Anadolu’nun Alkatraz’ı! Türkiye’nin en önemli yazarlarını ağırlamıştı…

Bir dönem ‘Anadolu’nun Alkatrazı’ olarak anılan tarihi Sinop Cezaevi, turizmde son yıllarda ön plana çıkan bir kavram olan ‘dark turizmi’nin (hüzün turizmi) Karadeniz durağındaki nokta olarak gösteriliyor. İşte detaylar…

Fotoğraflar: Alamy

Dört bin yıl önce inşa edilen kale surlarının ardında, tarihi kaynaklara göre 14. yüzyılda zindan olarak kullanılmaya başlanan yapı, 1887 yılında resmi olarak zindana dönüştürülmesinin daha sonra da hapishane olarak kullanılmasının ardından 1999’a kadar sayısız hükümlünün çile doldurduğu yer oldu.

BİR DÖNEM ANADOLU’NUN ALKATRAZ’I OLARAK ANILDI
1999 yılında kapatılarak müze olarak kullanılmaya başlayan tarihi yapı, Türkiye’de dark turizminin (daha önce felaketlerin ya da ürkütücü olayların yaşandığı yerlere yapılan seyahatler) önemli noktalarından biri olarak dikkati çekiyor.

Tarihi yapı, aşınan duvarlarında, paslanan parmaklıklarında, sessiz koğuşlarında, rutubet kokan zindanlarında adeta hüzünlü hikâyeleri ziyaretçilerin kulaklarına fısıldıyor. Cezaevi bir dönem ‘Anadolu’nun Alkatrazı’ olarak da anıldı.

Peki Alkatraz nedir?
Alcatraz, 1861-1963 yılları arasında cezaevi olarak kullanılmış bir ada… San Francisco Körfezi’nde sahile 2,4 km uzaklıkta 9 hektar alana yayılmış olan Alcatraz Adası, ABD’nin en ünlü hapishanelerinden biri olma özelliğini taşıdı. Önceleri İspanyol’ların yönetiminde olan ada, “La Isla de los Alcatraces” (Pelikanlar Adası) adını taşımaktaydı. 1848 yılında ABD yönetimine geçen ada, bir süre San Francisco’nun savunması için askeri amaçlarla kullanıldı.

1868 yılında yapılan, yerli isyancıların önderlerinin tutulduğu hapishane, Alcatraz Adası’nın gelecekteki rolünü de belirleyecekti. Ek binalarla giderek büyüyen cezaevi,1 Ocak 1934 tarihinde federal hapishaneye dönüştürüldü.

Disiplinin sıkı tutulması amacıyla yeni hükümlü alınmayıp, diğer cezaevlerinden tehlikeli hükümlüler buraya nakledildi. 1934 Haziran’ında çeşitli yerlerden 196 tutuklu ve hükümlü bu kaçılması çok zor olan adaya taşındı. Alcatraz Adası, birçok ünlü suçluyu ağırlamıştır. Bunlardan bazıları; Al Capone, Doc Barker, makineli tüfek lakaplı George Kelly bunlardan bazıları…

Sinop Kültür ve Turizm Derneği Başkanı Cemalettin Kaya, tarihi Sinop Cezaevi’nin en azılı mahkumların yanı sıra ünlü yazar ve edebiyatçıların da sürgün ve hapis yeri olduğuna işaret etti.

Sinop Cezaevi’nde yatan edebiyatçılardan Sabahattin Ali’nin ‘Hapishane’ şiirini burada yazdığına işaret eden Kaya, cezaevinin daha sonra bestelenen şiir ve Ayhan Işık’ın ‘Katil’ filmi ile ünlendiğini söyledi.

“Sinop Cezaevi, yüzyıllık tarihimizin simgesi gibi” diyen Kaya, şunları dile getirdi:

“Tarihi eskilere dayanan yapı, şiirlere, şarkılara konu olmuştur. Ünlü mahkumların yattığı yerdir.

1913’te Mahmut Şevket Paşa’nın öldürülmesi üzerine, 200 kadar İttihat Terakki karşıtının sürgün edilmesiyle nasıl bir yer olduğu anlaşılan Sinop Cezaevi, Cumhuriyet döneminde en azılı mahkumların yanı sıra, ünlü yazar ve edebiyatçıların da sürgün ve hapis yeri olmuştur”

Tarihi cezaevinin müzeye dönüştürülmesinin ardından Sinop turizminin itici gücü olduğunu ifade eden Kaya, tarihi yapının ‘hüzün turizmi’ kapsamında da ön plana çıktığını vurguladı.

MUTLU ŞEHRİN ‘MUTSUZLUK’ MÜZESİ
Türkiye İstatistik Kurumunun verilerine göre ‘Türkiye’nin en mutlu şehri’ olarak gösterilen Sinop’un ‘mutsuzluk’ müzesinin her yıl binlerce turisti ağırladığını belirten Kaya, şunları dile getirdi:

“Sinop Cezaevi, Sinop’un turizmini omuzlamıştır.

Her yıl 300 bine yakın insan cezaevini ziyaret ediyor.

Dolayısıyla Sinop’un diğer tarihi, doğal ve kültürel güzelliklerini de görüyor.

Bu nedenle geçmişte hüzün ve acıların yaşadığı bu alan bugün şehrimiz için önemli bir tanıtım alanı haline gelmiştir.”

Kaya, müzenin geçmiş ile gelecek arasında bir köprü oluşturduğuna da işaret ederek, cezaevinin Sinop Adalet Müzesine çevrilmesi için çalıştıklarını söyledi.

HEYKELLERİ YAPILACAK
Günümüz teknolojileri kullanılarak Sinop Cezaevi’nde yatanların hareketli heykellerinin yapılacağını, o günkü yaşananların birebir yansıtılacağını anlatan Kaya, şunları kaydetti:

”Burada çok ilginçlikler var. Çocuk ıslahevi, kadınlar koğuşu, metrelerce yükseklikte taş surlar, gözetleme kuleleri, tarihe meydan okuyan demir kapılar, ürpertici zindan ve dahası birçok alan var.

Geçmişte yaşananlar dijital olarak anlatılacak.

Buraya daha fazla ziyaretçinin gelmesi ve kentin turizm aktivitesinin gelişmesi önem taşıyor”

İnsanlardan korunmuş dünya üzerindeki en bakir 10 yer
Dünya üzerindeki birçok güzel yerin popüler olması bu güzelliklerin insanlar tarafından berbat hale getirilmesini de tetikler durumda. Ama bu yerlerin aksine öyle yerler var ki insan eli değmemiş, doğasına ve yapısına dokunulmamış bakir yerler… İşte dünyanın en bakir 10 yeri… Detaylar için videoya tıklayınız…