Türkiye’nin Kuş Biyolojik Çeşitliliğine Katkı Sağlayan Tüy Bankası Projesi

Hayvan ve Bitki Genomik Araştırma İnovasyon Merkezi’nin Yenilikçi Tüy Bankası Projesi

Türkiye’nin en prestijli araştırma ve inovasyon merkezlerinden biri olan Hayvan ve Bitki Genomik Araştırma İnovasyon Merkezi, Ankara Üniversitesi Teknokent bünyesinde faaliyet göstermektedir. 2019 yılında başlatılan ve kuş türlerinin korunmasına odaklanan Tüy Bankası projesi, ülkemizde biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilirliğine önemli katkılar sağlamaktadır. Bu proje kapsamında, Simurg Kuş Yuvası Derneği ile gerçekleştirilen iş birliği sayesinde, Türkiye’nin dört bir yanındaki doğal yaşam alanlarından toplanan kuş tüyleri özenle toplanmakta ve muhafaza edilmektedir.

Şu an itibariyle, Türkiye’de kayıtlı olan 504 kuş türüne ait binlerce tüy, uzmanlar tarafından dikkatle korunmakta ve arşivlenmektedir. Bu çalışmalar, hem nesli tehdit altında olan türlerin hem de yaygın kuşların genetik ve biyolojik verilerinin toplanması açısından büyük önem taşımaktadır.

DNA Barkodlama ile Kuş Çeşitliliğinin Haritalanması

Projenin en yenilikçi yönlerinden biri, DNA barkodlama teknolojisinin kullanılmasıyla yerel bir kuş veri tabanı oluşturulmasıdır. Bu sayede, kuşların genetik yapıları detaylı bir biçimde analiz edilmekte ve türler arasındaki farklılıklar ortaya konmaktadır. Ayrıca, bu veri tabanı, popülasyon takibi ve tehdit altındaki türlerin korunmasında hayati bir rol oynamaktadır.

Proje kapsamında, kanat yaralanması nedeniyle uçma yeteneğini kaybeden ebabil ve kırlangıç gibi kuşlara, sağlıklı tüyler kullanılarak yapılan implantasyon çalışmaları da yürütülmektedir. Bu tüy nakli işlemlerinin ardından, kuşlar doğal yaşamlarına geri döndürülerek, doğaya uyum süreçleri desteklenmektedir.

Doğal ve Sürdürülebilir Tüy Toplama Yöntemleri

Simurg Kuş Yuvası Derneği Yönetim Kurulu Başkanı ve araştırmacı Alaz Uslu, bankadaki tüylerin kesinlikle invaziv olmayan yöntemlerle toplandığını vurgulamaktadır. Bu çalışmalar, rehabilitasyon sürecinde doğal dökülen tüylerin toplanmasıyla gerçekleştirilmektedir. Türkiye’deki yerli kuş türleri arasında üveyik, şah kartal, toy ve dik kuyruk gibi nadir türlerin yanı sıra, leş kargası ve şahin gibi yaygın türler de bu arşivde yer almaktadır.

Vatandaşların Katılımı ve Tüy Bağışları

Alaz Uslu, özellikle kanat tüyü hasarı yaşayan ve tüy değiştirme süreci uzun süren ebabil ve kırlangıçlara yönelik implantasyon çalışmalarını detaylandırdı. Bugüne kadar, onlarca kuşa başarılı tüy nakli gerçekleştirildiğini belirten Uslu, vatandaşların da tüy bağışında bulunmalarını teşvik etmektedir. Örneğin, rehabilitasyon sürecindeki bir ebabilin dökülen tüyleri, başka bir ebabilin yeniden gökyüzüyle buluşmasına vesile olmaktadır.

Biyoçeşitlilik Haritasına Katkı ve Uluslararası Veri Paylaşımı

Hayvan ve Bitki Genomik Araştırma İnovasyon Merkezi’nin Ar-Ge Müdürü Ayşegül Er Gökçe, yürütülen çalışmalar hakkında şu bilgileri paylaştı: “Tüyler üzerinden elde edilen DNA analizleriyle, kuşların moleküler ve genetik kimlikleri belirleniyor. Bu bilgiler, yerel kuş veri tabanımıza kaydedilerek, ülkemizin biyolojik çeşitlilik haritasına önemli katkılar sağlanıyor. Ayrıca, bu veriler uluslararası veri tabanlarına aktarılmakta ve dünya genelinde biyolojik çeşitlilik araştırmalarına destek olmaktadır.”

Bu projeler sayesinde, Türkiye’nin zengin kuş çeşitliliği daha iyi anlaşılmakta ve korunma stratejileri geliştirilerek sürdürülebilir doğa yönetimi desteklenmektedir.

Kaynak: Demirören Haber Ajansı (DHA), Ensonhaber