Ağız Kanserinde Erken Teşhis ve Hedefli Tedavi İçin Nanosistem Geliştiriliyor

Biruni Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Bilgisayar Programcılığı Öğretim Görevlisi Dr. Demet Erdağ yürütücülüğünde gerçekleştirilen ve TÜBİTAK-ARDEB 1001 programı kapsamında desteklenen “ağız kanserinde erken teşhis ve hedefli tedavi” çalışması, hastaneden edinilen bilgiler doğrultusunda ağız kanseriyle mücadelede yeni bir yol haritası sunuyor. Bu proje, erken teşhis ve hedefe yönelik tedavi imkanı sağlayacak çok işlevli bir nanosistem geliştirilmesini amaçlıyor.

Erdağ, projenin odak noktasını ağız yassı hücreli kanserinde (OSHK) karşılaşılan erken teşhis güçlükleri ve tedaviye direnç sorunlarına karşı çözümler üretmeye yönlendiriyor. Geliştirilecek teknoloji sayesinde kanserli hücreler, floresan ve manyetik görüntüleme yöntemleriyle hassas ve erken evrede tespit edilebilecek. Projede kuantum noktaları ile fonksiyonelleştirilmiş manyetik nanopartiküller kullanılacak ve bu yapıların kanser hücrelerindeki belirli reseptörlere seçici bağlanması hedefleniyor. Ayrıca ferroptozis mekanizması aracılığıyla tedavi potansiyeli de amaçlanıyor ve bu yönüyle hastalık yönetiminde yenilikçi bir yaklaşım sunuluyor.

Şu aşamada nanosistemin sentezine başlanmadığı belirtiliyor; özgün bir üretim yöntemiyle tasarımın hayata geçirilmesi öngörülüyor. Daha önce İsveç’te KTH Royal Teknoloji Enstitüsü’nde geliştirdiği nanopartikülleri meme kanseri üzerinde soğuk plazma ile kombine ederek deneyim kazanmış olan Erdağ, elde edilecek yeni yapının farklı reseptör ve ilaç kombinasyonlarıyla diğer kanser türlerine uyarlanabileceğini ifade ediyor.

Çalışmanın laboratuvar düzeyinde (in vitro) ve hayvan modellerinde (in vivo) güvenlik ve etkinlik testlerinden geçmesinin ardından klinik aşamalara geçiş sürecinin başlayacağı belirtildi. İnsanlarda kullanım öncesinde bu süreçlerin tamamlanması gerektiğini vurgulayan ekip, projeye Biruni Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nden Dr. Öğretim Üyesi Büşra Doğan ve Dr. Öğretim Üyesi Merve Yelkenci ile Kastamonu Üniversitesi’nden Doç. Dr. İdris Yazgan’ın katkıda bulunduğunu, KTH’dan Prof. Dr. Muhammet Toprak, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Leman Yalçıntepe ile Biruni Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İlknur Özcan’ın danışman olarak destek verdiğini kaydetti. Ekip, disiplinler arası çalışmayla projenin çok yönlü bir ilerleme göstereceğine ve kişiselleştirilmiş kanser tedavilerine önemli katkılar sunacağına inanıyor. Bu çalışmalar, biyofiziksel yöntemlerin de kullanıldığı çok işlevli nanoterapötiklerin geliştirilmesi ve klinik araştırmalara geçiş süreci için sağlam bir bilimsel temel oluşturmayı hedefliyor.