Ebu’l Menuçehr Camisi’nde Ezan Sesleri Yükselmeye Başladı

Ani Ören Yeri’nin derin izlerini taşıyan Ebu’l Menuçehr Camisi, Anadolu’daki ilk Türk camisi olarak kayda geçer. Ani Ulu Camii, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nin kalbinde, Arpaçay’ın iki dar boğazı arasında yer alır; 884-1045 yılları arasında Bagratlılar, 1045-1064 yılları arasında Bizanslılar yönetilirken, 1064’te Sultan Alparslan’ın fetih girişimiyle Türklerin Anadolu’ya açılan kapısı konumuna geldi.

Birçok medeniyete ev sahipliği yapan Ani’nin tarihsel dokusu içinde cami, kilise ve katedral gibi yapılar, bölgenin zengin kültürel mirasını yansıtır. Ebu’l Menuçehr Camisi, Melikşah’ın emriyle 1072-1092 yılları arasında inşa edilmiş olup, Anadolu’daki ilk Türk-İslam camisi olarak öne çıkar. 2022 yılında yürütülen çalışmalar sonucunda camide ezan sesleri yeniden yükseldi ve ibadete açıldı.

Ani Kazı Başkanı Doç. Dr. Muhammet Arslan, Anadolu’da inşa edilmiş ilk caminin Ebu’l Menuçehr Camisi olduğunu Ahzarlığıyla şöyle ifade etti: “Bu caminin yapımı, Melikşah döneminde kesinleşmiştir; batı cephesindeki kitabe zarar görmüş olsa da eski bir fotoğraflardan, caminin Melikşah emriyle inşa edildiğini net biçimde ortaya koyuyor.”

Arslan, caminin mimari planını değerlendirirken, Derinlemesine planlı ve üç sahınlı avlu düzeninin Anadolu’da ilk kez Ani’de hayata geçirildiğini vurgular. “Ani’deki bu Ulu Cami, Divriği Ulu Camisi’nin bir prototipi niteliğindedir; fakat ölçek farkı vardır: Ani üç sahınlı iken Divriği beş sahınlıdır. Giriş kapıları ve iç mekân düzeniyle avlu geleneği, mihrap önü kubbesiyle birlikte bu benzerliği pekiştirir,” diye ekler.

İlk Türk camisi olarak beş vakit ezanın yankılandığı bu mekân, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda zarar görmüş ve işgal altında kalmıştır. Ancak 2022 yılında Serhat Kalkınma Ajansı ile yürütülen bir protokol çerçevesinde caminin kapıları ve pencereleri demontable malzemelerle kapatıldı, halısı yenilendi ve ibadete hazır hale getirildi. Bakanlığın Geleceğe Miras Projesi kapsamına alınan rölöve, restitüsyon ve restorasyon çalışmalarıyla, caminin gelecek nesillere ulaşması hedeflenmektedir.

Anahtar bilgiler: Ani’nin zengin mirası, Türk-İslam mimarisinin Anadolu’ya taşıdığı ilk örneklerden biri olan Ebu’l Menuçehr Camisi’nin yeniden ibadete açılmasıyla gün yüzüne çıkıyor. Bu süreç, tarihi dokunun korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması açısından kritik bir adıma işaret eder.

Kaynak: AA / Cüneyt Çelik – Kültür Sanat; Haberler.com