Fotoğraf Araştırma Merkezi BEVFAM: Türkiye’nin görsel hafızasını dijital geleceğe taşıyan yeni merkez

İş insanı Bülent Eczacıbaşı, fotoğraf kültürünü koruma ve gelecek nesillere ulaştırma amacıyla yeni bir girişimi hayata geçirdi. Bülent Eczacıbaşı Vakfı bünyesinde 1 Ekim 2023’te kurulan Fotoğraf Araştırma Merkezi (BEVFAM), arşivlerin korunması, dijitalleştirilmesi ve araştırmacılarla kamuoyunun buluşturulması hedefiyle kurulmuştur.

İstanbul Modern Sanat Müzesi çatısı altında yer alan BEVFAM, yönetim ve işleyiş açısından özerk bir yapı sunarken Kasım ayında arşivlerini merkeze kazandıran isimler arasında Mehmet Bayhan, Tuğrul Çakar, Nusret Elgin, Nusret Nurdan Eren, Sinan Koçaslan, Robert John Marshall, Mert Rüstem, Gülnur Sözmen ve Sinan Turan bulunuyor. Protokoller kapsamında İstanbul Modern Sanat Müzesi Fotoğraf Koleksiyonu ile İKSV’nin İstanbul Bienali arşivlerinden seçkiler de BEVFAM’ın web tabanlı veri tabanına bağlanarak kamuya açılacak.

Temel amaç, Türkiye’de risk altında olan çeşitli fotoğraf arşivlerini toplamayı, korumayı ve dijital ortama aktarmayı; bu malzemeleri araştırmacılarla kamuoyunun kullanımına sunmayı içerir. BEVFAM, belgesel ve basın fotoğrafçılarından sanatçılara, özel gün stüdyolarından amatör arşivlere, ticari fotografçılardan devlet kurumlarının görevlendirdiği fotoğrafçılara kadar geniş bir üretim alanını kapsar.

Uzun vadede BEVFAM yalnızca bir arşiv arayüzü olmaktan çıkmayı hedefliyor: yayınlar, çalıştaylar, etkileşimli sergiler ve diğer arşiv projeleriyle ortak çalışmalar da merkez için hedefler arasında yer alır. BEVFAM’ın açılış toplantısında konuşan Bülent Eczacıbaşı, merkezin görevinin sadece arşivleri korumak olmadığını, aynı zamanda araştırmacıların, akademisyenlerin ve kamunun erişimine açarak bu malzemeleri canlı bir bilgi kaynağına dönüştürmek olduğunu vurguladı: “Tarihçilerden sosyal bilimcilere, sanatçılardan öğrencilere kadar geniş bir kullanıcı kitlesi için bu arşivlerin yeni araştırma ve üretimlere ilham kaynağı olmasını önemsiyoruz. Genç kuşakların bu görsel mirasla bağ kurması, sorgulaması ve yeniden yorumlaması da merkezin asli görevleri arasındadır.”

Proje Danışmanlığı’nı fotoğrafçı, yazar ve öğretim görevlisi Orhan Cem Çetin üstlenirken Koordinatörlük görevi İstanbul Modern Sanat Müzesi küratörü ve Fotoğraf Bölümü Yöneticisi Demet Yıldız Dinçer’e emanet edilmiştir. BEVFAM Danışma Kurulu’nda ise Özge B. Calafato (Amsterdam Üniversitesi), Cemal Emden, Bülent Erkmen, Ahmet Ersoy ve Gamze Toksoy gibi isimler bulunuyor. BEVFAM Koleksiyonu’na online olarak bevfam.org adresinden ulaşılabiliyor.