İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın Trafik ve Güvenlik Açıklamaları

Giriş ve Genel Değerlendirme

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, CNN Türk’te katıldığı Tarafsız Bölge programında ülkemizin trafik güvenliği ve asayiş konularında önemli açıklamalarda bulundu. Göreve başladığı 4 Haziran 2023 tarihinden itibaren, Türkiye’nin güvenlik ve trafik alanındaki önemli gelişmelerini ve hedeflerini vatandaşlarımıza aktardı.

Gelişmeler ve Eylem Planları

Yerlikaya, 23 yıllık hizmet döneminde trafik ve güvenlik alanında büyük mesafe katettiklerini vurguladı. Trafik güvenliği önceliklerimiz arasında yer alırken, denetim sayısını %50, ceza sayısını %44 oranında artırdıklarını belirtti. Son 1 yılda yaklaşık 10 milyon trafik cezası kesildiğini ve araç sayısının %48, ekip sayısının %36, radar sayısının ise %17,5 oranında arttığını ifade etti.

Türkiye’nin 2015 yılına kadar trafik kazaları ve ölümler konusunda ciddi gelişmeler gösterdiğini, ancak sonrasında bazı dalgalanmalar yaşandığını anımsattı. 2002 sonunda, iktidara geldikten iki ay sonra, günlük ölüm sayısının 24,85 olduğunu hatırlattı. 2021 ve 2022 yıllarında ise bu rakamların anlamlı derecede düştüğünü, ardından yeniden artış gösterdiğini belirtti.

Uluslararası Hedefler ve Türkiye’nin Katkısı

Birleşmiş Milletler ve Dünya Sağlık Örgütü’nün tavsiyeleri doğrultusunda, trafik ölümlerini %50 oranında azaltmayı ve 2050 yılına kadar sıfırlamayı hedeflediklerini açıkladı. Bu kapsamda, 2021 Şubat ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde, “Güvenli Trafik Güvenli Türkiye” mottosuyla yeni çalışmalar başlatıldı.

Yol ve Altyapı Gelişmeleri

İçişleri Bakanlığı’nın koordinasyonunda, yol altyapısındaki gelişmeler şu şekilde ilerledi: 2002 yılında 6101 km olan bölünmüş yol, %387 artışla 29730 km’ye yükseldi. Otoyol uzunluğu 1714 km’den 37.96 km’ye çıktı. Ayrıca, toplam kaplamalı yol uzunluğu 31.727 km artışla önemli bir seviyeye ulaştı. Köprü, viyadük ve tünel sayılarında da kayda değer artışlar gerçekleşti.

Denetim ve Caydırıcılık

Trafik denetimlerinin caydırıcı olması gerektiğine vurgu yapan Yerlikaya, trafik kanunu güncellemelerine özellikle dikkat çekti. Denetim noktalarının sayısının %41 arttığını, yüz yüze denetimlerin yoğunluğunu yükselttiklerini ve ceza işlemlerini hızlandırdıklarını belirtti. Ayrıca, yaka kameralarıyla denetimlerin etkinliğini artırdıklarını ve toplam 42 bin kameranın ASELSAN tarafından üretildiğini aktardı.

Yasa ve Cezalar

Yasa dışı çakar kullanımı konusunda önemli bir düzenleme yapıldı. Ceza miktarı 138 bin TL’ye çıkarılırken, ehliyet 30 gün geri alınıyor ve araç 30 gün trafikten men ediliyor. 1 yılda 100 bin aracın denetlendiğini ve 6 bin cezai işlem uygulandığını açıkladı. Ayrıca, kamu ve özel araçlarda kanunsuz çakar kullanımında valilere talimat verildi.

Ölümlü Kazalara Neden Olan Hukuki ve Teknik Faktörler

En fazla ölüm oranına yol açan ihlaller arasında hız ihlali ilk sırada yer alıyor. Ardından, şerit ihlali, geçiş önceliğine uyumsuzluk, arkadan çarpma ve kırmızı ışık ihlali geliyor. 2024 yılı ölümlü kazalarda hız ihlali oranı %47,2 olarak kayıtlara geçti. Günlük ortalama ölüm sayısı ise 10 civarında seyrediyor.

