Corona virüsü Türkiye’de ne vakit bitecek?

Sözcü Gazetesi’nden Yiğit Can Kaytmaz’ın haberine göre Singapur Teknoloji ve Tasarım Üniversitesi bünyesinde çalışmalarını sürdüren Veri Destekli İnovasyon Laboratuvarı (Data-Driven Innovation Lab) yapay zeka ve modelleme geliştirerek ülkelerde corona virüsünün etkisinin ne vakit azalacağını tespit etmeye çalıştı.

“KILAVUZ OLARAK KULLANILABİLİR”

Kuruluş, “Covid-19’un Tahmini Takibi” ismi verilen araştırmada jurnal vakalar, ölüm ve öteki tıbbi detaylarla istatistik bilimini ve epidemiyolojik modelleri bir araya getirdi.

Araştırmayı yürüten takım, Covid-19 ile ilgili çoğu agnostik olduğunu ve insan davranışının enerjik yapısının da salgının yayılmasıyla ilgili sıvı yaratabileceğini açıklayarak, “Bu veriler yüzde 100 net ve belirli değil, yalnızca mevcut koşullar aşağı bir önsezi. Bu veriler sadece reel geleceği şekillendirmek için harekete geçmek için bir rehber olarak kullanılabilir” yorumunu yaptı.

Araştırmayı yürüten bilim ekibi, farklı modeller ve verilerden faydalandıklarını açıklarken, “Her bulaşıcı hastalığın bir yaşam döngüsü var. Salgının patlaması, çabuk yayılması, yavaşlama hızı ve sona ermesi biçiminde. Fakat salgında bu yaşam döngüleri ülkelere veya bölgere göre değiştirme gösterebiliyor. Öbür ülkeler aynı anda bambaşka fazlarda olabiliyor. Örneğin 21 Nisan’da Singapur Başbakanı Hsien-Loong Lee, sokağa çıkma yasaklarını uzatırken İtalya Başbakanı Giuseppe Conte de 4 Mayıs’ta işletmelerin yeniden açılması için plan yaptıklarını açıkladı” ifadesini kullandı.

RAPORU KULLANIMA KAPADILAR

Singapur merkezli bilim ekibi hazırladıkları bir grafikle ülkelerde corona virüsünün ne vakit sona ereceğini modelledi. Kısa bir süre sonradan yayından kaldırılan bu verilerin resmi ya da emin bir gerçeklik sunmadığını aktaran bilim insanları kısa bir vakit daha sonra bu verileri “iç başvuru” için kamuoyuna kapattı.

Lakin yayınlanan veriler ve öngörüler gündem oldu. Corona virüsüyle mücadele eden her ülke için hazırlanan özel grafiklerde, ülkelerin verilerinden alınan detaylarla bir takvim ve plan yapıldı.

MODELE GÖRE 8 EYLÜL’DE BİTECEK

Singapurlu bilim insanları Türkiye ile ilgili olan öngörülerin 6 Mayıs 2020 tarihine kadarki verilerden alındığını açıkladı. Uzmanlar modellemeye göre Türkiye’de corona virüsünün bitmesi için yaklaşık 120 günlük bir süreye gereklilik duyulduğunu iddia etti.

Kamuoyunun kullanımına kapatılan raporda, salgının hangi ülkede kaç gün daha devam edeceği hazırlanan suni akıl ve modelleme ile belirlendi. Grafikteki dikey çizgide gün bazında değişken yer alırken yatay çizgide ise, “Teoride salgının 7 Mayıs’tan itibaren bitmesi öngörülen gün sayısı” gösterildi. Grafikte Türkiye’nin karşısında 121 gün gösterilirken, istikrarsızlık belirten gün sayısında da 5 sinyâl edildi.

Hazırlanan grafikte Türkiye’de corona virüsü salgınının biteceği tarih olarak 8 Eylül 2020 gösterildi.

Araştırmada, tahminin süresiz olduğu ve süre içinde değişebileceği vurgulanırken salgının teoride 8 Eylül 2020’de biteceği bahis edildi.

Grafikte gün sayısındaki değişkenlik ve mümkün hatalara da dikkat çekildi. Uzmanlar Türkiye’deki gün bazındaki değişikliği 5 gün olarak kayıtlara geçti.