Deprem Sonrası Bina Hasar Tespiti Yeni Yönetmeliği Resmi Gazete’de Yayımlandı

Deprem Sonrası Bina Güvenliği ve Yeni Tespit Yöntemleri

Resmi Gazete’de yayımlanan ve yürürlüğe giren yeni yönetmelik, deprem sonrası bina hasar tespitinde kullanılan gözleme dayalı yöntemleri tamamen değiştirerek, artık mühendislik hesaplamalarına dayalı detaylı analizlerin zorunlu hale gelmesini sağlamıştır. Bu düzenleme ile birlikte, yapıların sadece yüzeysel gözlemlerle değil, bilimsel ve teknik kriterlere uygun detaylı değerlendirmelerle incelenmesi esas alınacaktır.

Depremler sonrasında özellikle yeni inşa edilen yapıların, detaylı analizler yapılmadan yıkım kararlarına tabi tutulması, hem meslek odaları hem de vatandaşlar tarafından büyük tepkiyle karşılanmıştı. Bu durum, binanın gerçek durumu hakkında yanlış değerlendirmelere yol açarak, güvenlik açısından riskler oluşturmakta ve ekonomik kayıplara neden olmaktaydı.

Uzmanların ve Sivil Toplumun Görüşleri

Malatya Şube Başkanı ve inşaat yüksek mühendisi Kadircan Esen, 1 Haziran 2024 tarihinde düzenlediği basın toplantısında, deprem sonrası yapılan hasar tespit süreçleri ve alınan kararların bilimsel temellere dayanması gerektiğine vurgu yaptı. “Birçok yeni bina detaylı mühendislik analizleri yapılmadan yıkım kararı aldı. Bu yaklaşım hem mühendislik bilimine hem de milli ekonomiye zarar verir,” diyerek, şu önemli uyarıları dile getirdi:

• Yapıların yalnızca yüzeysel gözlemlerle değil, detaylı performans analizleriyle değerlendirilmesi gerekmektedir.
• İçeriği ve yapısal durumu dışarıdan görünmeyen eski binaların statik performansları da dikkate alınmalıdır.
• Her sağlam görünen binanın güvenli olmadığı ve detaylı mühendislik incelemeleri olmadan karar verilmemesi gerektiği vurgulandı.

Esen, ayrıca, bu tür teknik raporların ilgili kurumlara defalarca iletildiğini ve bilimsel dayanaklara dayanan kararların alınmasının önemini dile getirdi. Bu görüşler, bölgede faaliyet gösteren çeşitli sivil toplum kuruluşları tarafından da benimsenmiş ve kamuoyuna yansıtılmıştır.

Yönetmeliğin Getirdiği Yeni Kurallar

22 Haziran 2025 tarihli ve 32934 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Afetler Sonrası Bina Hasar Tespiti Yapılmasına İlişkin Genel Kurallar Hakkında Yönetmelik”, bu alanda köklü bir değişikliğe işaret etmektedir. Yeni düzenleme ile bina hasar tespitleri, altı bölüm ve 36 maddeden oluşan mühendislik kriterlerine göre yapılacaktır.

Yönetmelik kapsamında, yapıların performans analizleri temel alınacak ve yapı denetimi süreçlerinde alınan kararlar, psikolojik değil, bilimsel ve teknik kriterlere uygun olacaktır. Bu sayede, yapıların güvenliği ve halkın can güvenliği açısından daha güvenilir ve doğru tespitler yapılması sağlanacaktır.