2024 Yılı Kripto Para ve Blockchain Gelişmeleri

2024 yılı, kripto para birimleri ve blockchain ağları açısından önemli gelişmelere sahne oldu. Özellikle Bitcoin için borsa yatırım fonlarının (ETF) piyasaya girişi, sektördeki en kritik olaylardan biri oldu. Bunun yanı sıra, Avalanche gibi altcoinler için büyük protokol yükseltmeleri ve yeni altyapı ağlarının piyasaya sürülmesi dikkat çekti. İşte 2024 yılında büyük protokol yükseltmeleri gerçekleştiren veya yeni bir ana ağı piyasaya süren projeler:

Avalanche 9000/Etna Protokol Yükseltmesi

Avalanche ağı, Etna olarak da bilinen ve protokol tarihindeki en büyük yükseltme olarak lanse edilen Avalanche9000 yükseltmesini, Fuji test ağındaki test aşamasının ardından 16 Aralık’ta ana ağında başlattı. Bu güncelleme, artık “layer 1” olarak adlandırılan subnet’leri başlatma sürecini büyük ölçüde basitleştirdi. Ayrıca, subnet doğrulayıcıları için staking gereksinimlerini sabit 2.000 AVAX olarak belirleyerek bir doğrulayıcının çalıştığı node sayısına bağlı bir ücret yapısı oluşturdu. Avalanche Foundation’a göre, bu güncelleme alt ağ dağıtım maliyetlerini %99,9 oranında azaltarak, C-Chain ağ ücretlerini ise %96 oranında düşürdü.

SUI ve Sonic Gelişmeleri

Sui protokolü, Ağustos ayında Mysticeti mutabakat motorunu devreye aldı. Sui’nin arkasındaki geliştirici olan Mysten Labs sözcülerine göre, bu güncelleme mutabakat gecikmesini 390 milisaniyeye düşürdü ve verimliliği artırmak amacıyla çapraz doğrulayıcı iletişimini minimum seviyeye indirdi. Sui’nin saniyede yüksek sayıda işlemi (TPS) işleme kabiliyeti ve monolitik mimarisi, 2024 yılında Sui’nin ve diğer monolitik zincirlerin görevdeki akıllı sözleşme platformu Ethereum’a karşı avantaj elde etmesine yardımcı oldu. Ayrıca, Mayıs 2024’te Fantom Vakfı Sonic Vakfı’nın Sonic Chain’in dağıtımını denetleyeceğini duyurdu. Sonic Chain, saniyenin altında sonuçlanma süreleri, 10.000 TPS’lik bir verim ve Sonic ile Ethereum arasında bir köprü olan Sonic Gateway’in tanıtımını içeren Ethereum Sanal Makine uyumlu bir layer-1 blockchain olarak öne çıkıyor. Token sahipleri, FTM’den Sonic ağının yerel varlığı olan S token’a bire bir yükseltme yoluyla yeni ağa geçiş yapabilmektedir.

Hyperliquid Token’ı ve Ethereum Dencun Yükseltmesi

Merkezi olmayan finans için optimize edilmiş bir layer-1 blockchain olan Hyperliquid, 29 Kasım’da kripto tarihindeki en büyük token airdrop’larından birini gerçekleştirdi. Proje, topluluk üyelerine lansman sırasında 1,2 milyar dolar değerinde 310 milyon HYPE token dağıttı. HYPE, 3,90 dolar başlangıç fiyatıyla piyasaya sürüldü ve şu anda 26,8 dolar civarında işlem görmektedir. 30 Aralık’ta Hyper Foundation, Hyperliquid protokolünde yerel staking’in başlatıldığını duyurdu, böylece kullanıcılar getiri elde etme karşılığında tokenlarını kilitleyerek ağı güvence altına alabilecekler. Diğer yandan, Ethereum’un Dencun yükseltmesi 13 Mart’ta yayınlandı ve Ethereum layer-2 ağlarındaki ücretleri %99 oranına kadar düşürdü. Bu dramatik azalma, kullanıcıların daha düşük maliyetli katman 2’lere geçmesi nedeniyle Ağustos ve Eylül aylarında Ethereum katman-1 ücretlerinde önemli bir çöküşe yol açtı.

Cardano, NEAR ve Movement Güncellemeleri

Cardano’nun Chang hard fork’u, 1 Eylül’de uygulandı ve ağa onchain, merkezi olmayan yönetişim getirdi. Bu güncelleme, Cardano’nun yerel para birimi ADA’nın tüm sahiplerinin oylama sürecine katılmasını ve layer-1 zincirinin gelecekteki yönünü belirlemesini sağladı. Diğer yandan, yapay zekayı merkezsizleştirmeye odaklanan bir layer-1 blockchain olan Near Protocol, Ağustos ayında Nightshade 2.0 güncellemesini uygulayarak ağının mimarisini değiştirdi. Nightshade 2.0’ın devreye girmesiyle birlikte, protokolün yerel varlığı NEAR bir ay içinde %50 değer kazandı.

9 Aralık’ta Movement Network Foundation, Ethereum ağındaki işlemleri gerçekleştirmek için Move Sanal Makinesini kullanan bir Ethereum ölçeklendirme çözümü olan Movement mainnet’ini ve MOVE token’ını piyasaya sürdü. Ayrıca, Oracle ağı Chainlink, Nisan 2024’te Çapraz Zincir Birlikte Çalışabilirlik Protokolünü (CCIP) tanıttı. CCIP, farklı blockchain ekosistemleri arasında tokenlerin çapraz zincir transferlerini ve akıllı sözleşme iletişimini kolaylaştırmayı amaçlıyor.

Bitcoin için Stacks Yükseltmesi

Bitcoin için bir layer-2 ölçeklendirme çözümü olan Stacks, 9 Ekim’de bir hard fork aracılığıyla Nakamoto yükseltmesini tamamladı. Bu güncelleme, %100 Bitcoin kesinliği getirerek ağ verimliliğini artırdı. Güncellemenin ardından, blok üretimi madenci seçimlerinde belirlenmeye son verildi ve bloklar artık sabit zaman dilimlerinde üretilmeye başlandı.