Ağrı’nın Serin Yaylalarında Göçer Yaşamı ve Gelenekler

Ağrı’nın serin ve yemyeşil yaylalarında, geleneksel göçer aileler uzun yıllardan beri sürdürdükleri hayvancılık yaşamını devam ettiriyor. Bu aileler, yüksek rakımlı otlaklarda hem hayvanlarını otlatıyor hem de kışa hazırlık amacıyla süt ürünleri üretimiyle uğraşıyor. Doğayla iç içe, zorluklara rağmen sürdürülen bu yaşam biçimi, emeğin ve dayanışmanın en güzel örneklerini sergiliyor.

Göçer aileler, özellikle Tatvan’dan gelenler, sezona yaylalarda başlamadan önce büyük bir hazırlık yapıyor. Birkaç ay boyunca yüzlerce küçükbaş hayvanlarını yüksek yaylalarda besleyerek, hem hayvancılığı sürdürüyor hem de mevsimsel göç olgusunu yaşatıyorlar. Bu süreçte kadınlar ve erkekler arasında belirgin bir iş bölümü bulunuyor: Erkekler, sabah ve akşam saatlerinde saatler süren sağım işlemini gerçekleştirirken, kadınlar ise sütü kaynatarak peynir ve tereyağı yapımına yöneliyor. Çocuklar da ailelerin yoğun temposuna eşlik ederek bu geleneksel yaşamın bir parçası oluyorlar.

Günde Dört Saat Sağım ve Gece Hayvan Nöbetleri

“Bir günümüz 4 saat sağım, gece ise hayvan nöbetiyle geçiyor”

Göçerlerden Adnan Ok, yaklaşık 1,5 ay önce yaylaya ulaşarak sezon boyunca burada kalacaklarını belirtiyor. Her yıl olduğu gibi bu yıl da, sürüsünü alıp yaylalara çıkan Ok, yaşamın zorluklarını şu sözlerle anlatıyor:

• Sabah ve akşam olmak üzere günde iki kez sağım yapıyoruz.
• Bu işlemler toplamda yaklaşık dört saatimizi alıyor.
• Hayvanları otlatmak ve su ihtiyaçlarını karşılamak için derelere iniyoruz.
• Gece hava soğuk olsa da, alışmış durumdayız ve göçerlik yaşamı kolay değil.

Hayvan Bakımı ve Günlük Çalışmalar

“Hayvanlarla iç içe bir hayat, ama zorluğu çok”

15 yıldır göçerliği sürdüren ve çobanlık yapan Mehmet Reşit Türk, hayvanların otlatma ve bakımı konusunda sabır ve dayanıklılık gerektiğine dikkat çekiyor. Türk, şunları söylüyor:

• Hayvanlar gece dışarıda kalıyor, ben de onların yanında uyuyorum.
• Sabah olduğunda, hayvanları tekrar sağım alanına getiriyorum.
• Otlamaları ve sağlık durumları bizim sorumluluğumuzda; iyi beslenmeleri, süt verimi açısından çok önemli.

Yaz sonunda göçer aileler, hazırladıkları peynir, tereyağı ve diğer ürünlerle memleketlerine dönecekler. Ancak, bu zorlu yaşam döngüsü, her gün aynı disiplinle devam edecek: Güne, koyun sağımıyla başlamak, gece hayvanlarla iç içe olmak ve gün boyunca doğayla bütünleşmiş yaşantılarını sürdürmek…