Doğal Kozmetiğin İlginç Tarihi

“Kozmos”, antik Yunancada “düzen, evren” anlamına geliyor. “İkos” son ekini alarak türetilmiş, “düzenleme, süsleme, güzelleştirmeyle ilgili” anlamına gelen “kosmetikos”tan evrilerek tüm dünyaya yayılmış, yaklaşık seksen dile geçmiş. 

Fakat kadının güzelleşme serüveni, antik Yunan medeniyetinden çok daha eskiye, tarihöncesi insan topluluklarına uzanıyor.

Modern ilk insanın ortaya çıktığı dönemlerde, kadınlar yüz ve vücutlarını ağaç kabuklarından, meyvelerden, topraktan ve bitkilerden elde ettikleri doğal boyalarla renklendirmeye başlamışlar.

Güzel kokulu çiçek ve bitkileri saçlarına, boyunlarına takmış, ezip su ile karıştırarak hoş kokular elde etmiş, ateşte yakınca kokuların yoğunlaştığını farkedip tütsüleri keşfetmişler.

Süt, bal, propolis, tuz, kil, meyve, tahıl ve bitki karışımları, reçineler, hayvansal yağlar ve yosun da doğadaki haliyle kadınların sağlık ve güzelleşme çabalarına katkı sağlamış. 

Daha geç dönemde, damıtma ve özüt çıkarma tekniklerini keşfeden Sümerler çeşitli esanslar elde etmişler. Sümer Ur şehrinin kraliçesi Schub-ad, toz haline getirilmiş kırmızı taşlarla dudaklarını boyamış.

Antik Mısır’da kadınlar, kırmızı hardaldan rujlar, siyah ve yeşil renkli çeşitli doğal pigmentlerden göz boyaları, kırmızı renkli bitki özlerinden allıklar kullanmışlar.

Mür, kekik, lavanta, papatya, zambak, nane, biberiye, sedir ağacı, gül, zeytin ve badem yağı gibi kokulu, onarıcı yağlar üretmişler.

Zeytinyağı ve hint yağının sağlık ve kozmetik amaçlı kullanımı da yine bu dönemlerde başlıyor. Antik Mısırlılar zeytinyağı, gül suyu ve balmumunu karıştırarak cilt kremleri üretmişler. Aromatik yağların iyileştirici özellikleri keşfedilmiş.

Antik Yunan topraklarında sporcular, zeytinyağını tüm vücutlarına sürdükten sonra stirigilis denen bronzdan spatulalarla kazıyarak kirlerden arınmışlar. Firavun 1. Seti döneminde güneş ışığının yıpratıcı etkilerinden korunmak için yağ ve merhemler o kadar önemli hale gelmiş ki, Teb şehrindeki büyük bir tapınak inşası sırasında işçiler, ciltlerini koruyacak yağın yokluğundan dolayı grev yapmışlar. 

Daha geç dönemlerde, antik Mısır ve Hindistan’da parfüm ve tütsüler, yönetici ve soylulardan oluşan üst sınıfın tekelinden çıkarak günlük yaşamın bir parçası haline gelmiş. Hayvansal ve bitkisel yağlar, ekstraktlar parfüm hammaddesi olarak kullanılırken, cilt güzelliği için süt banyoları yapmak, göze sürme çekmek, kına ile saç ve vücut boyamak, kil ile cilt beyazlatmak ve saç temizlemek o dönem kadınlarının güzellik formülleri haline gelmiş.

Antik Yunan’da doğal tırnak cilaları, saç boyaları kullanılırken, ne soylular ne de halk tarafından ilk başlarda pek rağbet görmeyen dudak boyası, yavaş yavaş bir statü ve asalet sembolü haline gelerek yaygınlaşmış, bu dönemde çamur banyoları güzellik ve sağlığın olmazsa olmazı haline gelmiş.

Peruk kullanımının ve saç boyamanın yanı sıra, saç bakımı da önem kazanmış. Çeşitli bitki özleri ve minerallerle saç boyaları yapıp kullanmışlar. 

Bu dönemde antik Yunan kentlerinden Pyrgos’da dünyanın ilk parfüm imalathanesi kurulmuş. Yaklaşık üç yüz metrekarelik bu alanda karıştırma kaseleri, huniler ve parfüm şişeleri bulunmuş. 

Roma İmparatorluğunda kahverengi alglerden elde edilmiş dudak boyaları kullanmışlar. Sağlık ve güzellik için hamam, şifalı sular ve kaplıcalardan yararlanmışlar. Aromaterapik yağlarla masaj, rutin bir sağlık ve güzellik uygulaması haline gelmiş.

Balıkesir Edremit ilçe sınırları içindeki Antandros antik kentinde ise iki yüz metrekare büyüklüğündeki Roma villasının alt kısmında yer alan dükkanların bazılarında kozmetik ürünlerin satıldığı anlaşılıyor.

Basralı İbn Sina ise, günümüz damıtma tekniklerine çok yakın yöntemler keşfederek deneyler yapmış, böylece kimya bilimine önemli katkılar sağlamış. Aşkın, güzelliğin, sevginin sembolü gülün su ve yağını elde etmek için deneyler yapmış. 

Bu yazımda sizlere, binlerce yıl önce uygulanan kadim sağlık ve güzellik formüllerinden bahsetmeye çalıştım. Bundan sonraki yazılarımda da antik medeniyetlerdeki formül ve uygulamaları detaylıca aktarmaya devam edeceğim.

Doğayla, sevgiyle kalın. Sağlık ve güzellik ‘En Doğal Hakkımız’

Ayşen Baloğlu / Yazar & Yaşam Koçu

aysen@mayanatural.com.tr

Maya Blogdaki yazılarımı da okumak ve Maya Natural ürünlerini satın almak için:

https://www.mayanatural.com.tr

https://www.instagram.com/mayanatural.tr