Şırnak’ta Yetişen Bitkilerin Alzheimer ve Diyabete Etkisi Belirlendi

Şırnak Üniversitesi’nde (ŞÜ) gerçekleştirilen kapsamlı bilimsel araştırma, bölgenin geleneksel halk bilgeliğine dayanan bitki türlerinin sağlık alanında potansiyel faydalarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu araştırmada, kentte halk arasında “soryaz” ve “guriz” isimleriyle bilinen iki doğal bitki üzerinde yoğunlaşılarak, Alzheimer, göz tansiyonu ve diyabet gibi kronik hastalıkların tedavisinde kullanılabilirliği incelenmiştir.

Üniversitenin Bilimsel Araştırma Proje Koordinatörlüğü desteğiyle yürütülen çalışmalar, bölgenin zengin bitki florasına yeni bir bilimsel bakış açısı kazandırmayı hedeflemektedir. Dr. Öğretim Üyesi Veysel Tahiroğlu liderliğinde gerçekleştirilen bu proje, bölgedeki halkın günlük yaşamında yer alan ve sofralarda yemeklik olarak kullanılan “guriz” ve “soryaz” bitkilerinin laboratuvar ortamında detaylı analizlerini içermektedir. Ayrıca, Atatürk, Dicle ve Siirt Üniversiteleri de projeye destek sağlayarak, bu doğal kaynakların sağlık alanında kullanılabilirliğini bilimsel temellere dayandırmayı amaçlamışlardır.

Araştırmanın Detayları ve Bulguları

Veysel Tahiroğlu, yaptığı açıklamada, çalışmaların geçen yıldan itibaren başladığını ve bu yıl sonunda önemli sonuçlara ulaşıldığını belirtti. Tahiroğlu şunları ifade etti: “Alzheimer, diyabet ve göz tansiyonu hastalıklarının dünya genelinde yaklaşık 400 milyon kişiyi etkilediğini ve bu hastalıkların her geçen gün artış gösterdiğini görmekteyiz. Bu nedenle, çalışmalarımızda modern ilaç geliştirme teknikleri olan enzim inhibisyonunu kullanarak, bu üç hastalığa karşı etkili potansiyel bileşenleri araştırıyoruz.”

Yapılan analizler sonucunda, incelenen iki bitkinin, özellikle enzim inhibisyonu çalışmalarında çok yüksek aktivite gösterdiği tespit edilmiştir. Bu bitkilerden biri, halk arasında “soryaz” olarak bilinen ve Latince ismi Allium kharputense olan, özellikle Harput bölgesine özgü bir soğan türüdür. Türkiye’de yaklaşık 241 farklı türü bulunan ve bunların %40’ının endemik olan bu bitkinin, bölgedeki halk tarafından geleneksel olarak kullanıldığı bilinmektedir. Diğer bitki ise, halk arasında “guriz” olarak adlandırılan, bilimsel adı Anchusa azurea olan ve genellikle “sığır dili” veya “sığır kuyruğu” olarak bilinen bir bitkidir. Araştırma sonucunda, bu iki bitkinin de laboratuvar ortamında yüksek derecede etkili olduğu ve hastalıkların tedavisinde umut vadettiği ortaya konmuştur.

Geleceğe Yönelik Planlar ve Çalışmalar

Veysel Tahiroğlu, ilerleyen dönemlerde bu çalışmaların devam edeceğini ve özellikle bu iki bitkinin potansiyel uygulamalarını genişletmeyi hedeflediklerini belirtti. Ayrıca, bitkilerin şampuan ve sabun gibi kozmetik ürünlere dönüştürülmesi projeleri üzerinde de çalışmalara başlanmıştır. Tahiroğlu, şunları kaydetti: “Şu anki çalışmalarımızda bu bitkilerin insan üzerindeki etkilerini henüz tam anlamıyla araştırmadık. Ancak, enzim inhibisyonu gibi modern tekniklerle gösterdiğimiz yüksek aktivite, ilerleyen aşamalarda hayvan deneyleri ve klinik çalışmalarla desteklenecek. Bu çalışmalar sayesinde, kanser hücreleri ve diğer ciddi hastalıklar üzerinde de olumlu etkilerinin olup olmadığını araştıracağız.”

Son olarak, araştırmacı, bitkilerin insan sağlığı üzerindeki potansiyel faydalarını ortaya çıkarmanın yanı sıra, bölge ekonomisine de katkı sağlayabileceğine inandıklarını ifade etti. Bu çalışmaların, geleneksel bilgiyle modern tıbbın birleştiği yeni bir dönemi müjdeliyor olduğunu sözlerine ekledi.