Dünya Sağlık Örgütü’nden İsrail-Hamas Ateşkesine İlişkin Önemli Açıklama

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, İsrail ile Hamas arasında sağlanan ateşkesin kalıcı ve sürdürülebilir olmasını umut ettiklerini belirtti. Ghebreyesus, 19 Ocak’ta başlayan ve uluslararası toplumun dikkatle takip ettiği bu mutabakatın, bölgedeki barış ve istikrarın tesisi açısından kritik bir adım olduğunu vurguladı.

DSÖ’nün 156. Yönetim Kurulu Toplantısı’nda yaptığı konuşmada Ghebreyesus, bölgedeki sağlık krizlerine ve insani yardım çalışmalarına değindi. Ayrıca, küresel ölçekte bulaşıcı olmayan hastalıkların ölüm nedenleri arasında ön sıralarda yer aldığını belirterek, bu hastalıkların kalp hastalıkları, diyabet, kanser ve kronik solunum yolu hastalıklarının toplamda ilk 10 ölüm nedeni arasında olduğunu vurguladı.

Ghebreyesus, temel önceliklerinden biri olan bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesine ilişkin çalışmaların önemine dikkat çekerek, sağlık hizmetlerine erişimde yaşanan eşitsizliklerin giderilmesi gerektiğini dile getirdi. Dünya nüfusunun yaklaşık yarısının temel sağlık hizmetlerine ulaşamadığını ve 2 milyar insanın sağlık bakımını kendi maddi kaynaklarıyla karşılamak zorunda kalması nedeniyle ciddi finansal zorluklar yaşadığını belirtti.

Uluslararası toplumun dikkatini çeken diğer önemli konu ise, Ağustos 2024’te Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC) ve Afrika genelinde ortaya çıkan M çiçeği (Mpox) salgınları oldu. Ghebreyesus, bu salgınlar nedeniyle uluslararası acil durum ilan edildiğini hatırlatarak, KDC’de vaka sayısında stabilite sağlanmasına rağmen, güvenlik sorunlarının hastaların tedavi merkezlerinden uzaklaşmasına ve bulaşma risklerinin artmasına neden olduğunu ifade etti.

DSÖ’nün farklı ülkelerde yaptığı müdahalelere de değinen Ghebreyesus, özellikle KDC’ye toplamda 1.5 milyon doz Mpox aşısı ulaştırıldığını ve yakın zamanda bu sayının 1.7 milyona çıkarılacağını açıkladı. Ayrıca, yaklaşık 500 bin doz aşının şu anda bölgeye sevk edildiğini belirtti.

Gazze ve Diğer Bölgelerdeki Sağlık Durumu

Ghebreyesus, DSÖ’nün geçen yıl çatışmaların devam ettiği Gazze, Sudan, Lübnan, Haiti ve Ukrayna gibi bölgelerde en yoğun insani yardım faaliyetlerini yürüttüğünü vurguladı. Özellikle Gazze’de 19 Ocak’ta yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasını memnuniyetle karşıladıklarını dile getirerek, bölgedeki sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliği ve ihtiyaçların karşılanması konusunda ciddi çalışmalar yaptıklarını açıkladı.

Gazze’ye bu süreçte toplam 63 tır tıbbi malzeme gönderildiğine dikkat çeken Ghebreyesus, önümüzdeki günlerde bölgeye 30 kamyon daha tıbbi yardım ulaşmasının planlandığını belirtti. Ayrıca, bölgedeki sağlık altyapısının güçlendirilmesi ve hastaların bölgede ve dışında daha kaliteli sağlık hizmeti alabilmesi amacıyla çalışmaların sürdüğünü ifade etti.

Ghebreyesus, Sudan ve Ukrayna’daki çatışmaların sona erdirilmesi konusunda da umutlu olduklarını belirterek, Sudan’da yaklaşık 32 bin kişinin yaşamını yitirdiğini, milyonlarca insanın yerinden edildiğini ve 20 milyon kişinin insani yardıma ihtiyaç duyduğunu vurguladı. Özellikle, çatışmaların sağlık alanında yarattığı tahribata dikkat çekerek, tüm tarafların uluslararası hukuka uygun hareket etmesi gerektiğini hatırlattı.

Sağlık Hizmetlerine Yönelik Saldırılar ve İnsan Hakları İhlalleri

Ghebreyesus, geçtiğimiz yıl boyunca dünya genelinde 15 ülke ve bölgede toplamda 1500’den fazla sağlık kurumuna ve sağlık çalışanına yönelik saldırıların kayda geçtiğini belirtti. Bu saldırıların sonucunda 932 sivilin hayatını kaybettiğini ve 1767 kişinin yaralandığını ifade etti.

Uluslararası hukuka aykırı bu saldırıların ciddi ihlaller olduğunu ve faillerin neredeyse hiç sorumlu tutulmadığını söyleyen Ghebreyesus, bu durumun uluslararası toplumun ortak sorumluluğu olduğunu vurguladı. Sağlık hizmetlerine yönelik bu saldırıların, bölgesel istikrar ve insani yardım çalışmalarını olumsuz etkilediğine dikkat çekti.