Ali Sami Yen, Ölümünün 74. Yılında Anılıyor

Türk spor tarihinin en önemli ve saygıdeğer isimlerinden biri olan Ali Sami Yen, 20 Mayıs 1886 tarihinde İstanbul’da doğmuş ve ülkemizin spor kültürüne yön veren pek çok önemli adım atmıştır. Türk futbolunun temel taşlarından biri sayılan Galatasaray Kulübü’nün kurucusu ve ilk başkanı olarak, sporun gelişimine büyük katkılarda bulunmuştur. Aynı zamanda dilbilimci ve yazar Şemsettin Sami’nin ikinci oğlu olan Yen, çocukluk ve gençlik yıllarını disiplinli ve öğrenmeye açık bir şekilde geçirmiştir. İlk eğitim hayatını ailesinden alan Yen, daha sonra İstanbul’daki prestijli Galatasaray Lisesi’nde eğitimine devam etmiş ve burada spor ve edebiyatla iç içe bir ortamda yetişmiştir.

Genç yaşta spor ve özellikle futbol tutkusunu keşfeden Yen, arkadaşlarıyla birlikte 1905 yılında, lise sınıf arkadaşlarıyla beraber, Türkiye’nin ilk futbol kulüplerinden biri olan Galatasaray Kulübü’nü kurmuştur. Bu önemli girişim, Türk spor tarihinin dönüm noktalarından biri olmuştur. Kulübün kuruluş amacı, sadece sportif başarılar elde etmek değil, aynı zamanda ulusal bir kimlik ve gurur kaynağı olmaktır. Ali Sami Yen ve arkadaşlarının bu kararı, Türkiye’de sporun ve özellikle futbolun yaygınlaşmasında öncü olmuştur. Kulübün kurucu ve ilk başkanı olarak, Yen’in vizyonu ve liderliği, kulübün kısa sürede büyük bir başarı elde etmesine ve Türk sporunun gelişmesine zemin hazırlamıştır.

Ali Sami Yen’in Spor ve Kulüp Yönetimi Kariyeri

Ali Sami Yen, Galatasaray’da gösterdiği üstün performans ve liderliğiyle kısa sürede kulübün temel taşlarından biri olmuştur. Orta saha oyuncusu olarak zarif hareketleri ve güçlü driplingleriyle tanınıyor, takımın vazgeçilmez isimlerinden biri haline gelmiştir. 1907 yılında, Kadıköy takımıyla oynanan ve 3-0 kazanılan maçta ayağını kırması, onun futboldaki en büyük zorluklarından biri olmuştur. Bu sakatlık, uzun süre tedavi gören Yen’in sahalara veda etmesine neden olmuştur. Futbol kariyerini noktaladıktan sonra ise, kulüp yönetiminde aktif rol almaya devam etmiş ve toplamda 14 yıl Galatasaray Kulübü’nün başkanlığını yürütmüştür.

Ali Sami Yen, 1905’ten 1918’e kadar aralıksız olarak 13 yıl boyunca, ardından 1925’te bir yıl daha kulüp başkanlığı yapmıştır. Bu dönemlerde, Osmanlı İmparatorluğu’nun zor zamanlarından geçildiği ve Birinci Dünya Savaşı’nın yaşandığı dönemlerde, kulübü başarıyla yöneterek Türk sporunun temelini atmıştır. Ayrıca, kulüp faaliyetleri ve sporun gelişimi adına birçok önemli projeye imza atmıştır. Bu süreçte, sporun sadece futbolla sınırlı kalmaması gerektiğini benimseyerek farklı branşların da gelişmesine öncülük etmiştir.

Uluslararası ve Resmi Görevler

Ali Sami Yen, milli sporcu kimliğiyle de öne çıkmış ve Türkiye’nin ilk teknik direktörü olarak tarihe geçmiştir. Türkiye, FIFA’ya üye olduktan sonra, Yen döneminde ilk resmi milli maçını 26 Ekim 1923’te İstanbul’daki Taksim Stadı’nda Romanya’ya karşı oynamıştır. Bu maç, 2-2 beraberlikle sonuçlanmış ve Türk futbol tarihinin önemli kilometre taşlarından biri olmuştur.

1922 yılında kurulan ve ülkemizde ilk spor teşkilatı olan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı (TİCİ) başkanlığına getirilen Yen, bu görevi sırasında çeşitli spor federasyonlarının kurulmasına öncülük etmiş ve spor yönetmeliklerini yabancı dillerden Türkçeye çevirerek uygulamaya koymuştur. Ayrıca, TMOK’un (Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi) kuruluş sürecinde de aktif rol almış ve 1924 Paris Olimpiyatları’na katılacak olan kafilenin başında yer almıştır. Bu organizasyonlar, Türkiye’nin spor alanındaki kurumsallaşma sürecinin temel taşlarını oluşturmaktadır.

Spor Müzesi ve Yazdığı Kitaplar

Ali Sami Yen, Türkiye’de ilk spor müzesini kurmuş ve spor tarihine önemli bir katkı sağlamıştır. 1915 yılında Kalamış’taki kulüp lokalinde başlatılan müzesi, zamanla Galatasaray Lisesi’ne taşınmış ve ülkemizde ilk resmi spor müzesi olma özelliği kazanmıştır. Bu müzede, sporla ilgili çeşitli tarihi objeler ve belgeler sergilenmektedir.

Ayrıca, futbolun teknik ve bilimsel kurallarını içeren ilk Türkçe futbol kitabını yazmış ve 1927 yılında yayımlanmıştır. “Futbol Kitabı” adlı bu eser, Türkiye’de futbol alanında yazılan ilk kitap olma özelliğine sahiptir ve spor bilimleri ile futbolun gelişmesine katkıda bulunmuştur.

Vefatı ve Mirası

Ali Sami Yen, 29 Temmuz 1951 tarihinde, 65 yaşında hayata gözlerini yummuş ve naaşı Feriköy Mezarlığı’na defnedilmiştir. Türk spor tarihine kazandırdığı değerler ve yaptığı çalışmalarla, onun mirası günümüzde de yaşatılmaktadır. Galatasaray Kulübü, uzun yıllar maçlarını oynadığı ve 2011 yılında yıkılan Mecidiyeköy’deki stadına, onun adını vermiştir. Günümüzde ise, sarı-kırmızılıların maçlarını yaptığı Nef Stadı, Ali Sami Yen Spor Kompleksi’nin içinde yer almaktadır. Bu sayede, onun ismi ve anısı sporun ve sporcuların hafızasında yaşatılmaya devam etmektedir.