Ayasofya-i Kebir Camii’nde Restorasyon Çalışmaları Devam Ediyor

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda, Ayasofya-i Kebir Camii’nin ana kubbesindeki restorasyon süreçlerinin devam ettiğini ve ibadetin kesintisiz bir şekilde sürdürüleceğini vurguladı. “İbadet sürecek, tarih korunacak” mesajıyla, hem ibadetin aksamadan devam edeceğini hem de bu tarihi yapının özgün değerlerinin titizlikle korunacağını dile getirdi.

Bakan Ersoy, “1486 yıllık Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi’nde, ibadete ara vermeden restorasyon ve güçlendirme çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu çalışmaların bir kısmını başarıyla tamamladık, kalan bölümleri ise büyük bir özenle yürütüyoruz. Bu süreçte, ana kubbe tarihinin en geniş ve kapsamlı restorasyon sürecine alınmış durumda. Kubbe, depreme karşı daha dayanıklı hale getirilecek ve yapının özgün hali titizlikle korunacaktır,” ifadelerini kullandı.

Ersoy, kubbenin iç yüzeyindeki mozaiklere zarar gelmemesi için çalışmaların dış yüzeyden yürütüleceğini belirtti. “Kurşun kaplamalar sökülerek onarılacak veya yenilenecek. Hava koşullarından etkilenmemesi ve mozaiklerin korunması amacıyla kubbe geçici olarak çelik konstrüksiyon ve özel branda ile kapatılacak. İbadet ve restorasyon çalışmalarının eş zamanlı devam etmesi için 43,5 metre yüksekliğinde 4 ana kolon üzerine çelik platform kurulacak. ‘İbadet sürecek, tarih korunacak’ diyerek, Ayasofya’yı hem koruyacağız hem de yaşatacağız,” dedi.

Yapının Dijital İkizi Oluşturuldu

Danıştay 10’uncu Dairesi’nin kararı doğrultusunda, 10 Temmuz 2020 tarihinde yayımlanan 2729 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile Ayasofya-i Kebir Camii yeniden ibadete açılmıştı. İbadete açılmasının ardından, yapının korunması ve kullanılması dengesini gözeten bilimsel bir yaklaşım ile bütüncül projeler hazırlandı.

• Rölöve, restitüsyon, restorasyon, statik, mekanik ve elektrik projeleri hazırlandı.
• Türbelerin, sıbyan mektebinin ve muvakkithanenin restorasyonu planlandı.
• Külliyedeki tüm yapılar üç boyutlu olarak belgelenerek dijital ortama aktarıldı ve Ayasofya’nın dijital ikizi oluşturuldu.
• Projelendirme sürecinde geçmişten günümüze ait arşivler tarandı ve bilgi belgeleri bir araya getirildi.
• Yapı strüktürel olarak incelendi ve deprem senaryoları doğrultusunda Ayasofya’nın tepkileri analiz edildi.

Tüm bu çalışmaların ardından Bilim Kurulu denetiminde uygulama sürecine geçildi. Bu kapsamda 2’nci Mehmet, 2’nci Selim, 3’üncü Murat ve Şehzadeler Türbeleri ile Sıbyan Mektebi ve Muvakkithanenin restorasyonu tamamlandı. Daha önce kapalı olan galeri katı da bakım ve temizlik çalışmalarının ardından ziyarete açıldı.

Ana Kubbe Dış Yüzeyinden Müdahale Edilecek

Yapının taşıyıcı sistemlerine yönelik yapılan analizler sonucunda, ana kubbe ve yarım kubbelerde güçlendirme ihtiyacı belirlendi. Mozaik kaplı iç yüzeyin zarar görmemesi için müdahaleler dış yüzeyden gerçekleştirilecek. Mevcut kurşun kaplamalar sökülerek onarılacak veya yenileriyle değiştirilecektir.

Bu hassas imalatların sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için, çelik konstrüksiyon ve nitelikli branda ile kubbenin üzeri geçici olarak kapatılacaktır. Sonrasında dış yüzeydeki güçlendirme ve onarım çalışmaları başlatılacaktır.

İbadetin Aksamaması İçin Önlemler Alındı

İç yüzeyde eş zamanlı olarak yürütülecek konservasyon, restorasyon ve güçlendirme işlemleri için 43,5 metre yüksekliğinde, dört ana kolon üzerine oturan çelik platform sistemi kurulacaktır. Bu sayede hem ibadet kesintiye uğramadan sürecek, hem de kubbenin iç ve dış yüzeylerindeki uygulamalar sağlıklı bir biçimde sürdürülecektir.

Tüm bu çalışmaların sahada güvenli ve hızlı bir şekilde yürütülebilmesi amacıyla, doğu yönünde kurulmak üzere 41 metre yüksekliğinde ve 60 metre bom uzunluğuna sahip kule vinç projelendirildi. Bu vinç, yapıya uygun mesafede ve güvenli dönüş alanı sağlayacak şekilde planlanmıştır. Ana kubbe güçlendirmesi, kurşun değişimleri, mozaik konservasyonu ve cephe ile minare onarımları tamamlandıktan sonra geçici olarak kurulan çelik konstrüksiyon örtü, platform ve kule vinç, kuruldukları yöntemle sökülecektir. Böylece Ayasofya-i Kebir Camii’nin tarihi kubbesi, kapsamlı bir güçlendirme sürecinin ardından özgün haliyle korunarak gelecek kuşaklara aktarılmış olacaktır.