Irgandı Çarşılı Köprüsü: Tarihi ve Mimari Önemi

Irgandı Çarşılı Köprüsü: Tarihin İzleri

Kentte Gökdere üzerinde inşa edilen Irgandı Çarşılı Köprüsü, Osmanlı dönemine ait eşsiz bir arasta köprüsü olarak dikkat çekmektedir. 1442 yılında II. Murad döneminde, Tüccar Muslihiddin tarafından mimar Abdullah oğlu Timurtaş’a yaptırılmıştır. Tarihi köprü, Evliya Çelebi’nin 1640 tarihli ‘Seyahatname’ eserinde de yer almakta olup, yüzyıllar boyunca doğal afetler ve savaşlara tanıklık etmiştir. Günümüzde hala el işçiliğinin en güzel örneklerini sunan zanaatkarlar, bu köprüde faaliyet göstermektedir.

Köprü, geçmişin izlerini geleceğe taşırken, dünya genelinde benzerlerine nadir rastlanan bir yapı olarak öne çıkmaktadır. Bulgaristan’daki Osma Köprüsü, İtalya’daki Ponte Vecchio ve Rialto Köprüsü, Almanya’daki Kramerbrücke, İngiltere’deki Pulteney Köprüsü ve Fransa’daki Pont de Rohan gibi köprülerle benzer mimari özelliklere sahiptir.

İpek Yolu Üzerinde Tarihi Bir Yapı

Irgandı Çarşılı Köprü Yönetim Kurulu Başkanı Mutlu Çatalkaya, köprüdeki atölyesinde 12 yıldır ebru sanatı icra ettiğini ve dersler verdiğini belirtmektedir. Köprü üzerinde 17 zanaatkarın atölyesi bulunmakta olup, bu zanaatkârlar geleneksel sanatların yaşatılmasına katkı sağlamaktadır. Çatalkaya, köprünün zaman içinde birçok doğal felaket ve işgal dönemine tanıklık ettiğini ifade ederek şunları söyledi:

• “Irgandı Çarşılı Köprüsü, İpek Yolu üzerinde yer alan tarihi bir yapıdır ve birçok doğal afet, deprem ve sel gibi felaketler yaşamıştır.”
• “İşgal kuvvetleri Bursa’yı terk ederken, köprüyü yakıp yıkmışlardır.”
• “1924 yılından 2004 yılına kadar sadece köprü olarak kullanılmıştır. Ancak birçok Bursalı henüz yeni yeni Irgandı Köprüsü’nü tanımaktadır.”
• “2004 yılında Osmangazi Belediyesi tarafından aslına uygun olarak yeniden inşa edilen köprüde; hat, ebru, resim, minyatür, testi ve ahşap oyma gibi geleneksel sanatlar icra edilip sergilenmektedir.”

Tarihi Köprüler Arasında En Küçük ve En Eski Olanı

Çatalkaya, Irgandı Çarşılı Köprüsü’nün dünya genelindeki benzer köprülerden farklılık gösterdiğine dikkat çekerek, “Irgandı Çarşılı Köprüsü, tarihi köprüler arasında en küçük ve en eski olanlardan biridir. Dünyada 4 taneden biri burasıdır. Diğer iki köprü İtalya’da, biri Venedik’te diğeri ise Bosna’da bulunmaktadır.” dedi. Ayrıca, köprünün Osmangazi ve Yıldırım ilçelerini birbirine bağladığını ve Türkiye’deki ilk dört köprüden biri olarak, Venedik ve Bosna’daki köprülerle mimari benzerlikler taşıdığını vurguladı.