Iğdır Aras Nehri Kuş Cenneti’nde İlginç Göç Takibi: Hafif Teknolojiyle Kuşların Yolculuğu Kaydedildi

Iğdır’ın Aras Nehri Kuş Cenneti’nde Yeni Bir Göç İzleme Yöntemi

Türkiye’nin doğusundaki Iğdır şehrinde bulunan ve doğal yaşamın korunmasında önemli bir merkez olan Aras Nehri Kuş Cenneti’nde, boyutu nedeniyle geleneksel verici taşımakta güçlük çeken kuş türlerinin göç yolculuklarını izlemek amacıyla yeni ve inovatif bir teknolojik gelişme gerçekleştirildi. Bu gelişme sayesinde, kuşların göç güzergahları ve yaşam döngüleri hakkında bilimsel veriler elde edilerek, kuş gözlemcileri ve araştırmacılar için yeni ufuklar açıldı.

İlk Kez Hafif Bir Takip Cihazı Kullanıldı

2023 yılında, KuzeyDoğa Derneği’nin organizasyonu ve uzmanların katkılarıyla, Yukarı Çıyrıklı köyündeki Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde, geleneksel verici sistemlerinin ağırlığını taşıyamayacak kadar küçük olan büyük kamışçın (Acrocephalus arundinaceus) adlı kuş türüne, yalnızca 1 gramlık özel bir “geolocator” cihazı takıldı. Bu cihazlar, ışık seviyesini temel alarak kuşun konumunu yaklaşık olarak tespit ediyor ve göç rotaları hakkında dolaylı bilgiler sağlıyor. Böylece, kuşun göç esnasındaki hareketleri ve duraklama noktaları detaylı biçimde izlenebildi.

Göç Yolu Afrika’da Son Buldu

Kuş, takılan hafif cihazıyla birlikte doğal ortamına bırakıldı ve göç güzergahını takip ederek, kıtalararası yolculuğunu tamamladıktan sonra kışlamak üzere Afrika kıtasında konakladı. Sonrasında ise yeniden Iğdır’a doğru geri döndü. Bu süreçte, kuşun üzerindeki cihaz, tekrar yakalanmasıyla çıkarıldı ve toplanan veriler detaylı analizler için saklandı. Bu sayede, bu özel kuşun göç rotası, mola noktaları ve kışlama alanları hakkında değerli bilimsel bilgiler elde edilerek, göçmen kuşların yaşam döngülerine dair daha geniş bir anlayış sağlandı.

Işık Sensörleriyle Yaklaşık Konum Belirleme

KuzeyDoğa Derneği Başkanı Prof. Dr. Çağan Şekercioğlu, teknolojinin önemine vurgu yaparak, “Bu küçük cihazlar, İngiliz Antarktik Araştırma Ekibi tarafından geliştirilmiştir. Ne uydu vericisi ne de sinyal yayan herhangi bir sistem içermezler. Sadece ışık sensörleri aracılığıyla gün doğumu ve gün batımı zamanlarını kaydederek, kuşun yaklaşık konumunu belirliyorlar.” dedi. Ayrıca, bu cihazların verilerinin alınabilmesi için kuşun tekrar yakalanması gerektiğinin altını çizdi ve “Pili çok küçük olduğu için direkt sinyal gönderemiyor. Bu nedenle, kuşun tekrar yakalanmasıyla verilerini toplayabiliyoruz. Bu yöntemi kullanırken, büyük kamışçın türü gibi göçmen kuşların yakalanma olasılığı yüksek olan türleri tercih ediyoruz. Aras Nehri Kuş Cenneti’nde bu türün yeniden yakalanma oranı yaklaşık %10 civarında olup, bu oran bilimsel çalışmalar açısından kabul edilebilir seviyededir.”

28 Gram Ağırlığındaki Kuşa 1 Gramlık Teknoloji

Prof. Şekercioğlu, büyük kamışçının hem göç menzilinin uzun olmasının hem de vücut ağırlığının bu türde cihaz taşımaya uygun olmasının tercih edilmesinde önemli rol oynadığını belirtti. “Yaklaşık 28 gram ağırlığındaki bu kuşa, sadece 1 gramlık cihaz takıldı. Bu oran, küçük kuşlar için oldukça kritik ve bu sayede Türkiye’de ilk kez bu teknolojiyi kullanan bir araştırma gerçekleştirilmiş oldu. Elde edilen veriler, diğer küçük göçmen kuşlar hakkında da önemli bilgiler sunuyor.”

Bu inovatif yaklaşım, göçmen kuşların davranışlarını ve göç rotalarını anlamada yeni bir dönemi başlatmış olup, bilimsel araştırmalara büyük katkılar sağlamaktadır.

Kaynak

Ensonhaber