İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Mali Durumu ve Harcamalara Dair Detaylar

İBB’nin Borçluluk Seviyesi ve Artış Hızı

İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Meclis Üyesi Muhammet Kaynar, Saraçhane’de gerçekleşen nisan ayı meclis toplantısında, belediyenin mali tabloyu ortaya koyan çarpıcı rakamları kamuoyuyla paylaştı. 2018 yıl sonunda 26,76 milyar lirayı bulan toplam borçların, 2024 itibarıyla yaklaşık 215,3 milyar liraya yükseldiği bilgisi, finansal açıdan ciddi bir yükün altına girildiğini gösteriyor. Bu borçlar, İSKİ ve İETT’nin finansal yükleriyle birlikte hesaplandığında toplam borç miktarı 264,9 milyar lirayı aşmış durumda.

Gelirler ve Giderler Arasındaki Dengesizlik

İBB’nin 2024 yılı toplam gelirleri yaklaşık 179 milyar 634 milyon lira iken, toplam giderleri 238 milyar 962 milyon liraya ulaşarak büyük bir açık ortaya çıkardı. Bu fark, belediyenin yaklaşık 59,3 milyar liralık finansal açıkla çalıştığını gösteriyor. En dikkat çekici nokta ise, belediyenin toplam gelirinin %86,46’sını merkezi yönetimden gelen payların oluşturması ve yerel gelirlerin ise oldukça düşük seviyelerde kalmasıdır. Bu veriler, belediyenin kendi gelir kaynaklarını üretmekte zorlandığını açıkça ortaya koyuyor.

Araba Kiralamaları ve Lüks Araç Kullanımı Eleştirileri

2024 yılı itibarıyla, İBB’nin yaklaşık 2 bin 210 adet binek araç kiraladığı ortaya çıktı. Kaynar, bu durumun kamu kaynaklarının verimsiz kullanımı ve israfın göstergesi olduğunu vurguladı. Belediyeye bağlı kurumlar arasında, İBB’nin 1.576, İSKİ’nin 454, İETT’nin ise 180 olmak üzere toplamda 2.210 binek araç kiralandığını belirtti. Ayrıca, hizmet alımlarında da ciddi artışlar yaşandığını ifade eden Kaynar, 2024’te toplam hizmet alımlarının 69,5 milyar lirayı geçtiğini ve bu rakamın yüzde 120 oranında arttığını kaydetti.

İhale Bedelleri ve İndirim Oranları Üzerine Eleştiriler

İhale süreçlerine dair önemli bir sorun ise, yapılan ihalelerin büyük kısmında fiyat indirim oranlarının oldukça düşük seviyelerde kalmasıdır. 2024 yılında gerçekleştirilen 419 ihale toplam bedeli KDV dahil 90,6 milyar liradır. Kaynar, özellikle kamu kaynaklarının etkin kullanılmadığını ve ciddi oranda düşük indirimlerle ihalelerin tamamlandığını dile getirerek, ortalama indirim oranlarının yüzde 5’in altında kaldığını belirtti. Türkiye genelinde ortalama indirim oranları yüzde 27 civarında iken, İstanbul’da bu oranın bu denli düşük olması, finansal verimsizliğin önemli göstergeleri arasında yer alıyor.

Kültürel ve Sosyal Harcamalar Milyarları Aşan Tutarlarla Gerçekleşiyor

Sadece bir ihale kapsamında, konser, dans ve gösterilere toplam 1,345 milyar lira harcandı. Kaynar, bu büyük tutarın detaylarını sıralayarak, konser ve gösteri hizmetleri için 280 milyon lira, dans gösterileri için 28,7 milyon lira, sosyal medya reklamları için 1,3 milyon lira, film yapımları için 27,7 milyon lira ve kokteyl ile ikramlar için 43,5 milyon liranın harcandığını açıkladı. Bu rakamlar, belediyenin kültür ve tanıtım alanında önemli bir bütçe ayırdığını gösteriyor.

Personel Sayısındaki Üst Üste Artışlar ve İşe Alımlar

İBB ve bağlı kurumlarında toplam çalışan sayısı, 2024 itibarıyla 72 bin 844’e ulaştı. Bu toplam içinde, İBB’de 50 bin 589, İETT’de 12 bin 493 ve İSKİ’de 9 bin 762 personel bulunuyor. Ayrıca, yalnızca İETT’de, bir yıllık sürede 3 bin 629 yeni personel işe alındı. Bu durum, personel sayısında yaşanan hızlı artışın, mali sürdürülebilirliği olumsuz etkilediğine işaret ediyor.