Erdoğan’ın Diplomatik Hamleleri: Ukrayna, Gazze ve Rusya ile İlişkiler

Yazar Bülent Erandaç’ın Analizi

Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin Ukrayna savaşının sona erdirilmesi ve Gazze konusundaki kilit rolünü ve stratejik pozisyonunu gözler önüne seren önemli gelişmelere yarın tanıklık edeceğiz. Ukrayna savaşının üçüncü yıl dönümü olan 24 Şubat 2025 Pazartesi günü, Ankara ve Washington, son derece dinamik diplomatik hamlelerin merkezinde yer alacak. Bu kapsamda ele alınacak başlıca konular şu şekilde sıralanabilir:

• 1) Yarın, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in talimatıyla, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Başkan Erdoğan ile görüşmek üzere Ankara’ya gelecek.
• 2) Yarın, Fransız Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer, ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelecek.
• 3) Yarın, Amerika, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na Ukrayna savaşının çözümüne ilişkin bir karar taslağı sunacak.

Türkiye ve Amerika merkezli bu diplomatik gelişmelerin odağında, iki kritik görüşme yer alıyor:

• 1) Başkan Erdoğan’ın Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski ile Ankara’da gerçekleştirdiği derinlemesine görüşmenin yansımaları.
• 2) Riyad’da, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Ukrayna, Gazze ve Suriye konularındaki görüşmeleri ve ulaştıkları anlaşmaların detayları.

DERİN MESAJLAR

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin üçüncü yılını doldurduğu bir dönemde, diplomatik yollarla bu çatışmanın sona erdirilmesine yönelik trafiğin arttığı bir aşamadayız. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, 18 Şubat 2025 tarihinde Ankara’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya geldi. Erdoğan ve Zelenski, Riyad’da gerçekleşen Rubio-Lavrov görüşmelerinin ardından basının karşısına çıktılar ve gündeme dair önemli konuları kamuoyuyla paylaştılar. İki liderin en öncelikli gündem maddesi, Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesine yönelik son günlerde artan çabalar oldu. Zelenski, Riyad görüşmesine dair bir soru üzerine, medyadan öğrendiği ve “sürpriz” olarak nitelendirdiği Rus-Amerikan görüşmesine davet edilmediklerini vurgulayarak, Ukrayna olmadan gerçekleştirilecek barış görüşmelerinin bir sonuç vermeyeceği görüşünü yineledi. Normalde, Ankara’dan Riyad’a geçmesi beklenen Zelenski, Rubio-Lavrov görüşmesine tepki olarak Suudi Arabistan ziyaretini 10 Mart’a ertelediğini açıkladı.

Erdoğan, “Rusya ile Ukrayna ve Amerika arasında önümüzdeki dönemde gerçekleştirilebilecek görüşmeler için ülkemiz ideal bir ev sahibi olacaktır” diyerek, Türkiye’nin her iki tarafça “güvenilir arabulucu” olarak değerlendirildiğini kaydetti. Erdoğan, “Ukrayna’nın toprak bütünlüğü bizim için vazgeçilmez bir unsurdur. Egemenliği, olmazsa olmazımızdır” şeklinde ifadelerde bulundu. Ayrıca, “Dışişleri Bakanımın (Hakan Fidan) muhatabıyla (Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov) gerçekleştireceği görüşmelerde ve benim (Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile) yapacağım görüşmelerde barışla ilgili yolları açmayı ve adımları atmayı temenni ediyorum” şeklinde konuştu.

ABD-RUSYA ANLAŞMASI

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Rusya-Ukrayna savaşını sona erdirecek barış müzakerelerini yürütmek ve ekonomik işbirliğini teşvik etmek amacıyla üst düzey bir ekip oluşturma konusunda Rus heyetiyle anlaştıklarını duyurdu. Rubio, iki heyetin elçilik personelinin yeniden işe alınması konusunda da mutabık kaldığını belirtti. Çatışmanın sonunu “önceden müzakere etmeyeceklerini” vurgulayan Rubio, müzakerelerin “zorlu ve çetin diplomasiyle, kapalı odalarda” gerçekleşmesi gerektiğini ifade etti. Rubio, “İki ila üç yıl içinde başka bir çatışmaya yol açacak şekilde değil. Bunu başarmak kolay olmayacak. Trump, bu süreci başlatabilecek dünyadaki tek lider ve bugün bu sürecin ilk adımını attı” dedi. Rubio’ya göre bu toplantı, gelecekteki müzakereler için zemin hazırlamış oldu. ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Rubio ile Lavrov’un, ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaki telefon görüşmesine müteakip bir araya geldiği ve iki ülke heyetlerinin ikili ilişkileri yeniden tesis etme amacıyla masaya oturduğu belirtildi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise, ABD ile Rusya heyetleri arasında gerçekleştirilen Riyad görüşmelerinin olumlu geçtiğini ifade etti. Ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmekten memnuniyet duyacağını ancak bu görüşmenin gerçekleşmesi için iki ülke heyetlerinin karşılıklı kabul edilebilir çözümler hazırlaması gerektiğini vurguladı.