Google, Kahramanmaraş depremlerinde erken uyarı sisteminin hatalarını açıkladı

6 Şubat 2023’te gerçekleşen Kahramanmaraş depremleri sırasında, Google tarafından geliştirilen erken uyarı sisteminin beklenen performansı gösterememesi büyük bir şaşkınlık ve endişe yarattı. Sistem, depremin merkez üssüne yakın bölgelerde yaşayan milyonlarca insana önceden uyarı göndermesi gereken noktada, ne yazık ki, yalnızca birkaç yüz kişiye ulaşabildi. Bu durum, sistemin ne kadar kritik bir ihtiyaç olan deprem erken uyarı altyapısında yetersiz kaldığını ortaya koydu. Google, bu hataların nedenlerini detaylı bir şekilde araştırmakta ve sistemlerini geliştirmeye devam ettiğini belirtse de, bu süreçte yaşanan gecikmeler ve hatalar, insanların hayatını doğrudan etkiledi ve güven kaybına neden oldu.

Deprem sırasında telefonlara gönderilmesi gereken en ciddi uyarı olan “Harekete Geç” uyarısı, yalnızca 469 telefon tarafından alındı. Daha hafif sarsıntılar için ise, insanların uyku modunu devre dışı bırakmadan gönderilen “Dikkatli Ol” uyarısı, yaklaşık 500 bin civarında cihazda gözlemlendi. Bu rakamlar, sistemin ne kadar sınırlı bir şekilde çalıştığını ve gerçek zamanlı müdahale için yetersiz kaldığını gösteriyor. Ayrıca, depremin büyüklüğünün yanlış hesaplanması, uyarıların etkinliğini ciddi şekilde zedeledi. Google sözcüsü, “Her depremde öğrendiklerimizle bu sistemi geliştirmeye devam ediyoruz” diyerek, sorunun farkında olduklarını ve çözüm sürecinde olduklarını ifade etti.

Sistemin Çalışma Prensibi ve Zorluklar

Google’ın Android Deprem Erken Uyarı Sistemi, milyonlarca akıllı telefonun sensörleri sayesinde, sarsıntıların ilk belirtilerini tespit ederek, depremin merkez üssünden uzak bölgelere ulaşmadan önce kullanıcılarına bildirim gönderebiliyor. Bu teknoloji, depremin yaygınlığı ve hızını analiz ederek, en ciddi uyarı seviyesini kullanıcılara iletmeyi amaçlıyor. Sistem, özellikle depremin büyüklüğü ve süresine göre farklı uyarı türleri kullanıyor; büyük çaplı depremler için “Harekete Geç” uyarısı, telefonların uyku modunu devre dışı bırakıp, yüksek sesle alarm çalmasını sağlarken, hafif sarsıntılar için ise “Dikkatli Ol” uyarısı gönderiliyor. Ancak, bu sistemin en büyük zorluklarından biri, algoritmaların büyük depremleri ve sarsıntıların büyüklüğünü doğru tespit edememesi oldu.

Depremin Büyüklüğündeki Yanlışlık ve Sonuçları

Google araştırmacıları, depremin büyüklüğünü 4,5-4,9 arasında tahmin etti, fakat gerçek büyüklük 7,8 olarak kayıtlara geçti. Bu büyük fark, sistemin uyarıların etkinliği ve doğruluğu üzerinde ciddi bir olumsuz etki yarattı. Sonuç olarak, sadece 8.158 cihaz “Harekete Geç” uyarısı alırken, yaklaşık 4 milyon cihazda daha düşük seviyedeki “Dikkatli Ol” uyarısı ile karşılaşıldı. Bu yanlışlıklar, binlerce kişinin hayatını tehlikeye atabilecek seviyedeydi ve uyarıların zamanında ulaşmaması, can kayıplarını artırdı. ABD’de mühendislik alanında uzmanlaşmış Colorado School of Mines Üniversitesi’nden Elizabeth Reddy, bu hataların iki yıl gibi uzun bir sürede fark edilmesini eleştirerek, “Bu kadar büyük bir gecikme, insanların hayatlarını kaybetmesiyle sonuçlanabilir” dedi.

Google, sistemlerin büyük depremler için otomatik ayarlarının yapılmasının büyük bir zorluk olduğunu savunuyor ve bu teknolojinin ulusal uyarı altyapısının yerini alamayacağını belirtiyor. Ancak, bazı bilim insanları ve uzmanlar, henüz yeterince test edilmemiş bu teknolojilere fazla güvenmenin tehlikelerine dikkat çekiyor. BBC ve diğer kurumlar, bu teknolojinin performansını ve şeffaflığını sorgulamaya devam ederken, deprem sonrası alınan önlemler ve sistemin geliştirilmesi için çalışmalar sürüyor.