ABD’nin Yeni Planı ve Türkiye-Katar Arabuluculuğu: Ukrayna- Rusya Savaşı İçin Yukarıdan Gelen Olası Çözüm Önerileri

ABD yönetiminin Rusya-Ukrayna savaşını durdurmayı amaçlayan iddia edilen yeni planı ve bu süreçte Türkiye ile Katar’ın arabuluculuk rolüne dair iddialar sürüyor. İsmi açıklanmayan ABD ve Ukrayna kaynakları, Trump yönetiminin hazırladığı 28 maddelik planın bazı Ukrayna topraklarının Rusya’ya bırakılmasını öngördüğünü iletti. Ancak Ukrayna tarafı planın birçok noktasına itirazda bulunduğunu vurguladı.

Planın içeriğine dair bazı iddialar arasında, Kırım ile Donbas’ın Rusya’ya tanınması ve bunun gerçek politik bir öneri olarak sunulması yer alıyor. Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Rüstem Umerov ile ilgili bir kaynağa göre, Başkan Zelenskiy tarafından Witkoff ile görüşmek üzere görevlendirildiği ve Umerov’un bu plan hakkındaki görüşlerinin metne dahil edildiği öne sürülüyor. Ancak Ukrayna’da bir yetkili, Umerov’un şartları kabul etmediğini ve planın pek çok yönüne karşı mutabakat göstermediğini belirtti.

ABD’li yetkili hangi bölgelere ilişkin tavsiyelerde bulunulduğunu belirtirken, bazı Ukrayna bölgelerinin Moskova yönetimine bırakılmasının Batı’nın güvenlik garantisiyle ilişkilendirildiğini savundu. Bu yetkili, savaşa devam edilmesi halinde Kiev’in toprak kaybına uğrayacağını; bu nedenle anlaşmanın erken gerçekleşmesinin Ukrayna için çıkarına olduğunu iddia etti. Ayrıca, plan çerçevesinde Donbas’ın fiili olarak askerlerden arındırılmış bir bölge statüsüne geçebileceği ve Rusya’nın bu bölgede yeni asker konuşlandırılamayacağı öne sürüldü.

Arabuluculuk rolünü Katar ve Türkiye üstleniyor iddialarına göre, Witkoff ile Umerov arasındaki görüşmelerde üst düzey bir Katarlı yetkili de bulunuyordu. İki farklı kaynağa göre Katar ve Türkiye, Trump yönetiminin yeni planının geliştirilmesine ve ABD’nin arabuluculuk çabalarının desteklenmesine katkı sağladı. Bir kaynağa göre Katar ve Türkiye, Gazze’deki çatışmanın sona ermesine yönelik katkılarının benzer şekilde Ukrayna konusunda da etkili olabileceğini belirtti.

Ankara’daki görüşmeler ve Zelenskiy’nin tutumu hakkında bir ABD’li yetkili, Witkoff’un Zelenskiy ile Ankara’da görüşmeyi planladığını, ancak Zelenskiy’nin Umerov ile varılan mutabakatlardan geri adım atması ve Trump planını görüşmek istememesi nedeniyle toplantının ertelendiğini iddia etti. Yetkili, Zelenskiy’nin yerine Avrupa’daki yetkililerle ortak hazırlanan başka bir planı görüşmek üzere Ankara’yı ziyaret ettiğini ileri sürdü. Ukraynalı bir yetkili ise toplantının ertelenme nedeninin Zelenskiy’nin planı daha geniş bir formatta ele almak istemesi olduğunu ifade etti. ABD’li yetkili, Zelenskiy isterse Washington’a gelerek yeni ABD planını ele alabileceğini belirterek, “Şimdi bekleyeceğiz. Top Zelenski’nin sahasında.” dedi.

Zelenskiy’nin plan konusundaki yaklaşımı konusunda yeni iddialar gündeme gelmiş durumda. ABD’li bir yetkiliye göre Zelenskiy, 28 maddelik planı tek başına değil, Avrupa ülkeleriyle koordineli bir alternatif çerçeve üzerinde hareket etmek istiyor. Toplantının ertelenmesi bu nedenle gerçekleşti. Ukrayna tarafı ise planı daha geniş bir katılım ile değerlendirmek istiyor. ABD yönetimi ise Ukrayna’nın Washington’a gelmesi halinde görüşmelere yeniden başlanabileceğini belirtiyor.