Gaziantep’teki Amerikan Koleji ve İslam Bilim Tarihi Müzesi: Tarih, Dönüşüm ve Kültürel Etkileşimler

1874-75 yıllarında inşa edilen yapı, başlangıçta Protestan misyonerlik faaliyetleri için tasarlandı ve bu süreçte tıp departmanı ile birlikte bir kolej olarak işlev görüyordu. Savaş öncesinde bölgenin merkezinde bulunan bu bina, Birinci Dünya Savaşı sonrası İngiliz ve Fransız karargahı olarak kullanıldı ve savaşın ardından terk edildi.

Gaziantep Şahinbey Belediyesi tarafından 2014 yılında restore edilerek İslam Bilim Tarihi Müzesi olarak hizmete açıldı. Belediye yetkilileri, binanın tarihsel amacından farklı olarak İslam’ın bilim ile olan bağını vurgulayan bir müzeye dönüştürülmesini sağlayarak genç kuşaklara tarih ve bilimin birleşimini sunuyor.

Doç. Dr. Yunus Emre Tansü, yapının 1874-75 yıllarında Ayıntap Koleji olarak faaliyete geçtiğini ve 1876’da tıp departmanının açıldığını belirtiyor. Ayrıca bölgedeki Ermeni nüfusu içinde milli bilincin gelişiminde bu kolej ve misyonerlik çalışmalarının etkili olduğuna dikkat çekiyor. Zaman içinde kolej, savaş nedeniyle kışkırtıcı rollerde bulunmuş gibi lanse edilse de bina; artık müze olarak İslam bilim tarihinin altın çağına ışık tutan bir ziyaret merkezi olarak öne çıkıyor.

Müze Sorumlusu Ahmet Özdemir, müzenin İslam Tarihi’nin altın çağını anlatan bir sergi mekânı olduğunu ifade ediyor. Burada seçkin 29 bilim insanına ait 104 eser orijinallerinin kopyalarıyla, kimya, fizik, tıp, astronomi, denizcilik ve haritacılık gibi altı bölümde sergileniyor. Ziyaretçiler, tarihimizde böyle çalışmaların varlığını öğrenip, bilim alanında ilgi ve yönelimlerini artırma imkanı buluyorlar.

Bugün bu yapı, tarihin bir dönüm noktası olarak hem İslam’a hem de bilime katkı sağlamayı amaçlayan bir eğitim ve kültür merkezine dönüşmüş durumda. Şehirdeki değişimin bir göstergesi olan bu dönüştürme süreci, gençlere geçmişin zengin mirasını yakından deneyimleme fırsatı sunuyor.