Pankreas Kanseri Üzerine İlk Deneme Sonuçları ve Hızlandırılmış Onay Sisteminin Etkileri

Metastatik pankreas kanseriyle mücadelede yer alan 83 hastada yapılan ilk deneme, tümör küçülmesi oranını %29 olarak raporladı ve yeni tümör oluşumunun durdurulması oranı %90’a çıktı. Ortalama sağkalım süresi 15,6 ay olarak ölçüldü; bu, hastalığın beklenen yaşam süresinin yaklaşık iki katına işaret ediyor. Bir hastanın tedaviye başladıktan sonra tümör küçülmesinin %64’e ulaştığı kaydedildi. Washington Post’a konuşan 69 yaşındaki Debbie Orcutt, “Denemeye karar vermiştim; zaten elimde bir şey yoktu” dedi. İlaç denemelerinde önemli bir hızlandırma FDA, Revolution Medicines’in ilacını 2023 Ekim’inde Commissioner’s National Priority Voucher kapsamında hızlı değerlendirme için onayladı. Bu mekanizma, değerlendirme süresini bir yıldan bir aya kadar indirebiliyor. Doğurganlık, tip 1 diyabet, işitme kaybı, körlük, bağımlılık ve nadir kan hastalıklarına yönelik bazı ilaçlar da bu programdan faydalanıyor. ABD Sağlık Bakanlığı sözcüsü Andrew Nixon, süreçlerin bilimsel titizlikten ödün verilmeden hızlandırılacağını belirtti. Kanser araştırmalarında dönüm noktası olarak nitelendirilen Daraxonrasib, RAS mutasyonlarıyla mücadele edebilecek bir hedefe odaklanıyor. Bu genler, hücre büyümesini kontrol eden kilit kapıların açılıp kapanmasına aracılık ediyor; ancak mutasyonlar bu kapıları sürekli açık tutarak hücrelerin kontrolsüz çoğalmasına yol açabiliyor. Revolution Medicines’in kurucularından Prof. Kevan Shokat, 2013’te yol açan sinyal bozukluklarını durduracak yeni bir mekanizmayı geliştirdiğini açıkladı ve bu yaklaşımı farklı proteinlere uyarladı. Şirket CEO’su Mark Goldsmith, “Birçok bilim insanı, yöntemin sağlıklı hücrelere zarar vereceğini düşünüyordu; ama hayvan deneylerinde toksik etkisi gözlenmedi” dedi. Etkileyici ama sınırlı sonuçlar Daraxonrasib, bazı hastalarda yaşam süresini uzatsa da şu an tam bir tedavi olarak kabul edilmiyor. 40 hasta üzerinde yürütülen başka bir çalışmada katılımcıların %95’i yan etki yaşadı, %35’i ise ciddi yan etki bildirdi. Dana-Farber Kanser Enstitüsü’nden Dr. Brian Wolpin, “Bu ilaç pankreas kanseri araştırmalarında bir dönüm noktası olabilir” diyerek tedavinin tümör küçültme ve ağrı hafiflemesi sağladığını ifade etti. En ölümcül kanser türlerinden biri Pankreas kanseri, ABD’de kanser kaynaklı ölümlerin üçüncü nedeni konumunda. Beş yıldan uzun süre yaşayabilen hastaların oranı sadece %13 ve metastaz durumunda bu oran %3’e kadar düşüyor. Pancreatic Cancer Action Network Başkanı Anna Berkenblit, daraxonrasib’in hızlı onay almasını olumlu buldu: “RAS mutasyonlarını hedefleyen bu ilaç, pankreas kanseri tedavisinde gerçek bir sıçrama anlamına geliyor.” Deneysel tedavilerde umut 55 yaşındaki moleküler biyolog Pranati Perati, ilacı 2023’te almaya başladıktan sonra önceki tedavilere yanıt alamamıştı. İlaç, iki yıl boyunca tümörlerin yayılımını durdurdu ve ona ek yaşam süresi kazandırdı. Uzmanlar, FDA’nın hızlandırılmış onay mekanizmasının yeni kanser ilaçlarına daha erken erişim sağlayabileceğini düşünse de bu sürecin bilimsel doğrulama adımlarını zayıflatmaması gerektiği konusunda uyarıda bulunuyor. Washington Post’a göre, bu yaklaşım hastalara umut sunsa da takip eden süreçlerde güvenilirlik sağlayacak kanıtların kritik olduğu savunuluyor.

