt sektörlerden en çok otomotiv endüstrisi katkı verdi. Otomotiv endüstrisi bu yıl dış satımında her ne kadar ciddi bir kayıp yaşasa da 10 ayda gerçekleştirdiği 20 milyar doların üzerindeki bir ihracat hacmiyle sanayinin lokomotifi olma özelliğini kaybetmedi. Aynı dönemde, sanayi sektörünü kimyevi maddeler ve mamulleri 14 milyar 829 milyon 900 bin dolarlık, hazır giyim ve konfeksiyon 13 milyar 976 milyon 600 bin dolarlık, çelik de 10 milyar 101 milyon 100 bin dolarlık ihracatla besledi. Bu sektörleri 8 milyar 730 milyon 100 bin dolarlık ihracatla elektrik-elektronik ve 6 milyar 674 milyar 600 bin dolarlık dış satımla da demir ve demir dışı metaller takip etti. Sanayi sektörü ve ekonomik büyümenin gidişatına ışık tutan Sanayi Üretim Endeksi, imalat sanayi kapasite kullanım oranı (KKO) ve İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verilerine bakıldığında, sektörün dipten dönüşü yaşadığı ve toparlanmasını sürdürdüğü görülüyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Sanayi Üretim Endeksi ocak ayına başladığı 108,7 değerinden şubatta 111,5’e, martta 113,9’a yükseldi. Endeks, tedbirlerin artırıldığı nisan ayında ise 78,1 ile Ağustos 2013’ten sonra görülen en düşük seviyeye geriledi. Bu dönemden sonra yükselişe geçen Sanayi Üretim Endeksi ham değeri, mayısta 84,1 ve haziranda 114’e çıktıktan sonra temmuzda 119,5 ile yılın en yüksek değerini aldı. Endeks, ağustosta ise 114,9 ile geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,4 artış kaydetti. Öte yandan sanayi sektöründe üretimin gidişatına dair güçlü sinyal veren imalat sanayi kapasite kullanım oranı verisinin de son 6 aydır yükseliş trendinde olduğu görülüyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, yıla yüzde 75,5 ile başlayan imalat sanayi KKO, şubatta yüzde 76’ya ulaştıktan sonra, martta yüzde 75,3’e geriledi. Söz konusu oran nisanda yüzde 61,6 ile Nisan 2009’dan bu yana görülen en düşük seviyeye gerilemesinin ardından sonraki aylarda toparlanma trendine girdi. Mayısta yüzde 62,6, haziranda yüzde 66, temmuzda yüzde 70,7, ağustosta yüzde 73,3 ve eylülde yüzde 74,6’ya ulaşan imalat sanayi kapasite kullanım oranı, ekimde yüzde 75,4 ile art arda yükselişini 6. aya taşımış oldu. İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileri de ekimde 53,9’a yükselerek, koronavirüs salgını nedeniyle yaşanan daralmanın ardından üst üste 5 ay büyüme gerçekleştirdiğini ortaya koydu. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, ağustosta 18 milyar 300 milyon liralık yatırımı destekleyip 28 bin 411 vatandaşa yeni iş imkanının önünü açtıklarını belirterek “En fazla yatırımı 1. Bölge çekerken 5. Bölge ikinci sırada yer aldı. 8 ayda sabit yatırımlar, geçen seneye göre yüzde 32 daha fazla.” açıklamasını yaptı. Varank, ağustosta 911 teşvik belgesi verildiğini, bu yılın 8 aylık verileri ile geçen yılın aynı dönemi kıyaslandığında, belge adedinde yüzde 98, öngörülen istihdamda yüzde 54 artış gerçekleştiğini bildirdi. Öte yandan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasını taşıyan 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi, TBMM Başkanlığına sunuldu. Yatırım ve destek bütçesinde büyük artış öngörülen teklifte, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı için bütçe giderleri, 2021’de yüzde 50,1 artışla 11 milyar 900 milyon lira olarak belirtildi. Borsa İstanbul’da Sınai Endeksi’nin aylık bazda seyrine bakıldığında, sektörün ihracat performansına yakın bir tablonun ortaya çıktığı görülüyor. Bu yıla iyi başlayan ve 2019’un son iki ayındaki yukarı yönlü seyrini 3’üncü aya taşıyan Sınai Endeksi, ocakta yüzde 4,5 değer kazandı. Koronavirüsün dünya çapında bir risk olduğunun anlaşılmasıyla yatırımcı güven algısında oluşan bozulma, şubat ayında endeksin yüzde 8,2 düşüş kaydetmesine neden oldu. Sınai Endeksi mart ayında da 953,30 puana kadar gerileyerek Nisan 2017’den bu yana görülen en düşük seviyeye indi ve ayı da yüzde 18,9 kayıpla kapattı. Mart ayından sonra Sınai Endeksi hızlı bir toparlanma trendine girdi ve nisan, mayıs ve haziranda sırasıyla kaydettiği yüzde 20, yüzde 3 ve yüzde 12,5’lik artışlarla yıl başındaki tüm kayıplarını telafi etti. Sınai Endeksi, temmuzda yüzde 3,7 yükseliş kaydetmesinin ardından ağustosta yataya yakın bir seyir izlerken, eylülde yüzde 9,7 değer kazandı. Ekimde 1.874,13 puanla tarihi seviyesini gören endeks, ayı da yüzde 1,5 kazançla kapattı. Böylece geçen yılı 1.391,53 puandan tamamlayan Sınai Endeksi, ekim ayını 1.729,44 puandan kapatarak 10 ayda yüzde 24,2 değer kazandı.