Çocuk Sağlığı ve Yoksunluk Durumu Modülü 2024 Raporu

Giriş ve Uygulama Amacı

2024 yılında, Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması kapsamında özel olarak tasarlanmış olan “Çocuk Sağlığı ve Yoksunluk Modülü”, ülkemizdeki 15 yaş ve altındaki çocukların sağlık durumu ve yaşam koşullarını detaylı biçimde ortaya koymayı amaçlayan önemli bir çalışma olmuştur. Bu modül, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ile aynı zamanda uygulanmış olup, çocukların günlük yaşamlarını ve sağlıklarını etkileyen faktörleri kapsamlı şekilde analiz etme olanağı sunmuştur.

Genel Sağlık Durumu ve Yaş Gruplarına Göre Analiz

Çocukların genel sağlık durumu incelendiğinde, %94,5 oranında çocukların “İyi veya Çok İyi” sağlık seviyesinde olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra, %4,6’lık bir kesim “Orta” düzeyde sağlık durumu bildirirken, yalnızca %0,9’luk bir oran “Kötü veya Çok Kötü” kategorisinde yer almaktadır. Bu oranlar, çocuklar arasında genel anlamda sağlık durumunun oldukça iyi olduğunu göstermektedir.

Sağlık durumu yaş gruplarına göre incelendiğinde, 0-5 yaş grubu çocukların %95,1’inin, 6-11 yaş grubunun %94,7’sinin ve 12-15 yaş grubunun ise %93,5’inin “İyi veya Çok İyi” durumda olduğu belirlenmiştir. En küçük yaş grubundaki çocukların sağlık durumu, diğer yaş gruplarına kıyasla biraz daha yüksek seviyededir. Ayrıca, bu yaş grubunun %0,7’si, 6-11 yaş grubunun %0,9’u ve 12-15 yaş grubunun %1,0’ı “Kötü veya Çok Kötü” sağlık durumuna sahiptir.

Sağlık Durumu ve Günlük Faaliyetler

Sağlık durumu “Kötü veya Çok Kötü” olan çocukların %53,7’sinin son altı ay içerisinde yaşanan sağlık problemleri nedeniyle günlük yaşam aktiviteleri ciddi şekilde sınırlandırılmıştır. Bu çocukların %40,9’u ise faaliyetlerini kısıtlayan başka sağlık sorunlarıyla karşılaşmıştır. Sadece %5,4’ü ise herhangi bir sınırlandırma yaşamamaktadır. Bu veriler, sağlık sorunlarının çocukların günlük yaşam kalitesi üzerindeki önemli etkisini ortaya koymaktadır.

Çocukların Maddi Yetersizlik ve Giyim Durumu

Hane halklarının yaklaşık %9,2’sinde, maddi yetersizlikler nedeniyle çocuklar yeni kıyafetlere sahip olamamaktadır. Anket sonuçlarına göre, 15 yaş ve altındaki tüm çocukların, yeni giysilere ulaşabilen hanehalkı oranı %88,6’dır. Maddi nedenlerle yeni kıyafet alamayan çocukların oranı ise %9,2 olup, diğer nedenler nedeniyle kıyafet temin edemeyenlerin oranı %2,2 seviyesindedir.

Beslenme Alışkanlıkları ve Günlük Meyve Tüketimi

Çocukların sağlıklı gelişimi açısından önemli olan günlük meyve ve sebze tüketimi, hanehalklarının %86,7’sinde en az bir kez taze meyve ve sebze tüketildiğini göstermektedir. Maddi yetersizlikler sebebiyle çocuklar, günlük en az bir kez taze meyve ve sebze tüketemeyen hanehalklarının oranı %10 iken, diğer nedenler nedeniyle bu oran %3,3’e ulaşmaktadır. Bu veriler, ekonomik koşulların çocukların beslenme alışkanlıkları üzerindeki etkisini ortaya koymaktadır.

Tatil ve Sosyal Aktiviteler

Çocukların evden uzak bir haftalık tatil yapabilme imkanı, hane halklarının %51,2’sinde mevcuttur. Maddi yetersizlikler nedeniyle bu fırsatı kullanamayanların oranı %22,2 olup, diğer nedenlerle tatil imkanından mahrum kalanların oranı %26,6’dır. Bu durum, çocukların sosyal ve dinlenme ihtiyaçlarının karşılanmasında ekonomik faktörlerin önemli rol oynadığını göstermektedir.

Eğitim ve Çocukların Çalışma Koşulları

Çocukların eğitim ve gelişim ortamları incelendiğinde, maddi yetersizlikler nedeniyle uygun ders çalışma alanı olmayan hane halklarının oranı %80,8’e ulaşmıştır. Ayrıca, evde oynayacak oyuncakları ve yaşına uygun kitaplara erişimi olmayan çocukların oranı sırasıyla %81 ve %81,1 olarak tespit edilmiştir. En yüksek eğitim seviyesine sahip ebeveynlerin eğitimi ise lise altı düzeyde olup, bu durum çocukların eğitim olanakları ve gelişimi hakkında önemli ipuçları sunmaktadır.