Boeing üretim durdurdu, TEI hedef küçülttü

Amerika merkezli dünyanın en büyük sivil ve askeri uçak üreticilerinden Boeing Company’nin ürettiği Boing 737 model uçakların kazalarından sonra tüm dünyada yaşanan Boeing krizi ile F35 krizi, Tusaş Motor Sanayi A.Ş’nin (TEI) işlerine olumsuz yansıdı. TEI Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Akşit, bu uçak modellerine yapacağı üretim ile bakım ve onarım işleriyle 2020 yılında yüzde 25 gibi rekor bir büyüme planlayan şirketin, yaşanan gelişmelerin ardında ciro hedefini ve büyüme rakamını aşağı yönlü revize etmek zorunda kaldığını dile getirdi.

2019 yılının havacılık sektöründe ekonomik açıdan negatif gelişmeler yaşanan bir yıl olduğunu belirten Akşit, Dünya Gazetesi’nden Tülay Taşkın haberine göre, hem F35 programının durdurulmasının hem de Boeing 737 krizinin sektörü olumsuz etkilediğini anlattı. Bilindiği gibi ABD, Türkiye’nin Rus yapımı S-400 füzelerini alması nedeniyle Ankara’nın F-35 programına katılımını durdurmuştu. Akşit, “F35 ile ilgili uluslararası arenadaki politik gelişmelerden dolayı negatif bir etki bize de kısmen yansıdı. Biz TEI olarak F35 uçağının motorlarının 1.Hava Bakım Fabrika Müdürlüğü ile Türkiye’de alt yüklenicisi olarak bakım, onarım, montaj ve test işlerini üstlenen yüklenici şirketiz. Anlaşma gereği bakım ve onarımlarını gerçekleştirmek üzere Eskişehir’deki 1.Hava Bakım Fabrika Müdürlüğü’nde bir tesis kurduk. Makine teçhizatlar gelmeye başlamıştı ki süreç sebebiyle durduruldu. Bu yatırım dolayısıyla negatifte kalmadık ama yatırım tamamlanmak üzereyken, ekipmanlar gelme aşamasındayken durdurulmasından kaynaklanan bir ciro kaybımız var. Devletimizin yönlendirmelerine göre çalışmalarımıza devam edeceğiz” diye konuştu.

500 milyon $’ın üstünde satış hedefi

“2019’da bizi daha çok etkileyen Boeing 737 krizi oldu” diyen Mahmut Akşit, “Boeing krizi olmasaydı aldığımız yeni siparişlerle 2020 yılında rekor bir büyüme rakamıyla yüzde 25 oranında bir büyüme gerçekleştirecektik. Ancak Boeing 737 tipi uçakların uçuşunun durdurulması bunlara yaptığımız parça satışını da doğal olarak negatif etkiledi. Boeing 737 uçakları için kritik motor parçalarını biz burada üretiyoruz. Aynı motor Airbus 320’de de kullanılıyor, o taraftaki satışlarımızda bir sıkıntı yok ama Boeing 737 tarafı hemen hemen durmuş durumda. Sektör, 2019’da hızlı bir şekilde FAA’den izin alınır ve uçuşlar sürer beklentisiyle adetlerini düşürerek, düşürülmüş hacimde de olsa üretimi sürdürdü. Fakat 2020 yılında, bu daha etkili olacak. Çünkü 2019 Aralık ayında Boeing, 737 üretimini tamamen durdurduğunu açıkladı, o tarafta üretim tamamen durunca biz de onlara yaptığımız motor parça üretimini durdurmak zorunda kaldık. Bu bize 2020 yılında önemli bir etki yapacak. Ancak diğer motor programlarında satışlarımız ve milli projelerde çalışmalarımız tüm hızıyla sürdüğü için 2020 yılında bütün olumsuzluklara rağmen satışlarımızı daha da artırarak 500 milyon doların üstünde satış yapmayı hedefliyoruz” diye konuştu.

2019 yılında ihracatını yüzde 23 artırdı

TEI’nin havacılık motorlarında Türkiye’nin lider bir şirketi olduğunun altını çizen Mahmut Akşit, 2019 yılında cirolarını yüzde 13.5 oranında büyüterek, 442,5 milyon dolar satış rakamına ulaştıklarını açıkladı. TEI olarak 2019 yılında parça imalatında yüzde 16.6 büyüdüklerini söyleyen Akşit, ihracatlarının ise yüzde 23 oranında artığını belirtti.

Akşit, “2019 yılını da ciddi bir büyüme ile kapattık, 442.5 milyon dolarlık bir ciro yaptık. Bunun 352 milyon doları ihracatlardan oluşuyor. 2018 yılında ihracatımız 286 milyon dolardı. Böylece ihracatta da yüzde 23 oranında bir artış yakalamış olduk” dedi.

Üretilen parça sayısı bini aştı

Aktif olarak üretilen parça adetlerinin şu anda binin üzerine çıktığına dikkat çeken Akşit, şöyle konuştu: “40’ın üzerinde değişik uluslararası motor programına parça imal ediyor, çoğu yolcu uçak motorunun hassas kritik dönen parçalarını üretiyoruz. Mesela, Boeing 737 ve Airbus A320’nin yanı sıra Boeing 777 gibi uzun menzil büyük uçakların motorlarının parçalarını da burada yapıyoruz. Dünyanın en büyük yolcu uçağı Airbus A380 uçağının bazı motor parçalarını da TEI’de üretiyoruz. Yine Airbus 330 grubu çift koridorlu büyük uçaklardır ki bunların motor parçalarını da burada yapıyoruz. Bölgesel jetlerin ve bazı business jetlerin motor parçalarını da üretiyoruz. Yani yolcu uçağı olarak uçan çoğu uçağın motor parçalarını burada yapıyoruz.

“Ana üreticilere mal ve hizmet üreten en büyük tedarikçiyiz”

TEI’nin havacılık sektöründe bazı parçalarda ana üretici dışında tek üretici konumunda olduğunu vurgulayan Mahmut Akşit, “Dünyada havacılık sektöründe uçak motorlarına parça üreten yüzlerce firma içinde ana üreticilere mal ve hizmet üreten en büyük tedarikçiyiz diyebiliriz. Son iki yıldır 2017 ve 2018’de dünyanın en iyi tedarikçisi seçildik, 2019 yılıiçin de değerlendirme süreci devam ediyor henüz, ama yine birinciliğe oynuyoruz. Bu yıl da birinci olursak üç yıl peş peşe en iyi tedarikçi seçilmiş olacağız, bu da Eskişehir’de ne kadar büyük işler başardığımızın bir göstergesi olacak” dedi.