Patates Güvenliği: Yeşil Işıkla Gelen Tehlikeler ve Saklama Şartları

Patatesler, besleyici değeri yüksek ve sofraların sıkça tercih edilen sebzeleridir. Ancak uzun süre bekletilmiş veya uygunsuz koşullarda saklanan patatesler, sağlık açısından risk oluşturabilir ve bazı toksinleri biriktirebilir. Işığa maruz kaldığında oluşan yeşilimsi renk, solanin adı verilen toksinin birikmesinin işaretidir. Bu madde, patates filizlendiğinde de yoğunlaşır ve tüketildiğinde mide bulantısı, kusma ve baş dönmesi gibi etkiler görülebilir. Uzmanlar, hafifçe filizlenen kısımların temizlenebileceğini belirtse de yoğun yeşillenmiş ve filizlenmiş patateslerin kesinlikle tüketilmemesi gerektiğini vurgulamaktadır.

Tarladan gelen riskler arasında hastalıklı patatesler de önemli bir yer tutar. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Patates Hastalıkları raporu, patateslerin tüketilmemesi gereken bozulmuş yumruları net biçimde tanımlamaktadır. Rapora göre, Patates Siğil Hastalığı veya Kök-Ur Nematodları gibi etkenler nedeniyle oluşan siğil ve ur benzeri oluşumlar patatesin pazar değerini düşürür ve sofraya getirilmemesi gereken durumlar arasındadır. Ayrıca Geç Yaprak Yanıklığı (Mildiyö) yumruya geçerse kabukta çöküntüler ve koyu mor-siyah belirtiler görülebilir; Kuru Çürüklük ise yumruda koyu lekeler ve mumyalaşmayla kendini gösterir. Bakanlık belgeleri, bu tür bulaşıcı yumruların sofralık olarak kullanılmaması ve imha edilmesi gerektiğini belirtir.

Çürüklük ve buzdolabı hataları da patates güvenliğini tehdit eder. Yumuşamış veya kötü kokulu patatesler, ya da Bakteriyel Yumuşak Çürüklük gibi durumlar; çürük kısım kesilerek kullanılsa da risk taşır çünkü toksinler tüm patatese yayılabilir. Bir diğer sık yapılan hata ise patatesleri buzdolabında saklamaktır. Düşük sıcaklıkta nişasta şekerleşir; bu nedenle kızartma işlemi sırasında akrilamid adı verilen potansiyel kanserojen maddeler oluşabilir.

Güvenli tüketim için patatesleri serin (yaklaşık 4-10°C), kuru, karanlık ve iyi hava alan yerlerde saklamak gerekir. Satın alırken ise yeşil renk, filizler, siğil, ur veya çökük lekeler gibi bozulma işaretlerini aramak ve bu tür patatesleri tercih etmemek önemlidir.