83 hastanın katılımıyla yürütülen ilk çalışma, metastatik pankreas kanserinde %29’luk bir tümör küçülmesi oranı ve %90’lık bir ilerlemesizleşme gözlemledi. Ortalama sağkalım 15,6 ay olarak belirlendi; bu değer hastalığın öngörülen süresinin yaklaşık iki katına karşılık geliyor. Tedaviye yanıt veren bir hastada tümör küçülmesinin %64’e kadar çıktığı bildirilmiştir. Washington Post’a konuşan 69 yaşındaki Debbie Orcutt, kararını şu sözlerle özetledi: “Denemeye karar verdim; kaybedecek bir şeyim yoktu.” Hızlandırılmış onay çerçevesi FDA, Revolution Medicines’in ilacına “Commissioner’s National Priority Voucher” kapsamında hızlı değerlendirme hakkı tanıdı. Bu mekanizma, süreci 12 ay yerine 1 ay gibi çok daha kısa bir süreye çekebiliyor. Programa dahil ilaçlar arasında doğurganlık, tip 1 diyabet, işitme kaybı, körlük, bağımlılık ve nadir kan hastalıkları bulunan bazı ilaçlar da yer alıyor. Yetkililer, süreçlerin bilimsel titizlikten ödün vermeden hızlandırılacağını vurguluyor. RAS mutasyonlarına dayalı hedefler ile bezenmiş Daraxonrasib, hücrelerdeki “aç-kapa” süreçlerini bozarak büyümeyi engellemeyi amaçlıyor. Kurucularından Kevan Shokat, 2013 yılında başlayan bu araştırmanın, daha sonra farklı proteinlere uygulanabildiğini açıkladı. CEO Mark Goldsmith, hayvanlarda toksik etki görülmediğini belirtti. Elde edilen sonuçlar ise şu an için tek bir tedavi olarak görülmüyor. 40 kişi üzerinde yapılan klinik çalışmada yan etki oranı %95 ve ciddi yan etki oranı %35 olarak rapor edildi. Dr. Brian Wolpin, bu ilacın pankreas kanseri bağlamında bir dönüm noktası olabileceğini ifade etti: tedavi, hastaların ağrılarını hafifletip tümörleri küçültme potansiyeli taşıyor. Pankreas kanseri ve hayatta kalma ABD’de pankreas kanseri, kanser kaynaklı ölümlerde üçüncü sırada yer alıyor. Beş yıldan uzun yaşam süren hasta oranı %13 düzeyinde, metastaz durumunda bu oran %3’e kadar düşüyor. Pancreatic Cancer Action Network Başkanı Anna Berkenblit, hızlı onay alma sürecinin hastalarda umut yarattığını, fakat bu sürecin doğrulanabilir sonuçlar sunması gerektiğini kaydetti. Geleceğe dair umutlar Pranati Perati, 2023’te ilacı kullanmaya başladıktan sonra önceki tedavilere yanıt alamamıştı. İlaç, iki yıl boyunca tümörlerin yayılmasını durdurdu ve bu süreçte ona ek yaşam süresi kazandırdı. FDA’nın hızlandırılmış onay sistemi, yeni kanser ilaçlarına daha erken erişim sunabilirken, bilimsel güvenilirliğin korunması gerektiğini vurgulayan uzmanlar, bu yaklaşımın uzun vadeli etkilere dair kanıtların toplandığı durumlarda en güvenli biçimde uygulanmasını öneriyorlar.