Ayasofya’da karar günü

Milliyet Gazetesi’nden Ayşegül Kahvecioğlu’nun haberine göre iptal kararı çıkması ya da çıkmamasının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Ayasofya’nın camiye dönüştürülmesi” tasarrufuna engel oluşturmayacağı belirtilirken, yine de mahkeme kararının bu yönde atılacak adımın “hukuken doğruluğunu” ispatlayacağı kaydediliyor.

Camiye dönüştürülmesi halinde bir dizi işlemden geçirilecek Ayasofya’daki mozaik ve fresklerin, gerektiğinde kaldırılabilecek bir perde mekanizmasıyla kapatılması planlanırken, sembol yapıda ilk toplu namazın 15 Temmuz’da kılınabileceği ifade ediliyor.

İstanbul’da 360 yılında yapılmış ve son halini 537 yılında alarak ibadete açılmış, “En büyük Bizans kilisesi” olan Ayasofya, Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethinin ardından, “fethin sembolü” olarak camiye dönüştürüldü. Yüzyıllar boyunca orijinaline zarar verilmeden yeniden şekillendirilen Ayasofya, Osmanlı baş mimarı Mimar Sinan tarafından eklenen payandalarla sağlamlaştırıldı; yıllar içinde Ayasofya’nın içine mermer minber, hünkar mahfiline açılan galeri, müezzin mahfili, vaaz kürsüsü gibi yapılar eklendi; cami içindeki mozaik ve fresklerin üzeri de farklı yöntemlerle kapatıldı.

Ayasofya, cumhuriyetin ilanından sonra 1930’dan itibaren uzun soluklu bir restorasyon çalışmasına tabi tutulurken, 24 Kasım 1934’de Atatürk’ün imzasıyla yayımlanan Bakanlar Kurulu kararıyla müzeye dönüştürüldü. 1 Şubat 1935’te ziyarete açılan müzede, Ayasofya’nın içindeki mozaik ve freskleri örten sıvalar temizlenirken, zemindeki halıların kaldırılmasıyla zemin döşemesi ortaya çıkarıldı. Ayasofya’ya camiye dönüştürüldükten sonra yapılan eklemeler de müzede aynen korundu.

Beş vakit ezan

2016’da Kadir Gecesi programının düzenlendiği Ayasofya’da, 85 yıl sonra ilk kez sabah ezanı okundu. Yine aynı yıl, Ayasofya Camii’nin ibadete açık bölümü Hünkar Kasrı’na, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından ilk kez imam atandı. Ardından Ayasofya’nın dört minaresinden beş vakit ezan okunmaya başlandı.

İmza sahte iddiası

Ancak Ayasofya’nın statüsüyle ilgili tartışmalar devam etti. Bu kapsamda Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği, 2005’te aynı gerekçeyle açtığı davayı kaybetmesine rağmen 2016 yılında tekrar dava açarak Ayasofya’nın camiden müzeye çevrilmesine ilişkin 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararının iptalini istedi.

Danıştay 10. Daire’de 2 Temmuz’da görülen davada Danıştay Savcısı, “Ayasofya hakkındaki karar geçmişte Bakanlar Kurulu’nca alınmıştır. Eski mevzuata göre işlem tesis edilmiştir. O tarih itibarıyla işlem hukuka uygundur. Ayasofya’yı açmak Bakanlar Kurulu’nun yani Cumhurbaşkanlığı’nın takdirindedir. Bu nedenle davanın reddi gerekir” şeklinde görüş bildirmiş, kararın ise daha sonra açıklanacağı duyurulmuştu.