Balkanlar’da Osmanlı mirasının izinde bir ömür: Prof. Dr. Machiel Kiel hayatını kaybetti

Balkanlar’da Osmanlı izlerini detaylı ve sabırlı bir şekilde araştıran, akademik çalışmalarıyla tanınan ve Türk Tarih Kurumu (TTK) Şeref Üyesi unvanını taşıyan Prof. Dr. Machiel Kiel, 87 yaşında Almanya’nın Bonn kentinde hayata veda etti. TTK, Kiel’in vefatını sosyal medya hesabı üzerinden duyurarak, onun Osmanlı mimarisi ve şehir tarihi üzerine yaptığı değerli katkıların altını çizdi.

“Osmanlı dönemi mimarisi ve şehir tarihine önemli katkılarda bulunmuş olan Şeref Üyemiz Prof. Dr. Machiel Kiel’in kaybından dolayı derin üzüntü içindeyiz. Ailesine, sevenlerine ve akademik camiamıza başsağlığı diliyoruz.”

Bir Duvar Ustasından Osmanlı Tarihine Uzanan Yolculuk

1938 yılında Hollanda’da doğan Kiel, gençlik yıllarında taş ustalığı ve eski eser restorasyonu alanında yaptığı çalışmalarla mimariye olan ilgisini pratiğe dökmeye başladı. Bu tutku, onu 1959 yılında Balkanlara sevk etti. 30 yaşını doldurduktan sonra üniversite eğitimine başlayan Kiel, Amsterdam Üniversitesi’nde aldığı doktorasıyla akademik kariyerinde önemli adımlar attı.

Çok dilli bir araştırmacı olan Kiel, Almanca, İngilizce ve Fransızcanın yanı sıra Türkçe, Sırpça ve Bulgarca öğrenerek araştırma alanını genişletti. Utrecht, Durham, Harvard, Moskova ve İstanbul gibi prestijli üniversitelerde misafir olarak çalıştı. 1969-1990 yılları arasında Balkanlar’ı adım adım gezerek, Osmanlı dönemine ait mimari ve şehircilik izlerini belgeleyen Kiel, Saraybosna’dan Selanik’e, Atina’dan Üsküp’e kadar birçok kenti ziyaret ederek, çarşıları, hanları, köprüleri ve külliyeleri detaylı şekilde fotoğrafladı ve kayda aldı.

Arşivlerin İzinde, Bilginin Peşinde

1972’de Hollanda Bizans Araştırmaları Uluslararası Komitesi’ne katılan Kiel, 1979-1999 yılları arasında İstanbul, Ankara ve Sofya’daki Osmanlı arşivlerinde kapsamlı çalışmalar yürüttü. 1983’te Amsterdam Üniversitesi’ne sunduğu “Osmanlı Döneminde Bulgaristan’ın Kilise Mimarisi ve Duvar Resimleri” başlıklı teziyle doktor unvanını aldı. Bu alandaki uzmanlığı, onu Osmanlı ve Balkanlar tarihine yöneltti.

Ege Üniversitesi ise ona 1992’de fahri doktora unvanı verdi. 1993 yılında Utrecht Üniversitesi’nde profesörlük görevine getirildi. Uluslararası arenada kabul gören çalışmalarıyla, Osmanlı şehirleri ve mimarisi üzerine yaptığı araştırmalar, alanında önemli bir referans haline geldi.

TDV Ansiklopedisi ve Çok Sayıda Eser

Prof. Kiel, özellikle TDV İslam Ansiklopedisi için hazırladığı 127 maddede, Türkiye ve Balkanlar’da bulunan şehirler, yapılar ve tematik konular üzerine detaylı bilgiler sundu. Osmanlı eserlerinin inşa süreçleri, dönüşümleri ve kültürel etkileri üzerine yaptığı çalışmalar, alanında referans kabul edildi.

Bosna Savaşı sırasında yıkılan Mostar Köprüsü gibi önemli yapıları da belgeleyen Kiel, bu yapıların yeniden ayağa kaldırılması çalışmalarında aktif rol aldı. Emeklilik döneminde İstanbul’daki Hollanda Arkeoloji Enstitüsü’nün direktörlüğünü üstlenerek, farklı ülkelerden gelen akademisyenlere ve öğrencilere rehberlik etti.

Yazdığı 11 kitap ve 190’dan fazla akademik makale ile Balkanlar’daki Osmanlı mirasına dair derin ve kalıcı bir miras bıraktı. Onun çalışmalarına ve katkılarına duyulan saygı, akademik dünyada her zaman sürdürecektir.

Kaynak: Ensonhaber