Radar ve Teknoloji Kullanımı

Mobil radar cihazların yapay zeka destekli teknolojilerle donatıldığını ve her yere konulacağını belirtti. Radarlar, özellikle kazaların yoğun olduğu bölgelerde kullanılacak. Vatandaşlar, uygulama üzerinden radar noktalarını görebilecek, böylece trafik güvenliği sağlanacak. Radarlar, hız ve kemer kontrolü yapmanın yanı sıra, ceza durumlarını da anında e-Devlet’e iletecek.

Özel Güvenlik ve Trafik Kuralları

Ambulansa ve itfaiyeye öncelik verme konusunda yaptıkları düzenlemelerden bahsetti. Eğer 5 yıl içinde iki kez öncelik vermezseniz, ehliyetiniz iptal edilecek. Ayrıca, kavşak ihlali, geçiş önceliği ve yakın takip gibi ihlallerin cezaları artırıldı. Ambulans ve itfaiye araçlarına yol vermeyenlere 46 bin TL ceza uygulaması getirildi.

Diğer Trafik İhlalleri ve Cezalar

• Yasak dışı plakalı kullanım ve değişikliklerin cezası arttırıldı. Plakayı uygun olmayan araçlara 140 bin TL ceza ve 30 gün trafikten men uygulanacak.
• Ehliyetsiz araç kullanma cezası 40 bin TL’ye yükseltildi. Sürücü belgesiz araç kullanma ve geçici sürücü kartı kullanma suçları da ağır cezalarla karşılık buldu.
• Motorlu taşıtlarda akrobatik hareket ve yarış yapmanın cezası 46 bin TL olarak belirlendi. Ayrıca, bu suçlar sonucu ehliyet 60 gün alınıyor ve araç 60 gün trafikten men ediliyor. Aynı suçlar 5 yıl içinde tekrar edilirse, ehliyet iptal ediliyor.

Alkol ve Uyuşturucu ile Mücadele

Alkol ve uyuşturucu etkisinde araç kullanmanın cezaları ciddi şekilde artırıldı. Birinci ihlal 25 bin TL, ikinci ihlal 50 bin TL, üçüncü ve sonrası ise 150 bin TL ve 5 yıl ehliyet iptali ile sonuçlanıyor. Ticari araçlarda ise üçüncü ihlalde toplam 150 bin TL ceza ve ehliyet iptali gerçekleşiyor. Ayrıca, alkol ve uyuşturucu testini yaptırmama cezası 150 bin TL olarak belirlendi.

Plaka ve Sürücü Belgesi İhlalleri

• Dur ihtarına uymama ve plaka değişikliği gibi ihlallerde ciddi para cezaları uygulandı. Plaka değişikliğinin cezası 140 bin TL ve 30 gün araç trafikten men edilmekte.
• Sürücü belgesiz araç kullanma, ehliyetsiz araç kullanma ve geçici ehliyet iptali gibi ihlallerde cezalar ağırlaştırıldı. Ayrıca, drift ve yarış yapma suçları da 140 bin TL’yi bulmakta, ehliyet 60 gün alınmakta ve araç trafikten men edilmektedir.

Kaza Sonrası Terk ve Sosyal Medya İhlalleri

Kaza yerini terk edenlere 46 bin TL ceza ve 60 gün ehliyet alımı ve trafikten men edilme uygulaması getirildi. Ayrıca, trafik ihlallerini sosyal medya üzerinden paylaşanlara 25 bin TL ceza kesilecek. Aynı zamanda, görüntü paylaşımıyla ilgili de ayrı yaptırımlar söz konusu.

Suriye Geri Dönüşleri

Son olarak, Bakan Yerlikaya, Suriye vatandaşlarının gönüllü ve düzenli dönüşlerinin devam ettiğini belirtti. Bugüne kadar yaklaşık 1 milyon 126 bin Suriyelinin ülkelerine geri döndüğünü ve bu sayının hızla arttığını açıkladı.