‘Isı Adası’ kentleri vuracak!

Milliyet Gazetesi’nden Önder Yılmaz’ın haberine göre TBMM İklim Araştırma Komisyonu’nun raporunda, iklim değişikliğinin kentlere etkisine ilişkin kritik tespitlere yer verilirken, “ısı adası” uyarısında bulunuldu.

TBMM İklim Araştırma Komisyonu’nun Raporu’nda, iklim değişikliğinin kentler üzerine etkisi ayrı başlık altında incelendi. İklim kaynaklı küresel risklerin kentsel alanlarda yoğunlaştığı vurgulanan raporda, şöyle denildi:

GÜVENLİK AÇIĞI

“Dirençlilik ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlayan adımlar, küresel olarak iklim değişikliğine başarılı uyumu hızlandırabilir. Isı stresi, aşırı yağış, iç ve kıyı taşkınları, toprak kaymaları, hava kirliliği, kuraklık ve su kıtlığı, kentsel alanlardaki insanlar, varlıklar, ekonomiler ve ekosistemler için risk oluşturmaktadır. Temel altyapı ve hizmetlerden yoksun olan veya düşük kaliteli konutlarda ve açık alanlarda yaşayanlar için risklerin artması beklenmektedir. Temel hizmet açıklarının azaltılması, konutların iyileştirilmesi ve esnek altyapı sistemlerinin oluşturulması, kentsel alanlardaki güvenlik açığını ve maruziyeti önemli ölçüde azaltabilir.”

HALK SAĞLIĞI TEHLİKESİ

Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 90’ının kentlerde yaşadığına dikkat çekilen raporda, “Yaşanan iklim değişikliğinin sonucunda; bölgesel sıcaklık yükselmeleri ve atmosferde biriken metan, CO2 gibi gazların artışı gibi nedenlerle kentlerde hava kirliliği artacak, kuraklık ve sel olaylarının artışı kentsel su kaynaklarını ve altyapısını olumsuz etkileyecek, kentsel altyapının zarar görmesi ve aşırı iklim koşulları (aşırı sıcaklar, aşırı soğuklar, sel felaketleri, kasırgalar vb.) halk sağlığını tehlikeye sokacak ve kıyı bölgelerindeki yerleşimler su altında kalma riski ile karşı karşıya kalacak” değerlendirmesi yapıldı.

ISI ADASI

Raporda, kentlerin, çevresindeki kırsal alanlardan daha yüksek hava sıcaklıklarına sahip olması “ısı ada” etkisi olarak açıklandı. Isı adası konusunda şu ifadeler kullanıldı:

“Kentleşmenin başlıca sorunu olarak görülen kentsel ısı adası etkisi ile kentsel sıcaklık artışı daha da belirginleşmektedir. Düşük albedo (yansıtma) ve yüksek kabulü olan asfalt ve çatı malzemesi gibi artan koyu yüzeyler, gölgeleme ve buharlaşmaya katkıda bulunan bitki örtüsü ile kaplı alanların ve çakıl veya toprak gibi geçirgen yüzeylerin azalması ve insan aktivitesi (arabalar, klima, vb.) yoluyla üretilen ısının salınması etkiyi artıran faktörlerdir. Bu faktörler şehir genelinde eşit olarak dağılmadığı için belirli alanlarda kentsel ısı adası daha yüksek bir düzeyde ortaya çıkmaktadır. Kentsel sıcaklık 

artışı, örneğin, yüksek derecede yerleşim alanı olan arazilerde ve az yeşil alana sahip alanlarda, yeşil bitki örtülü bahçelerin olduğu banliyölere göre daha yüksek olacaktır. Bu sebeple, kentsel ısı adası bir kentsel alandaki nüfusu farklı şekillerde etkilemektedir.”

İŞTE O ETKİLER

İklim değişikliği nedeniyle sel felaketlerinin, deniz seviyesindeki ve rüzgâr fırtınası sıklığında yaşanabilecek artışların kıyı taşkınlarına sebep olacağı vurgulanan raporda, bu durumun sahil boyunca yer alan kentsel alanlar üzerinde yıkıcı etki yapacağına dikkat çekildi.

İklim değişikliği ve ısı adasının kentlerde yaşanan ve artması beklenen etkileri şöyle özetlendi:

– Sel ve taşkınlarda artış buna bağlı olarak altyapıların (tünel, metro, alt geçit, vb.) ve yerleşim alanlarının sular altında kalması,

– Sıcaklık artışı ve sıcak hava dalgalarının yoğunlaşması, soğutma ihtiyacının ve dolaylı olarak elektrik tüketiminin artması,

– Dolu, fırtına ve hortumlarda şiddetlenme ve bunlara bağlı olarak elektrik hatları gibi alt yapılar ile araç ve konutlarda hasarlar, toz fırtınalarında artış,

– Kıyı kentlerinde deniz seviyelerindeki artışla kıyı erozyonu,

– Kuraklıkla su kaynaklarının azalması, temiz içme ve kullanma suyuna ulaşmada zorluk, hidroelektrik enerji üretiminde azalma

– Hava kalitesinin bozulması,

– Sağlık sorunlarının artması,

– Tarımsal üretimin ve verimliliğin azalması, yem bitkilerinin üretiminde azalma ve meraların zarar görmesi neticesinde hayvancılığın da olumsuz etkilenmesi sebebiyle gıda güvenliğinin riske girmesi ve gıda fiyatlarında artış,

– Kent çevresindeki orman alanlarındaki yangınlarda artış,

– Sulak alanlarda buharlaşmanın ve su kullanımının artmasına bağlı kurumalar,

– Flora ve faunanın uygun habitatlara göç etmesi,

– İstilacı türlerde, tarım, orman ve süs bitkileri zararlıları ve hastalıklarında artış.