Orman Ekosistemleri Tehdit Altında: Dr. Ufuk Özkan Uyarıyor

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Ufuk Özkan, Türkiye’nin orman ekosistemlerinin karşı karşıya olduğu ciddi tehditler hakkında önemli uyarılarda bulundu. Sıcaklık artışı, kuraklık ve insan faaliyetlerinin yoğun etkisiyle ormanlarımızın ekolojik dengesinin büyük ölçüde bozulduğunu vurgulayan Dr. Özkan, mevcut durumu “kritik bir eşikte” olarak tanımladı. Uzmanlar, iklim değişikliğinin ormanlar üzerindeki olumsuz etkilerinin derinleştiğine dikkat çekiyor.

Türkiye genelinde yapılan uzun dönem iklim verileri analizleri, maksimum sıcaklıklarda 3,2 santigrat derece artış ve ortalama sıcaklıklarda yüzde 15’lik yükseliş olduğunu ortaya koyuyor. Aynı zamanda, yağışlarda en az %30 azalma yaşanması, su kaynaklarının ve ormanların stres seviyesini artıran önemli bir göstergedir. Dr. Özkan, bu değişimlerin sadece iklimsel değil, aynı zamanda ekosistemlerin bütünlüğü ve sürdürülebilirliği açısından ciddi tehditler içerdiğine işaret ediyor. “Tedbirler alınmazsa, ormanlarımızın dayanıklılığı daha da azalacak ve ekosistem hizmetleri ciddi şekilde zarar görecektir,” diyor.

Yangınlar ve Çoklu Afet Krizi

Son yıllarda yaşanan büyük orman yangınlarının ardından, Türkiye’de orman yangınlarına bakış açısında köklü bir değişiklik yaşandı. Dr. Özkan, “Artık orman yangınları sadece bir çevre felaketi değil; su temini, biyolojik çeşitlilik, gıda güvenliği ve insan yaşamını tehdit eden çok yönlü bir afet krizidir,” diyerek, yangınların ekosistemdeki yıkıcı etkilerini vurguladı.

Ormanlar, sadece ağaçlardan ibaret değildir; aynı zamanda toprak koruma, mikroklima düzenleme, biyolojik çeşitlilik sağlama ve karbon yutağı gibi hayati ekosistem hizmetlerini gerçekleştirir. Yangın sonrası bu hizmetlerin büyük bölümü yok olur ve ormanın kendini yenileme süreci, bölgeye bağlı olarak yıllar alabilir. Bu nedenle, yangınların önüne geçmek ve ekosistemleri korumak adına alınacak önlemler hayati önem taşımaktadır.

Yanlış Ekolojik Çözümler ve Meyve Ağaçları Desteği

Yangın riski gerekçesiyle, özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde, iğne yapraklı türlerin yerine zeytin, incir gibi meyve ağaçlarının dikilmesine yönelik öneriler tartışılıyor. Ancak, Dr. Özkan bu yaklaşımın ekolojik riskler taşıdığını belirtiyor. “Bölgedeki binlerce yıllık ekolojik denge, çam ve diğer iğne yapraklı ağaçların baskın hale gelmesine neden olmuştur. Bu türlerin yerine tarımsal amaçlı meyve ağaçları dikmek, orman ekosisteminin fonksiyonlarını yerine getirmeyecek ve ekosistemde ciddi bozulmalara yol açacaktır,” diye uyarıyor.

Zeytinlikler, ormanların yerine geçebilecek doğal ekosistemler değildir ve ormanın sunduğu bütünsel hizmetleri karşılamaktan uzaktır. Bu nedenle, ekosistem bütünlüğünü korumak adına, doğal orman yapısına zarar vermeden alınacak önlemler ve sürdürülebilir yönetim politikaları büyük önem taşıyor.

Yangınlar ve Artan Riskler

İklim değişikliğinin etkisiyle, orman yangınları artık sadece yaz aylarına özgü bir tehdit olmaktan çıktı; yıl boyunca devam eden ve sürekli risk haline gelen bir sorun haline geldi. Dr. Özkan, “Yılın her döneminde risk yönetimi ve mücadele çalışmaları yapmalıyız. Bu, sadece hava durumuna bağlı değil, aynı zamanda bütünsel bir risk yönetimi yaklaşımı gerektiriyor,” diyerek, toplumun ve yetkililerin bu konuda daha fazla bilinçlenmesi gerektiğine vurgu yaptı.

Vatandaşlar, kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşları, birlikte hareket ederek, yangın riskine karşı önleyici tedbirler almalı ve ormanlara zarar verme potansiyeli taşıyan davranışlardan kaçınmalıdır. Olası afetlerin önlenmesi için risk analizi ve planlamanın önemi büyüktür. “Riskleri azaltmak, afetlerle yüzleşmekten çok daha az maliyetlidir,” diyen uzmanlar, bu yaklaşımın hem doğayı hem de toplumları koruyacağını belirtiyorlar.