Doğrulamadan paylaşma: Dijital dünyada sessiz tehlike

Akdeniz Üniversitesi’nin kıymetli öğretim üyelerinden Dr. Mustafa Akbayır, günümüzde sosyal medyada yapılan haber paylaşımlarının sınırları aşmaya başladığını ve etik değerlerle bağdaşmadığını vurguladı. Dijital iletişimin hızla yaygınlaşmasıyla birlikte, bireylerin adeta kendi kendine gazeteci gibi hareket ettiği ortamda, doğruluk ve güvenilirlik ilkeleri maalesef ikinci plana itiliyor. Bu durum, toplumda yanlış bilgi ve dezenformasyonun hızla yayılmasına neden olurken, kamuoyunun gerçeklikten uzak, yanıltıcı içeriklerle yönlendirilmesine zemin hazırlıyor. Ayrıca, bu denli hızlı ve geniş kapsamlı paylaşımların hukuki sonuçlar doğurabileceği konusunda uzmanlar uyarıyor.

Sosyal medya platformlarında yapılan paylaşımların etik sınırları zorlamasının ötesinde, hukuki riskleri de beraberinde getirdiğine dikkat çeken hukukçular, kullanıcıların bilinçli hareket etmesi gerektiğine işaret ediyor. Avukat Ozan Gürgöz, özellikle kişisel hakların ihlal edilmesi, yalan ve eksik bilgilerle yapılan paylaşımlar, gizlilik haklarının zedelenmesi ve nefret söylemi içeren içeriklerin ciddi suç unsuru olabileceğine dikkat çekiyor. “Bir haberi ya da görseli paylaşmadan önce içeriğin doğruluğunu teyit etmek ve yasal sınırları göz önünde bulundurmak, hem bireylerin hem de toplumun sağlıklı iletişimi açısından büyük önem taşıyor,” diyor. Ayrıca, paylaşılan içeriklerin sadece sanal değil, gerçek dünyada da ciddi sonuçlar doğurabileceğini vurguluyor. Sosyal medya kullanımında etik kurallara uyum sağlamak ve yasalara dikkat etmek, bireylerin sorumluluk bilincini geliştirmeleri açısından temel unsur haline geliyor. Günümüzde bilgiye ulaşım ve paylaşımın bu denli kolay olması, bireylerin bilinçli ve sorumlu davranışlar sergilemesini zorunlu kılıyor. Toplumsal huzurun korunması, hak ihlallerinin önlenmesi ve doğru bilginin yaygınlaşması için eğitim ve farkındalık çalışmalarının artırılması büyük önem taşıyor.

Sosyal Medya Haberciliği: Etik Sorunlar ve Hukuki Riskler

Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim üyelerinden Dr. Mustafa Akbayır, sosyal medya kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte bireylerin adeta birer gazeteci gibi hareket ettiğini belirterek, bu durumun ciddi sonuçlara yol açabileceğine dikkat çekti. Günümüzde, kullanıcılar tarafından paylaşılan içeriklerin büyük çoğunluğunun herhangi bir doğruluk denetiminden geçmeden kamuoyuna sunulduğunu vurgulayan Akbayır, “Ortaya atılan bir bilgi, kaynağına bakılmaksızın doğru kabul ediliyor ve bu da yanlış bilgilerin hızla yayılmasına neden oluyor,” dedi.

Etik İlkeler Göz Ardı Ediliyor

Akbayır, sosyal medyada yürütülen habercilik faaliyetlerinin çoğunlukla etik kurallardan uzak şekilde gerçekleştiğini ve bunun da toplumsal zararlar doğurduğunu belirtti. “Haberin temelinde doğruluk ve gerçeklik yatar. Ancak sosyal medyada, dikkat çekme arzusu, maddi kazanç hedefi ve etkileşim odaklı yaklaşım bu ilkelerin önüne geçiyor. Olayları aktarırken kişisel mahremiyetin ihlal edilmesi, özellikle kazalara ait görüntülerin filtrelenmeden paylaşılması gibi etik dışı davranışlar yaygınlaşıyor,” diye ekledi.

Medya Okuryazarlığı ve Eğitim Şart

Sosyal medya kullanıcılarının çoğunun bu alanda herhangi bir akademik eğitim almadığını ve bu nedenle habercilik ilkelerini ihlal ettiğini dile getiren Akbayır, medya okuryazarlığı eğitimlerinin önemine vurgu yaptı. “Tarafsızlık, karşı görüşe yer verme, kişisel bilgilerin korunması gibi temel gazetecilik ilkeleri, sosyal medyada sıklıkla çiğneniyor. Bu platformlar doğru kullanıldığında kamu yararına hizmet edebilir; ancak içeriklerin doğruluğu teyit edilmeden yapılan paylaşımlar büyük risk taşır,” dedi. Günümüzde doğruluk kontrolü için pek çok yapay zeka tabanlı uygulama bulunduğunu belirten Akbayır, “İçeriğin güvenilirliğini basit yöntemlerle kontrol edebiliriz. Bilgi filtreleri oluşturmak ve bilinçli paylaşım yapmak şarttır,” şeklinde konuştu.

Hukuki Sorumluluklara Dikkat

Hukuki boyuta değinen Avukat Ozan Gürgöz, sosyal medya paylaşımlarının bireyleri istemeden suç unsuru haline getirebileceğine dikkat çekti. “İzinsiz bir kişinin görüntüsünü almak ya da özel mesajları alenileştirmek, kişisel gizlilik haklarının ihlal edilmesi anlamına gelir ve bu durum hem Türk Ceza Kanunu kapsamında suç teşkil eder hem de tazminat davalarına neden olabilir,” diyerek uyarıda bulundu. Gürgöz, sosyal medyanın güçlü bir iletişim aracı olduğunu, ancak bilinçsiz kullanımın kişiyi mağdur konumundan sanık durumuna götürebileceğini ifade etti.

Doğru Yollarla Hak Aranmalı

Herhangi bir adaletsizlik veya sorun karşısında doğrudan sosyal medyaya başvurmak yerine, resmi kanallar aracılığıyla çözüm aramanın daha doğru olacağını vurgulayan Gürgöz, “Bir haksızlıkla karşılaştığınızda ilgili belediyeye, CİMER’e ya da savcılığa başvurmanız gerekir. Aksi takdirde, özel hayatın gizliliğinin ihlali, iftira veya hakaret gibi suçlamalarla karşılaşabilirsiniz,” dedi.

Çocuklar ve Sosyal Medya Eğitimi

Özellikle gençlerin ve hatta ortaokul çağındaki çocukların dahi sosyal medya platformlarında ifşa kültürünü benimsediğine dikkat çeken Gürgöz, bu konuda ailelerin bilinçli olması gerektiğine işaret etti. “Çocuklara küçük yaşlardan itibaren sosyal medya etiği ve dijital sorumluluk konusunda eğitim verilmesi şart. Aksi takdirde, ileride hukuki sorunlarla karşılaşmaları kaçınılmaz olur,” diyerek sözlerini sonlandırdı.