Tüberkülozla Mücadelede Yeni Veriler: Vakalar ve Tedaviye Erişimte Son Durum

Bir yılı aşkın süredir dünya genelinde tüberküloz tehdit olmaya devam ediyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün raporuna göre geçtiğimiz yıl 1,23 milyon insan bu hastalıktan hayatını kaybetti ve tüberküloz, dünyanın en çok can alan bulaşıcı hastalığı olarak öne çıktı. BİR YILDA 10,7 MİLYON VAKA şeklinde özetlenen küresel tabloya göre ölüm sayılarında 2023’e göre yüzde 3, vakalarda ise yaklaşık yüzde 2 azalma görüldü; yine de 2024 yılında 10,7 milyon yeni vaka tespit edildi. Bu vakaların çoğu erkeklerde (5,8 milyon), kadınlarda (3,7 milyon) ve çocuklarda (1,2 milyon) görüldü.

COVID-19 SONRASI İLK KEZ DÜŞÜŞ EĞİLİMİ GÖRÜLDÜ Tüberküloz, çoğunlukla akciğerleri etkileyen bakteriyel bir hastalık olarak tanımlanıyor. Bulaşma, öksürük, hapşırık veya tükürük yoluyla havaya karışan bakteriler aracılığıyla gerçekleşiyor. WHO, COVID-19 salgını sırasında sağlık hizmetlerindeki aksaklıklar nedeniyle vakaların arttığını belirtse de uzun aradan sonra düşüş işaretleri görüldüğünü bildirdi. WHO Bulaşıcı Hastalıklar Departmanı Direktörü Tereza Kasaeva, “Salgın sonrası elde edilen kazanımlar kırılgan. Siyasi kararlılık, sürdürülebilir finansman ve küresel dayanışma ile bu kadim hastalığa son verebiliriz” diye konuştu.

MÜCADELEDE FİNANSMAN AÇIĞI BÜYÜYOR Önlenmesi, tanısı ve tedavisi için geçen yıl yaklaşık 5,9 milyar dolar harcama yapıldı. Bu rakam, 2027 hedefi olan yıllık 22 milyar doların oldukça gerisinde kalıyor. VAKA YÜKÜNÜN ÜÇTE İKİSİ SEKİZ ÜLKEDE dünya genelinde vakaların büyük kısmı sekiz ülkede birikiyor: Hindistan (yaklaşık %25), Endonezya (%10), Filipinler (%6,8), Çin (%6,5), Pakistan (%6,3), Nijerya (%4,8), Demokratik Kongo Cumhuriyeti (%3,9) ve Bangladeş (%3,6) öne çıkıyor. Yetersiz beslenme, HIV, diyabet, sigara ve alkol kullanımı gibi risk faktörleri hastalığı tetikliyor. HIV ile yaşayanlarda tüberküloz nedeniyle ölümler de kayda değer ölçüde artış gösteriyor; geçen yıl HIV ile yaşayan 150 bin kişi bu enfeksiyon nedeniyle hayatını kaybetti.

TEDAVİ ERİŞİMİNDE REKOR SEVİYEYE ULAŞILDI WHO’nun verilerine göre 2024 yılında 8,3 milyon kişi tüberküloz teşhisi alıp tedaviye erişti ve bu, bugüne kadar kaydedilen en yüksek sayı. Tedavi başarısı ise %68’den %71’e yükseldi. Örgüt, 2000’lerden bu yana zamanında tedavi sayesinde yaklaşık 83 milyon kişinin hayatını kurtardığını tahmin ediyor.

AŞI VE YAPAY ZEKA DESTEKLİ TANI ÇALIŞMALARI HIZLANDI Küresel ölçekte şu anda 63 yeni tanı testi geliştirme aşamasında; 29 ilacın klinik deneylerinde olduğu, 18 tüberküloz aşı adayı ise insanlar üzerinde test ediliyor. Mevcut BCG aşısı çocuklar için uzun yıllardır uygulanmasına rağmen yetişkinlerde yeni bir aşı bulunmuyor. AIDS, Tüberküloz ve Sıtmayla Mücadele Küresel Fonu Direktörü Peter Sands, “Daha kısa ve etkili tedaviler, gelişmiş önleme stratejileri ve yapay zeka destekli hızlı teşhisler, özellikle kaynakları sınırlı bölgelerde mücadeleyi dönüştürüyor” dedi.
Kaynak: Ensonhaber