Mudanya’da Mübadele’nin 100. Yılı ve Kültürel Mirası

Dünyanın çeşitli noktalarından Türkiye’ye göç eden mübadele aileleri, 30 Ocak 1923’te imzalanan nüfus mübadelesi antlaşmasıyla yeni hayatlarına başlamışlardır. Girit, Selanik ve Parga gibi bölgelerden gelen bu insanlar, büyük bir özveriyle Anadolu’nun farklı şehirlerine yerleştirilmiş, ülkemizin kültürel zenginliğine katkıda bulunmuşlardır. Bazı mübadiller ise Bursa’nın Mudanya ilçesinde yeni bir yaşam kurmayı tercih etmiş ve burada kök salmıştır. Bu bölgedeki mübadillerin yaklaşık yüz yılı aşkın süredir taşıdığı tarihsel ve kültürel miras, 3. kuşak torunlar tarafından canlı tutulmaktadır.

GEÇMİŞİN IZLERİNİ GÜNÜMÜZE TAŞIYAN KÜLTÜREL MİRAS

Mübadele döneminde dedesi İmammakis Hüseyin ile Mudanya’ya yerleşen ve günümüzde atalarının izlerini yaşatmaya devam eden Mudanya Lozan Mübadilleri Derneği Başkanı Hüseyin Türker, Yunanistan’da gördüğü ve etkileyici bulduğu anı evlerinden ilham alarak 2021 yılında Mudanya’da kendi mübadele müzesini açmıştır. Bu müze, geçmişin izlerini günümüze taşıyan önemli bir kültürel mekâna dönüşmüştür.

500’DEN FAZLA TARİHİ OBJE SERGİLENİYOR

Türker, yaklaşık 150 yıllık geleneksel bir Rum evide sergilediği müzede, Girit Adası’ndan gelen mübadillerin günlük yaşamında kullandıkları çeşitli eşyaları ziyaretçilerin beğenisine sunmaktadır. Bu kapsamda, dönemin radyo, ütü, kahve değirmeni, aynalar ve havan gibi yaklaşık 500 tarihi obje, ziyaretçilere adeta zaman yolculuğu yaptırmaktadır.

KÜLTÜREL HAFIZA MERKEZİ OLARAK İŞLEV GÖRÜYOR

Mübadele Evi, sadece mübadil ailelerin günlük yaşamına ait eşyaları sergilemekle kalmayıp, aynı zamanda bölgenin ve o dönemin kültürel hafıza merkezine dönüşmüştür. Hüseyin Türker, mübadil ailelerinden topladığı kıymetli eşyalarla, yerel halkın ve ziyaretçilerin bu tarihi dönemi daha iyi anlamalarına katkı sağlamaktadır.

YUNANİSTAN’DAKİ ANIT EVİNDEN ESİNLENDİM

Yunanistan’daki mübadil ailelerin kurduğu anı evlerinden büyük ilham alan Türker, sergilemek üzere kendi mübadele evini kurmuştur. “Mudanya’dan Yunanistan’a göç eden mübadiller, ‘Nea Mudanya’ adını verdikleri yerleşim merkezinde anı evleri inşa etmişlerdir. Ben de benzer bir anı evi görünce çok etkilendim ve elimdeki nesneleri sergileme kararı aldım. Bu amaçla, iki yıl önce, Rumlardan kalma geleneksel tarzda bir ev kiraladım. Giriş katında bir oda ve mutfak, ikinci katta iki oda ve en üstte yatak odaları bulunuyor. Bu evde, mübadele döneminde Yunanistan’dan gelen Müslüman Türklerin kullandığı eşyalar ve fotoğraflar sergileniyor. Ziyaretçiler ücretsiz olarak gezip görebilirler” şeklinde anlatmıştır.

EN BÜYÜK SIKINTILARI TÜRKÇE BİLMEMELERİYDİ

Türker, mübadele sırasında yaşanan zorluklara dikkat çekerek, en büyük sorunlardan birinin mübadil ailelerin Türkçe bilmiyor olması olduğunu vurgulamıştır. Ayrıca, Mudanya’daki yerli halkın Müslüman Türkleri uzun süre Rum zannederek, onları ‘Gavur’ olarak isimlendirdiğini, göç eden Rumların ise ‘Türk tohumu’ olarak nitelendirildiğini belirtmiştir. Dedesinin de diğer mübadiller gibi 1923 yılında Forez Adası’ndan Kırzade vapuruyla Mudanya’ya gelerek yerleştiğini ifade etmiştir.

ANLAŞMADAN SONRA YÜZBİNLERCE MÜSLÜMAN TÜRK VE RUM YURT DEĞİŞTİRDİ

Türker, bu dönemde yaklaşık 1,5 milyon Ortodoks Rum’un Yunanistan’a göç ettiğini, 550 bin Müslüman Türk’ün ise Yunanistan’dan Türkiye’ye geçtiğini anlatmaktadır. Giden Rumların, Yunanistan’da ‘Nea Moudania’ ve ‘Nea Triglia’ gibi yeni yerleşim alanları kurarak yaşamlarını sürdürdüklerini de sözlerine eklemiştir.

RUMELİ İNSANI KÜLTÜRLÜ VE ÇOK YÖNLÜDÜR

Türker, mübadillerin sadece göçmenlik değil, aynı zamanda kültür ve sanat alanında da başarılı olduklarını dile getirerek, “Rumeli insanı gerçekten kültürlüdür. Mudanya’da kurulan Mudanyaspor ve Mudanya Bandosu, bu insanların spor ve müzik alanındaki yeteneklerinin ürünüdür. Ayrıca, marangozluk, terzilik ve nalbantlık gibi zanaat dallarında da uzmanlaşmışlardır” şeklinde konuşmuştur. Bu sayede bölge, zengin bir kültürel mozaiğe sahip olmuştur.

Kaynak: Demirören Haber Ajansı (DHA)
Kaynak: Ensonhaber