Anayasa Mahkemesi’nin Hakaret Suçuna İlişkin Yasal Düzenlemeler Hakkında Kararı

Yüksek Mahkeme’nin Yasal Düzenlemeye İlişkin Değerlendirmeleri

Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi, bu suçla ilgili yasal düzenlemenin öncesinde açılan soruşturma ve kovuşturmalarda önödeme uygulamasını kaldırarak, bu dosyaların doğrudan uzlaştırma kapsamında sonuçlandırılmasına imkan tanıyan düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğunu tespit etti.

Resmi Gazete’de yayımlanan kararda, bazı mahkemeler ile CHP’nin, 2024 tarihli ve 7531 sayılı Kanun’da yer alan hakaret suçunu ilgilendiren hükümler hakkında yaptığı başvurular değerlendirilmiştir. Başvurularda, mağdurun muhatap alındığı sesli, yazılı veya görüntülü iletiyle işlenen hakaret suçunun bazı nitelikli halleri ile basit halinin ve kamu görevlisine karşı işlenmesi durumunun önödeme kapsamı dışında bırakılması eleştirilmiştir.

Mahkemenin Karar ve Gerekçeleri

Yüksek Mahkeme, hakaret suçunun belli unsurlarının önödeme kapsamında olmamasının, benzer hukuki durumdaki kişilere farklı muamele oluşturduğuna kanaat getirerek, düzenlemenin iptal edilmesine karar verdi. Ayrıca, iptal hükmünün yürürlüğe girmesi için 9 aylık bir süre belirledi.

AYM’nin kararında, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 75. maddesinde önödemenin detaylandırıldığı ve bu uygulamanın, suç şüphesi bulunan failin yargılamasından vazgeçip, doğrudan parasal yaptırım uygulanması şeklinde tanımlandığı ifade edilmiştir.

Farklı Muamele ve Anayasa’ya Aykırılık

İptali istenen düzenlemede, mağduru muhatap alan iletiyle hakaret suçu işleyen fail ile, doğrudan gıyapta veya huzurda işleyen fail arasındaki önödeme uygulamasında nesnel ve makul bir temel bulunmadığı vurgulanmıştır. Bu durumun, Anayasa’nın eşitlik ilkesine ve hukuki güvenlik ilkelerine aykırı olduğu belirtilmiştir.

Dosyaların Uzlaştırma Kapsamına Alınması ve Sonuçlar

Hakaret suçuyla ilgili, 7531 sayılı kanundan önce soruşturma ve kovuşturma aşamasına geçilmiş dosyaların, önödeme hükümlerinden muaf tutulup, doğrudan uzlaştırma kapsamına alınması da yüksek mahkeme tarafından Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edilmiştir.

Mahkeme, bir suçta önödeme hükümlerinin uygulanmasının, uzlaştırma hükümleriyle kıyaslandığında fail lehine avantaj sağladığını belirterek, “Ceza yargılamasında, lehe olan kanunun uygulanması, Anayasa’nın 38. maddesinde düzenlenen suç ve cezada kanunilik ilkesi ile uyumludur” değerlendirmesinde bulunmuştur.

İptali istenen yasal düzenlemenin, suç ve cezada kanunilik ilkesiyle bağdaşmadığı, özellikle önödeme hükümlerinin, soruşturma ve kovuşturma aşamasına geçilmiş dosyalarda uygulanmamasını öngörmesi nedeniyle eleştirilmiş ve bu durumun hukuka aykırı olduğu vurgulanmıştır.