Demans Risk Faktörleri ve Önleme Yöntemleri

Demans ve Risk Faktörleri: Uzm. Dr. Oğuzhan Onultan’ın Açıklamaları

Medicana Kadıköy Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uzm. Dr. Oğuzhan Onultan, dünya genelinde yaşlı nüfusun artışının, demans vakalarının sayısını ciddi oranda etkilediğini vurguladı. Hipertansiyon, diyabet ve işitme kaybı gibi durumların, demans riski taşıyan önemli faktörler arasında yer aldığını belirtti.

Hastaneden yapılan açıklamaya göre, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine dayanarak 2050 yılında 65 yaş ve üzeri nüfusun iki katına çıkarak 2,1 milyar kişiye ulaşmasının beklendiği ifade edildi. Bu durum, demans ile yaşayan birey sayısının 139-153 milyona erişeceği öngörüsünü de beraberinde getiriyor.

Uzm. Dr. Onultan, demansın dünya genelinde en yaygın görülen yedinci ölüm nedeni olduğunu ve bu durumu küresel bir sağlık krizi olarak tanımladığını dile getirdi. Ayrıca, yaşlılar arasında engellilik ve bağımlılığın en önemli sebeplerinden birinin demans olduğunu da vurguladı. Onultan, “Yaşlılık, demans için en güçlü risk faktörlerinden biridir. Yaşlanma süreci, beyin hücrelerinin hasar görme ve işlevlerini kaybetme olasılığını artırmaktadır. Bunun yanında, yaşlı nüfusun artmasıyla birlikte hipertansiyon, diyabet ve işitme kaybı gibi demans risk faktörleri de yaygınlık kazanmaktadır.” ifadelerini kullandı.

Lancet Tıp Dergisi’nin raporuna göre, demansın potansiyel olarak değiştirilebilir 12 risk faktörü bulunmaktadır. Bu faktörler şunlardır:

• Az eğitim
• Hipertansiyon
• İşitme bozukluğu
• Sigara içmek
• Obezite
• Depresyon
• Fiziksel hareketsizlik
• Diyabet
• Düşük sosyal iletişim
• Aşırı alkol tüketimi
• Travmatik beyin hasarı
• Hava kirliliği

Uzm. Dr. Onultan, değiştirilebilir risk faktörlerine bağlı demans vakalarının dünya genelindeki demansların yaklaşık %40’ını oluşturduğunu belirtti. Bu durum, demansın teorik olarak önlenebilir bir hastalık olduğunu ortaya koymaktadır. 12 risk faktörüne maruz kalan bireylerin sayısının artması, demans vakalarının da artmasına sebep olmaktadır. Son zamanlarda görme kaybı ve yüksek kolesterolün demans gelişimiyle ilişkili yeni risk faktörleri olarak listelendiğine dair önemli kanıtlar elde edilmiştir. Bu bulgular, demansın önlenmesi ve yönetimi için yeni stratejilerin geliştirilmesine olanak tanımaktadır.

Demans riskini azaltmak amacıyla bireylerin yaşam tarzlarında yapacakları değişikliklerin önemine dikkat çeken Onultan, “Görme kaybı ve yüksek kolesterol, beyin sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir. Bu durumların yönetimi, demans riskini azaltma açısından kritik bir rol oynayabilir.” şeklinde konuştu.

Demans vakalarındaki artışın, değiştirilebilir risk faktörlerine odaklanarak kısmen önlenebileceğini ifade eden Onultan, şu önerilerde bulundu:

• Eğitim seviyesinin artırılması
• Kan basıncının kontrol altında tutulması
• İşitme kaybının önlenmesi veya tedavi edilmesi
• Sigara içmeme
• Sağlıklı kilonun korunması
• Depresyonun tedavi edilmesi
• Fiziksel olarak aktif kalınması
• Diyabetin yönetilmesi
• Sosyal iletişimin artırılması
• Alkol tüketiminin sınırlandırılması
• Beyin yaralanmalarının önlenmesi
• Hava kirliliğinin azaltılması

Toplumda farkındalığı artırmak ve erken müdahale programlarını geliştirmek, demansın yaygınlığını azaltmaya katkı sağlayacaktır. Uzm. Dr. Oğuzhan Onultan, eğitim, sağlık hizmetleri ve toplumsal farkındalık kampanyalarının demansın önlenmesi ve yönetilmesi konusundaki kritik öneme sahip olduğunu ifade etti.

Kaynak: AA / Ekonomi