Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan Sağlıklı Yaşam Bilgileri

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Sağlıklı Yaşam Üzerine Bilgileri

Tarım ve Orman Bakanlığı, “Bunları Biliyor musunuz?” sayfasında sağlıklı yaşamla ilgili sıkça sorulan sorulara yanıt vererek, bireylerin gıda tüketimi konusunda bilinçlenmesine katkıda bulunmaktadır. İşte en çok merak edilen bazı sorular ve detaylı cevapları:

EKMEK EN AZ KAÇ GRAM OLMALI?

Bakanlık, tüketicilerin yanıltılmaması, ekmek üretiminde standartların sağlanması ve ekmek israfının önlenmesi amacıyla gramaj ile ilgili düzenlemeler getirmiştir. Normal ekmek, kepekli ekmek, tam buğday unlu ekmek, tam buğday ekmeği ve ekşi hamur ekmekleri en az 200 gram ağırlıktan başlayarak, 10’ar gram arttırılarak piyasaya sunulabilmektedir. Ekmek satış yerlerinde gramaj bilgisi belirtilmesi zorunludur.

AÇIKTA SATILAN SÜT, AMBALAJLI SÜTE GÖRE DAHA MI SAĞLIKLIDIR?

Açıkta satılan sütlerin, bruselloz hastalığına neden olan mikroorganizmalar ve antibiyotik kalıntıları taşıma riski yüksektir. Gıda işletmelerine gelen sütler, antibiyotik testi gibi çeşitli analizlere tabi tutulmakta; gerekli kriterleri sağlamayanlar ise kabul edilmemektedir. Pastörizasyon, sterilizasyon ve UHT gibi ısıl işlemler, zararlı mikroorganizmaları sütten uzaklaştırmaktadır.

SARISI DAHA KOYU RENKLİ YUMURTA DAHA TAZE MİDİR?

Yumurta sarısının rengi, tavuğun beslenme şekline bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bu nedenle, yumurta sarısının rengi kalite göstergesi olarak değerlendirilmemelidir.

DOĞADAN TOPLANAN MANTARIN PİŞİRİLMESİ ZEHİRLİLİĞİNİ ORTADAN KALDIRIR MI?

Zehirli bileşiklerin çoğu ısıya dayanıklıdır ve pişirme, kaynatma veya kurutma işlemleri ile bu bileşiklerin zararı ortadan kalkmaz. Bu nedenle, doğadan toplanan mantarların yenilebilir olup olmadığına kesin olarak emin olunmadığı sürece tüketilmemelidir.

KONSERVE YAPILAN ÜRÜNÜN BESLEYİCİ ÖZELLİĞİ AZALIR MI?

Konserve işlemi, gıdaların tazeliğini en uzun süre korumak için uygulanan bir ısıl işlemdir. Konserve yapımında kullanılan malzemelerin mevsiminde ve taze olması önemlidir. Yüksek ısıl işlem uygulanan sebzelerde, bazı vitaminlerde (özellikle B grubu ve C vitamini) kayıplar olabilir. Ancak protein ve kalsiyum gibi diğer besin öğeleri miktarı genellikle aynı kalmaktadır. Araştırmalar, konserve ürünlerin taze ve dondurulmuş hallerle hazırlanan yemekler kadar besleyici olduğunu göstermektedir.

BALIK VE YOĞURT AYNI ANDA TÜKETİLİR Mİ?

Temiz sularda elde edilen taze balık, bekletilmeden uygun bir şekilde pişirilip taze yoğurt ile birlikte tüketildiğinde zehirlenmelere yol açmamaktadır. Ancak balığın yapısında bulunan histamin proteininin miktarı, bayat balıklarda artış göstermektedir. Balığın tazeliğinden emin olunmadığı takdirde, taze olmayan balıkla birlikte yoğurt tüketilmesi önerilmemektedir.

GEÇ PİŞEN TAVUK DOĞAL TAVUK MU?

Tavuğun pişme süresi, tavuk ırkı ve yaşıyla ilişkilidir. Endüstride hızlı gelişen ve kolay pişen tavuk ırkları üretildiğinden, marketlerde satılan tavuklar hızlıca pişmektedir. Köy tavukları daha geç pişmektedir çünkü genellikle hızlı büyümeyen, yumurtlamaya yönelik özel beslenmiş tavuklardır.

TAVUK PİŞMEDEN ÖNCE YIKANIR MI?

Tavuk etinin pişirilmeden önce yıkanması gerekmez. İyi bir pişirme, tavukta mevcut mikroorganizmaları öldürmek için yeterlidir. Etlerin yıkanması, mikroorganizmaların mutfakta diğer alanlara yayılmasına sebep olabilir. Eğer tavukta kirli görünen kısımlar varsa, bu kısımlar kesilip atılabilir.

ESMER ŞEKER FAYDALI MI?

Esmer şeker, beyaz sofra şekerine şeker kamışı melası eklenerek elde edilmektedir ve temel bileşeni hala beyaz şekerdir. Bu nedenle esmer şekerin beyaz şekerden daha sağlıklı olduğunu söylemek yanıltıcı olabilir. Dünya Sağlık Örgütü, serbest şeker tüketiminin toplam enerji alımının %10’undan az olması gerektiğini önermektedir.

BAL AROMALI ŞURUP ÜRETİMİ YASAL MI?

Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği, 19 Şubat 2020 tarihinden itibaren bal algısı yaratan ürünlerin üretimini yasaklamıştır. Bu tür ürünler, tüketiciyi yanıltmamak adına üretimden kaldırılmıştır.

YOĞURTLAR NEDEN UZUN SÜRE BOZULMAZ?

Yoğurtların uzun süre bozulmaması, süt ürünleri üretim teknolojisinin gelişimiyle mümkün olmuştur. Süte uygulanan ısıl işlem, içerdiği suyun bir kısmının uzaklaştırılmasını ve zararlı mikroorganizmaların yok edilmesini sağlar. Ayrıca, kontrollü fermantasyon ile yoğurdun bozulmasına neden olan maddelerin oluşumu engellenir.

KİRLİ YUMURTA YIKANIR MI?

Tüketiciler genellikle yumurtaların dış kabuklarındaki kirlerin yıkanarak temizleneceğini düşünmektedir. Ancak yıkanan yumurtalarda, üzerinde bulunan mikroorganizmalar gözeneklerden içeri girebilir ve bozulma riskini artırabilir. Hazır ambalajlı yumurtalar, yıkanmadan uygun kaplarda saklanmalıdır.

ÇEKİRDEK SİYAHSA ZEYTİN BOYAMALI MIDIR?

Zeytin çekirdeğinin siyah olması, zeytinin olgunluğu ile ilişkilidir. Olgunlaştıkça, zeytinin kabuğundaki fenoller çekirdeğine doğru ilerler ve tam olgun zeytinlerde çekirdek siyaha dönüşür.

YOĞURT, SALÇA VE PEYNİRİN KÜFLÜ KISMI ATILIP YENİR Mİ?

Su oranı yüksek ürünler ve yumuşak sebze meyvelerde küflenme varsa, o bölgenin kesilmesi bile güvenli değildir. Oluşan küf miselleri gözle görünmeyen derinliklere kadar ulaşabilir ve sağlığa zararlı toksinler üretebilir.

GIDALAR NASIL SAKLANMALI?

• Gıdalar uygun sıcaklıkta muhafaza edilmelidir.
• Et ve süt ürünleri buzdolabında 0-4°C’de saklanmalıdır.
• Pişirilmiş gıdalar hemen tüketilmeli, aksi halde hızlıca soğutulup buzdolabında saklanmalıdır.
• Kuru gıdalar karanlık ve serin yerde saklanmalıdır.
• Dondurulmuş gıdalar -18°C’de muhafaza edilmeli, çözündürüldükten sonra tekrar dondurulmamalıdır.

PAZARLARDA PEYNİR SATIŞI YASAL MI? AÇIKTA SATILAN TAZE PEYNİRLER GÜVENİLİR MİDİR?

Tüketicilerin sağlıklı olduğunu düşündüğü pazar tezgahlarından alınan taze peynirler, çiğ sütle yapıldıkları ve hijyenik şartlarda üretilip üretilmediği bilinmediğinden risk taşımaktadır. Pastörize edilmemiş sütlerden elde edilen peynirler, sağlık açısından tehlike oluşturabilir. Bu nedenle kaynağı bilinmeyen taze peynirlerden kaçınılmalıdır.

DONDURULMUŞ GIDALAR ODA SICAKLIĞINDA MI ÇÖZÜNDÜRÜLMELİDİR?

Donuk ürünlerin çözünme işlemi dıştan içe doğru gerçekleşmektedir. Oda sıcaklığında çözülen gıdaların dış kısımları hızlıca çözünürken, iç kısımlarında mikroorganizma üremesi başlayabilir. Bu nedenle, gıdaların buzdolabında yavaşça çözündürülmesi en sağlıklı yöntemdir.

PEYNİR, YOĞURT, SALÇA GİBİ GIDALARIN KÜFLENMİŞ KISIMLARI ATILIP KALAN KISIM TÜKETİLEBİLİR Mİ?

Su oranı yüksek gıdalarda küflenme varsa, o bölgenin kesilmesi bile tüketim için güvenli değildir. Küf miselleri derinlere ulaşabileceğinden, bu tür gıdaların tamamı atılmalıdır.

TEREYAĞI, KALP VE DAMAR TIKANIKLIĞI YAPAR MI?

Aşırı yağ ve yağlı ürün tüketimi, kalp ve damar hastalıklarına yol açabileceği için dikkatli olunmalıdır. Ancak, aşırıya kaçılmadığı sürece tereyağı insan vücuduna ciddi bir risk oluşturmaz.

SÜTÜN KEMİK GELİŞİMİNE ETKİSİ SADECE YETİŞME ÇAĞINDA MI İŞE YARAR?

Süt ve süt ürünleri, yüksek kalsiyum içeriği sayesinde kemik gelişimini yalnızca çocukluk döneminde değil, ilerleyen yaşlarda da desteklemektedir. Bu ürünler ayrıca protein, vitamin ve diğer besin öğelerini içerdiğinden, her yaş grubunun dengeli beslenmesi için önemlidir.

SÜT ÜRÜNLERİ HAZIMSIZLIK VE ŞİŞKİNLİĞE NEDEN OLDUĞU İÇİN TÜKETİMİ SAKINCALI MIDIR?

Laktoz intoleransı olan bireylerde süt ve süt ürünleri sindirim sorunlarına yol açabilir. Ancak yoğurt, ayran, kefir gibi ürünlerde bulunan laktoz miktarı, süte göre çok daha azdır ve bu nedenle sindirim sorunlarına neden olmaz.