Salep Bitkisi: Ekonomik Değeri ve Üretim Süreci

Salep Bitkisinin Değeri ve Üretimi

Doğanın hazinesi olan salep bitkisi, günümüzde altınla yarışan bir fiyat aralığına sahip. Salep tozunun kilosu, 6 bin TL gibi yüksek bir fiyatla alıcı buluyor.

Üretim Alanları

Nesli tehlikede olan yabani bitki ve hayvan türlerinin uluslararası ticaretine ilişkin Sözleşme (CITES) ile 1975 yılında koruma altına alınan salep bitkisinin üretimi Türkiye‘de, en fazla Samsun ilinde gerçekleştirilmektedir. Samsun’da, çoğaltım amaçlı salep üretimi bu yıl 115 dekar alanda 63 ton olarak kaydedilirken, gıda amaçlı salep üretimi ise 71 dekar alanda 42,5 ton olarak gerçekleşmiştir. Salep, Samsun dışında Aydın, Balıkesir, Kahramanmaraş ve Burdur gibi diğer illerde de üretilmektedir.

Piyasa Durumu

19 Mayıs Ekolojik Üreticiler Eğitim ve Yardımlaşma Derneği Başkanı Hakkı Karaman, “Ürettiğimiz salebin yaş olarak alım fiyatı, önümüzdeki yıl bahar ayında 500 TL olarak düşünülüyor. Kurutulduğunda 5-6 kilogramdan 1 kilogram çıkıyor. Bu da kuru fiyatı, kurutma kıvamına göre 3 bin TL’den satılacak. Öğütüp işledikten sonra paketlenmiş hali, firmamız tarafından piyasaya saf olarak sürülmektedir. Bunun da kilosu 6 bin TL’den olacak. Bu ürün, hem ekonomik değeri hem de sağlık açısından oldukça faydalı olduğu için katkısız kullanılmasını tavsiye ediyoruz. Ülkemizde bu ürünün daha yaygınlaşması için bakanlığımızın 2025 yılını tıbbi aromatik yılı olarak ilan ettiğini duyduk. Bu konuda üretimin çoğalması için gerekli desteklerin verilmesini istiyoruz” şeklinde konuştu.

Üretim Miktarı ve Ekonomik Etki

2024 yılında salepten 12-13 milyon TL gelir elde edildiğini belirten Karaman, “2024 yılı hasat döneminde 19 Mayıs ilçemizden ve çeşitli ilçelerden üretim yapan çiftçilerden aldığımız miktar yaklaşık olarak 25 ton civarındadır. Bunun bir kısmını kurutup işleyerek, diğer kısmını da kuru olarak diğer firmalara satıldı. Böylece ilçemize yaklaşık 12-13 milyon TL gibi bir gelir sağlandı. Türkiye genelini düşündüğümüzde, bizden sonra bu işe başlayan firmaların veya üreticilerin maliyetleri yüksek olduğu için küçük alanlarda başlamış ve şu anda çoğaltma aşamasında oldukları için piyasaya sürülen ürün miktarı, en fazla 19 Mayıs ilçesindedir. Diğer illerde piyasaya gıda olarak sürülen ürün miktarı oldukça azdır. Ortalama Türkiye genelinde gıda olarak piyasaya sürülen işlenmiş ürün miktarı şu anda sadece 10 ton civarındadır” dedi.

Çiftçilerin Tereddütleri

İlk kez salep üretecek olanlardan alınması planlanan ücretlere de tepki gösteren Karaman, “25 Kasım 2024 tarihinde yayınlanan bir yazı ile salep bitkisinin doğal çiçekli soğanlar arasında olduğunu ve bunun üretiminin yerinde tespiti, ilk kaydı ve geçmişe dönük Çiftçi Kayıt Sistemi’nin (ÇKS) güncellenmesi için gelen yazıda çiftçi başına bin 745 TL, nisan-mayıs ayındaki hasat döneminde de tekrar bin 745 TL ücret alınacağı bildirildi. Bu konuda çiftçilerimiz tereddütlü. Bir gıda ürününden böyle bir ücretin alınması, diğer gıda ürünlerine de emsal gösterilerek üreticinin önünü kesmesi gibi bir duruma yol açabilir. Bununla ilgili süreci başlatıyoruz. Bakanlıkla yaptığımız görüşmelerde uzlaşma sağlanması için bu ücretin ödenmemesi konusunda vatandaşlara tekrar bilgi vereceğiz” ifadelerini kullandı.

Faydalanma Çalışmaları ve Potansiyel

Türkiye’nin 3 bin 700 endemik bitki türü ile Avrupa’yı geride bıraktığını fakat bu bitkilerden faydalanma oranının yalnızca yüzde 0,4 olduğunu belirten Karaman, “Salep bitkimizin 2019 yılı uluslararası bitki araştırma komisyonunun raporuna göre, tüm Avrupa ülkelerinde faydalanılabilen bitki türlerinin sayısı yaklaşık 700 civarındadır. Sadece Türkiye’de ise 3 bin 700 adet civarında bitki türü tespit edilmiştir. Avrupa’da faydalanma oranı yüzde 74,5 iken, Türkiye’de bu oran sadece yüzde 0,4’tür. Bu konuda yapılan çalışmaların yetersiz olduğunu görmekteyiz. 2014 yılında kurduğumuz Ekolojik Üreticiler Derneği ile ülkemizde, kendi coğrafyasında ve ikliminde yetişen, sağlığa ve ekonomiye katkı sağlayan bitkileri, yapılan çalışmalarla tarıma kazandırarak ülkemize katkı sağlama amacıyla faaliyet gösteriyoruz” şeklinde sözlerini tamamladı.

Kaynak: Demirören Haber Ajansı / Umut Halavart – Ekonomi

• Kahramanmaraş
• Balıkesir
• Türkiye
• Burdur
• Samsun
• Sağlık
• Tarım
• Yaşam
• Aydın